Мейірхан Асылжан 20-12 9-10 апта тапсырмалары Тақырыбы: «Алғашқы дәрігерлік көмек көрсету»

Алғашқы көмек жарақаттарды емдеудің басталуы болып табылады, өйткені ол шок, қан кету, инфекцияның дамуы, сүйек сынықтарының қосымша жылжуы және ірі жүйке діңдері мен қан тамырларының жарақаттануы сияқты асқынулардың алдын алады. Жәбірленушінің болашақтағы денсаулығы, тіпті оның өмірі көбінесе алғашқы медициналық көмектің уақытылы және сапалы орындалуына байланысты болатынын есте ұстаған жөн. Кейбір жеңіл жарақаттар кезінде жәбірленушіге медициналық көмек тек алғашқы медициналық көмек көлемімен шектелуі мүмкін. Алайда, аса ауыр жарақаттар (сынықтар, дислокация, қан кетулер, ішкі ағзалардың жарақаттары және т.б.) кезінде алғашқы көмек емдеудің бастапқы кезеңі болып табылады, өйткені ол көрсетілгеннен кейін жәбірленушіні ауруханаға жеткізу керек. Алғашқы медициналық көмек өте маңызды, бірақ ол ешқашан білікті (мамандандырылған) медициналық көмекті алмастырмайды. Сіз жәбірленушіні өз бетіңізше емдеуге тырыспаңыз, бірақ оған алғашқы медициналық көмек көрсетілгеннен кейін дереу дәрігермен кеңесу керек. Алғашқы көмек көрсетудің өзі жарақаттанумен тығыз байланысты болады, сол себептіде жарақат дегеніміз - бұл адам ұлпалары мен органдарының зақымдануы, сыртқы себептердің - аяқ-қолдың сынуы мен буынның шығуынан, жұмсақ ұлпаның жаралануы мен дененің сыдырылуынан, органдардың зақымдануынан және көптеген басқа жәйттардың әсерінен ұлпалары мен органдары тұтсатығы қызметінің бұзылуы. Әсері механикалық, техникалық, химиялық, спецификалық (рентген сәулесі, радиоактивті сәулелер, электр тоғы), психикалық (қорқыныш) болуы мүмкін.

Осы кез-келген жарақат бір орындағы ұлпалардың бұзылуымен қатар организмде басқа да белгілі бір жалпы өзгерістерді тудырады, олар жүрек-тамыр қызметінің, тыныс алудың, зат алмасуының бұзылуы деген сияқты тағы басқа. Бұл құбылыстар орталық нерв жүйесінің тітіркенуінен, қанның кетуінен, өмірлік маңызды органдардың зақымдалуынан, уланудан пайда болады. Қатты сырқырататын және қан көп кеткен ауқымды зақымдану кезінде сырқаттың жалпы жағдайы өте жедел және күрт нашарлайды.

Әрине кез – келген адам алғашқы көмекті көрсету керек, оларды орындау үшін ең алдымен сіз:

Тыныс жолдарының демалысын тексеру

Жағдайға байланысты көмек беру, мысалы жылан шағып алса уын жібермес үшін матамен немесе жіппен байлап уын түкіріп тастау, суға батқан жағдайда шашынан немесе қолтығынан ұстап, бетін жоғары қаратып, оған құтқарушыны ұстауға мүмкіндік бермей, жағаға қарай жүзу керек. Судан алып шыққаннан кейін басы кеудесінен төмен болуы үшін ішін бүгілген тіземен тіреп жатқызады. Содан кейін оған жасанды дем беру қажет және тағы басқа.

Пульсін тексеру, Жедел жәрдем шақыру

Жедел жәрдемді келесі кез келген жағдайларда шақыру керек, олар: - ес-түссіз немесе ес деңгейінің өзгермелілігі; - тыныс алудағы қиындықтар (тыныс алудың қиындауы немесе болмауы); - үздіксіз ауру сезімі немесе кеудедегі қысымды сезіну; - пульстің болмауы; - көп қан кетуі; - іштің қатты ауыруы; - қан құсу немесе қанның бөлінулер (зәрмен, қақырықпен) шығуы; - улану; - сіңір тартылу, қатты ауыру немесе түсініксіз сөйлеу; - бастың, мойынның немесе арқаның жарақаты, сүйек сыну ықтималдығы.

Қол аяғы сынған кездегі алғашқы көмек:

Есіңізде сақтаңыз, қол-аяқ сынғанда шалт қозғалтуға болмайды, оны тартуға немесе бұруға рұқсат берілмейді. Сүйектері ашық сынып тұрған кезде жарақатқа итермелеуге тыйым салынады. 

Қол-аяқ зақымданғанда ыңғайлы жағдайға келтіру керек. Ашық сынған кезде жарақатқа таза салфетка немесе қол орамал жабу қажет. Зардап шегушіге ауыртпайтын дәрі беру (жасына сәйкес).

Электр тогы ұрған кездегі алғашқы көмек:

Көмек көрсетуші электр тогы ұрған кісіге жақындамас бұрын, өзінің қауіпсіздігін қамдау керек қуат көзін өшіру, зардап шегушінің денесінен ағаш затпен ток өткізгішті алып тастау және т.б.). Егер қарау кезінде зардап шегушінің ұйқы артериясында пульс жоқ болса, тез арада жүрекке тік емес массаж және жасанды тыныс беру керек. Егер ес-түссіз, бірақ тамыр соғып тұрса, басын бір шетке бұрып, аузын тазалап, басына суық басып, сондай-ақ жарақатын таңу қажет.