Практикалық сабақ мазмұны

Негізгі бөлігі ағаштан жасалып, сырты былғарымен, сүйекпен әрлеп, кейде күмістеліп, әсем өрнектеліп істелінеді. Беттеріне оюлардың түрлерін бедерленіп сырланып, сүйекпен жапсырылып орналастыру.

Әбдіре - сандықтың түрі. Сүйек ағаштарды қарағайдан жасалып, сырты былғарымен немесе темір қаңылтырмен қапталып, жұқа күміс жолақтар жүргізіледі. Сыртқы формаларын әр қилап, оюлап нақыштап келтіру. Ағаш төсек - беттері рельефті оюлармен жіңішке жолақтармен әшекейленіп ойылып, кейбіреулері түсті бояулармен боялып, сүйекпен, күміспен қапталған.

ОЖСӨЖ мазмұны: Жастық ағаш - сырт жағынан оюланады. Геометриялық немесе өсімдік бейнелерін пайдалану.

СӨЖ мазмұны: Тақырыпты жалғастыру

Әдебиет: 5,9,10,15,18,22,23
46-кредит сағат.

№46 Студиялық жұмыс

Негізгі бөлігі ағаштан жасалып, сырты былғарымен, сүйекпен әрлеп, кейде күмістеліп, әсем өрнектеліп істелінеді. Беттеріне оюлардың түрлерін бедерленіп сырланып, сүйекпен жапсырылып орналастыру.

Әбдіре - сандықтың түрі. Сүйек ағаштарды қарағайдан жасалып, сырты былғарымен немесе темір қаңылтырмен қапталып, жұқа күміс жолақтар жүргізіледі. Сыртқы формаларын әр қилап, оюлап нақыштап келтіру. Ағаш төсек - беттері рельефті оюлармен жіңішке жолақтармен әшекейленіп ойылып, кейбіреулері түсті бояулармен боялып, сүйекпен, күміспен қапталған.

ОЖСӨЖ мазмұны: Жастық ағаш - сырт жағынан оюланады. Геометриялық немесе өсімдік бейнелерін пайдалану.

СӨЖ мазмұны: Тақырыпты жалғастыру

Әдебиет: 5,9,10,15,18,22,23
47-кредит сағат.

№47 Студиялық жұмыс

Негізгі бөлігі ағаштан жасалып, сырты былғарымен, сүйекпен әрлеп, кейде күмістеліп, әсем өрнектеліп істелінеді. Беттеріне оюлардың түрлерін бедерленіп сырланып, сүйекпен жапсырылып орналастыру.

Әбдіре - сандықтың түрі. Сүйек ағаштарды қарағайдан жасалып, сырты былғарымен немесе темір қаңылтырмен қапталып, жұқа күміс жолақтар жүргізіледі. Сыртқы формаларын әр қилап, оюлап нақыштап келтіру. Ағаш төсек - беттері рельефті оюлармен жіңішке жолақтармен әшекейленіп ойылып, кейбіреулері түсті бояулармен боялып, сүйекпен, күміспен қапталған.

ОЖСӨЖ мазмұны: Жастық ағаш - сырт жағынан оюланады. Геометриялық немесе өсімдік бейнелерін пайдалану.

СӨЖ мазмұны: Тақырыпты жалғастыру

Әдебиет: 5,9,10,15,18,22,23
48-кредит сағат.

№48 Студиялық жұмыс

Негізгі бөлігі ағаштан жасалып, сырты былғарымен, сүйекпен әрлеп, кейде күмістеліп, әсем өрнектеліп істелінеді. Беттеріне оюлардың түрлерін бедерленіп сырланып, сүйекпен жапсырылып орналастыру.

Әбдіре - сандықтың түрі. Сүйек ағаштарды қарағайдан жасалып, сырты былғарымен немесе темір қаңылтырмен қапталып, жұқа күміс жолақтар жүргізіледі. Сыртқы формаларын әр қилап, оюлап нақыштап келтіру. Ағаш төсек - беттері рельефті оюлармен жіңішке жолақтармен әшекейленіп ойылып, кейбіреулері түсті бояулармен боялып, сүйекпен, күміспен қапталған.

ОЖСӨЖ мазмұны: Жастық ағаш - сырт жағынан оюланады. Геометриялық немесе өсімдік бейнелерін пайдалану.

СӨЖ мазмұны: Тақырыпты жалғастыру

Әдебиет: 5,9,10,15,18,22,23
13-апта

49-кредит сағат.

№49 Студиялық жұмыс

Негізгі бөлігі ағаштан жасалып, сырты былғарымен, сүйекпен әрлеп, кейде күмістеліп, әсем өрнектеліп істелінеді. Беттеріне оюлардың түрлерін бедерленіп сырланып, сүйекпен жапсырылып орналастыру.

Әбдіре - сандықтың түрі. Сүйек ағаштарды қарағайдан жасалып, сырты былғарымен немесе темір қаңылтырмен қапталып, жұқа күміс жолақтар жүргізіледі. Сыртқы формаларын әр қилап, оюлап нақыштап келтіру. Ағаш төсек - беттері рельефті оюлармен жіңішке жолақтармен әшекейленіп ойылып, кейбіреулері түсті бояулармен боялып, сүйекпен, күміспен қапталған.

ОЖСӨЖ мазмұны: Жастық ағаш - сырт жағынан оюланады. Геометриялық немесе өсімдік бейнелерін пайдалану.

СӨЖ мазмұны: Тақырыпты жалғастыру

Әдебиет: 5,9,10,15,18,22,23
50-кредит сағат.

№50 Студиялық жұмыс

Негізгі бөлігі ағаштан жасалып, сырты былғарымен, сүйекпен әрлеп, кейде күмістеліп, әсем өрнектеліп істелінеді. Беттеріне оюлардың түрлерін бедерленіп сырланып, сүйекпен жапсырылып орналастыру.

Әбдіре - сандықтың түрі. Сүйек ағаштарды қарағайдан жасалып, сырты былғарымен немесе темір қаңылтырмен қапталып, жұқа күміс жолақтар жүргізіледі. Сыртқы формаларын әр қилап, оюлап нақыштап келтіру. Ағаш төсек - беттері рельефті оюлармен жіңішке жолақтармен әшекейленіп ойылып, кейбіреулері түсті бояулармен боялып, сүйекпен, күміспен қапталған.

ОЖСӨЖ мазмұны: Жастық ағаш - сырт жағынан оюланады. Геометриялық немесе өсімдік бейнелерін пайдалану.

СӨЖ мазмұны: Тақырыпты жалғастыру

Әдебиет: 5,9,10,15,18,22,23
51-кредит сағат.

№51 Студиялық жұмыс

Негізгі бөлігі ағаштан жасалып, сырты былғарымен, сүйекпен әрлеп, кейде күмістеліп, әсем өрнектеліп істелінеді. Беттеріне оюлардың түрлерін бедерленіп сырланып, сүйекпен жапсырылып орналастыру.

Әбдіре - сандықтың түрі. Сүйек ағаштарды қарағайдан жасалып, сырты былғарымен немесе темір қаңылтырмен қапталып, жұқа күміс жолақтар жүргізіледі. Сыртқы формаларын әр қилап, оюлап нақыштап келтіру. Ағаш төсек - беттері рельефті оюлармен жіңішке жолақтармен әшекейленіп ойылып, кейбіреулері түсті бояулармен боялып, сүйекпен, күміспен қапталған.

ОЖСӨЖ мазмұны: Жастық ағаш - сырт жағынан оюланады. Геометриялық немесе өсімдік бейнелерін пайдалану.

СӨЖ мазмұны: Тақырыпты жалғастыру

Әдебиет: 5,9,10,15,18,22,23
52-кредит сағат.

№52 Студиялық жұмыс

Негізгі бөлігі ағаштан жасалып, сырты былғарымен, сүйекпен әрлеп, кейде күмістеліп, әсем өрнектеліп істелінеді. Беттеріне оюлардың түрлерін бедерленіп сырланып, сүйекпен жапсырылып орналастыру.

Әбдіре - сандықтың түрі. Сүйек ағаштарды қарағайдан жасалып, сырты былғарымен немесе темір қаңылтырмен қапталып, жұқа күміс жолақтар жүргізіледі. Сыртқы формаларын әр қилап, оюлап нақыштап келтіру. Ағаш төсек - беттері рельефті оюлармен жіңішке жолақтармен әшекейленіп ойылып, кейбіреулері түсті бояулармен боялып, сүйекпен, күміспен қапталған.

ОЖСӨЖ мазмұны: Жастық ағаш - сырт жағынан оюланады. Геометриялық немесе өсімдік бейнелерін пайдалану.

СӨЖ мазмұны: Тақырыпты жалғастыру

Әдебиет: 5,9,10,15,18,22,23
14-апта

53-кредит сағат.

№53 Студиялық жұмыс

Лақты – бояу материалдарының түрлерімен салыстыру, ағаш бұйымдарының бетіне механикалық түрде және қолмен жағу арқылы үйрену.

№54 Студиялық жұмыс

Лақты – бояу материалдарының түрлерімен салыстыру, ағаш бұйымдарының бетіне механикалық түрде және қолмен жағу арқылы үйрену.

№55 Студиялық жұмыс

Лақты – бояу материалдарының түрлерімен салыстыру, ағаш бұйымдарының бетіне механикалық түрде және қолмен жағу арқылы үйрену.

№56 Студиялық жұмыс

Лақты – бояу материалдарының түрлерімен салыстыру, ағаш бұйымдарының бетіне механикалық түрде және қолмен жағу арқылы үйрену.

№57 Студиялық жұмыс

Лақты – бояу материалдарының түрлерімен салыстыру, ағаш бұйымдарының бетіне механикалық түрде және қолмен жағу арқылы үйрену.

№58 Студиялық жұмыс

Лақты – бояу материалдарының түрлерімен салыстыру, ағаш бұйымдарының бетіне механикалық түрде және қолмен жағу арқылы үйрену.

№59 Студиялық жұмыс

Лақты – бояу материалдарының түрлерімен салыстыру, ағаш бұйымдарының бетіне механикалық түрде және қолмен жағу арқылы үйрену.

№60 Студиялық жұмыс

Лақты – бояу материалдарының түрлерімен салыстыру, ағаш бұйымдарының бетіне механикалық түрде және қолмен жағу арқылы үйрену.

0. 
   Әдебиеттер тізімі:
   

1. 
   «Қазақ халқының колөнері.» С. Кисманов Алматы «Өнер.»1987 ж.
   
2. 
   «Эхо …» У. Джанибеков 182-190 бет.
   
3. 
   «Волшебный мир дерева.» Федоров Г. М., 1987
   
4. 
   «Художественная обработка дерева» Барадулин В.А. М., 1978
   
5. 
   «Культура Казахстана » У. Джанибеков 143-182 бет.
   
6. 
   «Қазақтың ұлтық киімдер » Сымбат. С. Асанова 7-122 бет.
   
7. 
   «Қазақтан колөнері.» Эмирғазин Қайрат Алматы «Дайк- зии» 2004ж.
   
8. 
   «Қазақтан халқының колөнері» Х. Арғынбаев Алматы «Өнер.» 1987ж.
   
9. 
   «Изделия мастеров- зергеров центральной зии.» альбом иллюстрированный
   
10. 
    «Орталық Азия зергерлерінің бұйымдары. » И. Тасмагамбетов А. 1997ж.
    
11. 
    «Ювелирное искусство Казахстана » Алматы
    
12. 
    «Казахское народное прикладное искусство » 2 том
    
13. 
    «Казахские национальные узоры»
    
14. 
    «Қазақтан халқының дәстүрлі өнері» М: Ш: Өмірбекова Алматы 2004ж.
    
15. 
    « Ағаш ою» Атанбек Нәлібаев Алматы «Өнер.» 1994ж.
    
16. 
    «Казахские народные костюмы.» (иллюстрация)
    
17. 
    «Қазақ киімі » 8-25 бет.
    
18. 
    «Художественная резьба по дереву, кости и рогу.» Абросимова А., Каплан Н., Митлянская Т. М., 1984 г.
    
19. 
    «Древесные узоры.» Хворостов А.С. М., 1976 г.
    
20. 
    «Изготовление художественной » Бобиков П.Д. М., 1988 г.
    
21. 
    «Резьба по дереву.» Яковлев И.И., Орлова Ю.Д. М., 1974 г.
    
22. 
    «Мозайка и резьба по дереву.» Матвеева Т.А. М., 1985 г.
    
23. 
    «Сушка древесины.» Рассев А.И. М., 1985 г.
    

1. 
   «Чудеса Казахстана» Изд. «Аруна» 2001 г.
   
2. 
   «Национальные орнаменты » Изд. «Аруна» 2001 г.
   
3. 
   «Казахски ювелирные украшения » Изд. «Аруна» 2001 г.
   
4. 
   «Ою-орнектердің (бояуын өзің теп!) » құлыншақ Астана 2003ж.
   
5. 
   «Ер қаруы- бес қару » Баспасы «Аруна» 2001 г.
   
6. 
   «Ювелирное дело » С:В Простаков «Феникс» 2000г. Учебный курс
   
7. 
   «Ювелирное дело» С:В Простаков «Феникс» 2003г. Начально-профессиональное образование.
   
8. 
   «Справочник по ювелирному делу» С.Н. Зубриллина 2003г.
   

3. 
   ПӘН БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУ ЖӘНЕ ТАПСЫРУ КЕСТЕСІ
   

1. Ағаш бұйым жасау әдістері

2. Бесік туралы түсінік

Дәріс мақсаты:

Студенттін белсенділігін арттырып, өзін-өзі дамытуға баулу; өткен материалдары қайталау арқылы білімін шыңдау; қосымша шикізаттың көркем бұйым жасау курсы бойынша қажетті білімді тәжірибе жүзінде меңгеру.

Ағаш – табиғатта өте жиі кездесетін өсімдіктердің бірі болғандықтардан , адам өміріне тигізетін пайдасы көп, алар орны бөлек, сән өнері (декоративное искусство) дегеніміз бейнеле өнері тәрізді пластикалық өнердің үлкен бір ауқымды саласы. Кең түсінікте сән өнері ұғымы архитектураға (архитектуралық өрнек, бедерлі- мүсін, витраж т.б.) қатыстылығына қарай монументті сән өнері болып, тұрмысқа қажетті көркем дүние өндіруіне қарай сән және қосалқы өнер немесе, сәндік қолөнер болып бөлінеді. Сәндік қолөнер жасалу тәсіліне қарай кесте, кілем, сырмақ, құйма қалыптама т.б. болып, қолданылатын материалына қарай сүйек, металл, ағаш ұқсату және басқа болып жіктеледі. Өнердің бұл түрлерінің бәрімен де қазіргі таңда арнайы білім алған қолөнер шеберлері, яки, маман суретшілер шұғылданады. Сәндік қолөнер шеберлері туындыларын көптен өндірумен көркем-кәсіп ортандары айналысады. Әдетте, механикалық тәсілмен көптеген өндірілген туындылар тікелей қолмен жасалған заттардың сапасынан көркемдік деңгейі төменірек болып келеді.»

Ағаш ою үшін шеберхана температурасы тұрақты, жел соқпайтын, ауасы ылғасыз, құрғақ, қоналқы үйден оқшалау болуы керек. Ағаш ою шулы жұмыс әрі керек-жарағы да, кұрал-сайманы да көп. Ағаш оюға жарық кұйылымның да әсер бар. Жарық ағаш оятын орынға қарсы алдыңнан немесе сол жағыңнан түспесе бедердің көлеңкесі молайып, назарыңды шатыстырады. Әрі, ойып жатқан тақтаң, немесе, мөлтекбас ағаш келтегі орнынан сырғып, толқып кептеуі үшін де арнайы тежегіштерді пайдалануың керек. Өткір кұралдарды ұстаудың қауіпсіздік ережелері бар. Бедерлеп ою тікелей қолдың күшімен жасалады. Қазақтың ұлтық ою-өрнегі арасында «бұтақ», «бүлдірген», «гүл», «жапырақ», «райхан», «өрік», «шырмауық» т.б. аталатын бар. Сол еңбекте ою-өрнектің ойып, жапсырмалап, сырып өрнектелетін шеберді оюшы деп, ал осы өңірдің зер төгіп, кестелеп жасалатын нұсқаларымен айналысатын ісмерлерді өрнекші деп айтатындығы дұрыс көрсетілген. Ел ішінде ағаш, киіз тәрізді материалдарды ойып, тесіп, бедерлеп сүйек, металл жасаған сәндік жосықтарды ою дейді де, ал кестелеп, термелеп, жонымалап шығарған ою ырғақтарын өрнек дейді.

Бесікте ерте кезден қазақ халқының тұрмысында киіз үй мүлкінің бірі болып есептелсе, қазірдің өзінде де маңызын жойған жоқ. Бесік – арнаулы геомериялық өрнектер арқылы ерекше түр салынып, өнбойына бірнеше қалайлынанып келтіріп дайындалатын аса бағалы бұйым. Бұрыннан атам қазақ киіз үйдің жиһаз және бала бөлеуге үшін қолданған. Қазақ қолөнерінде бесік өте кеңінен қолданылады. Халық шеберлерінің қолынан шыққан бесік бұйымдардың ою-өрнекпен безендірілмегені өте аз кездеседі. Бесік қолданбалы қолөнер бұйымдарының тұтыну және эстетикалық мән-мағынасын аша түседі. Сондықтан қолөнер шеберлері жасаған заттардың әрқайсысының қалай әшекейленіп, өрнектелгеніне жіті зер салған жөн. Ою-өрнек өнері ежелгі замандарда қалыптасып, халқымыздың тарихымен, тұрмыстағы әдет –ғұрып, салт-дәстүріне сай дамып, түрленіп жетілдіріліп отырған. Қазірде бесік зәулім ғимараттарға өзіндік сұлулық әрі ұлттық нақыш келтіріп тұруы үшін қолданады. Елбасымыздың ұзақ мерзімді «Қазақстан – 2030» бағдарламасында көрсетілгендей тарихи мұраларды сақтау мен оларды кейінгі ұрпаққа міндеттеді. Осыған байланысты көркем сәндік қолөнері бесік халықтың тұрмыстық қажеттілігіне, яғни бала өсіру пайдаланады. Сонымен бірге мұражайларға, оқу орындарының ішін көркейту мақсатымен қоса жас ұрпаққа, жалпы бүкіл қазақ қауымына ата – бабаларының «найзаның ұшымен, білектің күшімен» сақтап қалған Отанына деген, олардың өзіне деген құрметі есебінде тәрбиелік маңызы бар ұлттық құндылықтардың бірі ретінде ілініп қойылады. Бұған қоса ол әсемдік жағынан ерекше көзге түседі.