Мазмұны кіріспе 1 КӨмірсутегілік шикізатты өндірудің технико- технологиялық ерекшеліктері

жүктеу 1,09 Mb.

бет	4/8
Дата	12.02.2020
өлшемі	1,09 Mb.
	#28798

1 2 3 4 5 6 7 8

Шығындар бабы

Бұл бөлімге шаруашылық қызымет көрсететін автомобильдерді ұстау үшін шығындар кіреді. өзіндік қызыметі бойынша жүкті траспорттарды ұстау құндылығы жүкті және арнайы автомобильдердің санына, тәуелділік жүру көлеміне, бір жылда жүретін күніне және жанармайға кететін нормативті шығындарға, техникалық қызыметі бойынша, пайдалану материалдарына, тасымалдағыш құрамының жөндеу және амортизациясына байланысты есептеледі. Бұл шығындардың жалпы құны есептік кезеңіндегі шығындардың фактілік деңгейімен сәйкестендіріледі.
2.4 Мұнайды жинау мен дайындауға кететін шығындардың ерекшеліктері
Мұнай ұңғымаларын пайдалану бойынша жұмыстарды ұйымдастыру көбнесе қатпарлардан жер бетіне мұнайды көтеру әдістеріне және мұнай мен мұнайлы газды жинау жүйесіне байланысты болады. Мұнайлы кенорындар фонтандармен және механизацияланған әдістер арқылы пайдаланады. Сорғышты қондырғылардан көптеген бөлігі тереңдік штангалары сорғыштарадан құралған, бірақ соңғы жлдары жоғары өнімділікті ұңғымаларды пайдалану үшін орталықтандырылған электросорғыштар қолданылады.Мұнай мен қосымша газды жинау жүйесі жағдайларға байланысты екі немесе бір құбырлы болып келеді. Мұнайдан газды сепарациялаудың екіқұбырлық сұлбасы кезінде жеке ұңғыма маңында орналасқан трапты қондырғыларда немесе топтық трапты-өлшегіш қондырғыларда жүргізіледі. Сепарциядан кейін жеке мұнай жинағыш және газ жинағыш коллекторлар бойынша мұнай мұнайжинағыш пунктарға, ал газ компрессорлы станцияларға жіберіледі. Мұнай жинау жүйесі мұнайды газдан бөлуді, су мен құмнан тазалауды ұңғымалардың өнімділігін жеке өлшеуді, өндірістің ішінде мұнайды тасымалдау, мұнайды өңдеуге дайындауды, жалпы өндірістік өнімділікті өлшеуді және мұнайды тапсыруды жүзеге асыру қажет.Өздігінен ағу немесе сорғыш арқылы ұңғымалардың өнімдерін бірқұбырлы жинау кезінде өнім мұнай жинағыш пунктарына жіберіледі және ол жерде мұнайдаг газды толық сепарациясы жүргізіледі. Мұнай мұнайды дайындайтын қондырғыларға, ал газ компрессорлы станцияларға жіберіледі. Берліген аудандаға мұнайды өңдеу процесін басқаратын НГДУ негізгі бөлімдеріне мұнай мен гады өңдеутін цехтар жатады. Мұнай өндіретін цехтары басқару аспабынан және бригадирлар басқаратын мұнай мен газды өңдейтін бригадалардан құралған. Бұл бригадалар бекітілген технологиялық режим мен техникалық пайдалану ережелеріне сәйкес мұнай мен газ ұңғымаларының және басқа өндірістік объектілердің жұмысын қамтамасыз етеді. Ұңғымалар бойынша қажетті зерттеу жұмыстарын жұргізетін зерттеу топтарының құрамына ұңғымаларды зерттейтін операторлар, ұңғымалардың өнімдігін өлшейтін жұмысшылар және мұнайға талдау жүргізетін лаборанттар жатады.Мұнай өнімділігі бойынша топтардың және де зерттеу топтарының сандық құрамы ұңғымалардың санына, ұңғымалар арасындағы арқашықтыққа, сонымен бірге ұңғымаларды автоматизациялау мен механизациялау қызыметіне байланысты болып келеді.Мұнайды технологиялық қызыметіне дайындау үшін жұмсалатын шығындар мұнайдың өнімділігің өздіндік құнына жатады.өндірісті дайындау мен игеру шығындары мұнай мен газдың валдық өндіріс арасында таралады.Мұнайды өңдеуді ұйымадастыруды жақсартдың негізгі бағытының біріне өндірістік процестерді автоматизациялау мен телемеханизация жатады. Бұл кезде жеке процестердің автоматизациясы ғана емес, сонымен бірге өндірісті басқаруды орталықтандыру, барлық мұнай өнеркәсібінің қызыметін көрсету және де басқару мен еңбекті ұйымдастыруды жақсарту жұмыстары жүргізіледі. Автоматизацияны ендіру кезенінде жергілікті автоматтандыру элементтеріне үлкен мән берілсе, қазіргі кезде кешендік автоматизация мен телемеханизацияға үлкен көңіл бөлінеді.Телемеханизацияның негізгі жүйесіне дисперчерский пункт жатады, ол ұңғымаларда, қатпарлы қысымды тұрақтандыру жүйелерінің пунтраныда, резервуарды парктарда және өңдіретін станцияларда орналастырыған датчиктармен байланысты болып келеді.Мұнай шаруашылық объектілерді автоаттандыру мен телемеханизациялау жүйелерін ендіру қызымет ету функцияларының өзгеруіне, сонымен бірге мұнай шаруашылық объектілердің өзгеруіне әкеледі.

Кешенді-механизациялау кешені өндірістік объектілерде белгілі жұмыс режимін сақтау отырып мұнай және газды өндіру бойынша доспарлы тапсырманы орындау арқылы жүзеге асады. Бас оператор басқаратын жүйенің құрамы өндірістік объектілердің қызыметіне байланысты болады. Мұнай және газды өндіретін операторлар қосымша мамандықтарды игеру қажет – тракторист, электромонтер, слесарь-жөндеуші. Қондырғыларды жөндеу мен қызыметі бойынша барлық жұмыстар жоспарлы алдын-ала жөндеу жұмыстарының айлық графиктері бойынша жүргізіледі.Кешендік-механизациялық жүйелерді ендіру арқылы ұңғымаларда қызымет көрсететін қызметкерелердің сандарының қысқаруына, қызымет көрсету белдемдерін тұрақтандыру және жұмыс уақытын тығыздалуды жүзеге асырады.Технологиялық процестердің негізгілеріне шикізат мұнайды кешендік дайындау, оны тауарлы-транспорттық басқармасына тапсыру мен сақтау жатады. Мұнайды өңдеуге дайындау МГӨМ-де әртүрлі қондырғыларда жүргізіледі, ол мұнайды сусыздандыруға арналған қарапайым термохимиялық қондырғылардан бастап мұнайды дайындайтын күрделі кешендік қондырғыларына дейін.Мұнай өндіретін басқармалардың құрамына мұнайды дайындайтын және тасымалданатын кешендік цехтар кіреді, олар мұнайды дайындау жұмыстарынан басқа оны сақтайды, мұнайдың сапасына зертханалық талдау мен есептеу жұмыстары жүргізіледі.ГОСТ талаптарына сәйкес хлорлы тұздардың, судың және механикалық қоспалардың құрамына сай мұнайдың сапасын оның кешендік дайындау жұмыстары қамтамасыз етеді, оларға тұздану, сусыздану және тұрақтандыру жатады. Мұнайды дайындау мен өндірістердің ішінде тасымалдану бойынша жұмыстар МГӨМ құрамына кіретін арнайы цехтарда жүргізіледі.Мұнайды кешенді дайындау мен тасымалдану цехтары бойынша жұмыстар көлемі тауарлы мұнай және бензинді өндіріс тоннасында квартал мен жалдар бойынша жоспарланады.Мұнайды дайындау көлемі мұнай бойынша жеке қондырғылардың орташа жылдық қуаттылығының тәуелдлігіне байланысты жоспарланады.

Қондырғылардың орташа жылдық қуаттылығы келесі форуламен анықталады:

(19)

мұндағы, Mн – жылдың басынан қондырғының қуаттылығы; мың т;

Мв – жөндеу мен кеңейтуге байланысты жалдың ішінде қосымша қосылған қуаттылық, мың т;

Mл – негізгі фондтарды жою есебінен қуаттлығының төмендеуі, мың т;

tв және tл – жылдың аяғына дейін қосу мен жою сәйкес айлардың саны.

Мұнайдың тұрақтандыру процесінде тұрақсыз бензин пайда болады. Бензиннің көлемі мұнайда оның потенциалды құрамымен және мұнайдың тұрақтандырудың жоспарлы көлемімен анықталады.Тауарлы мұнайдың көлемінен басқа цехтың жобасында шикі мұнайдың көлемі және өңдеуге дейінгі мен кейінгі өнімнің сапасы көрсетіледі. Тұздың, судың, қосплардың құрамының нормаларына байланысты қазіргі кезде мұнай төрт топқа бөлінеді. Барлық топтар үшін қоспалардың құрамы хлорлы тұздардың 0,05℅ аспауы қажет: 1 топ – 40 мг/л. 2 топ – 300мг/л, 3 топ – 1800мг/л, 4 топ 3600мг/л; судың құрамы: 1 топ – 0,2, 2 топ – 1,0 , 3 топ – 1,0 , 4 топ –2,0 %.

МЖДЦ мұнай өндірісінде өндірістік циклінің қорытынды процесстерін жүргізеді, сондықтан да оған тауарлы мұнайды тапсыру мен сапасын бақылау функциялары жатады.Мұнайды дйындау мен тапсыру оны тсымалдану процестерімен байланысты болады. Мұнайды тасымалдау бойынша жұмыс көлемі брутто тоннада жоспарланады.

МЖДЦ өндірісінің көлемі ақшалы тұрғыдан өнімнің өзіндік құндылығын жоспарлау кезінде құрстырылатын шығындар сметасы бойынша есептеледі.

Кесте 7-Мұнайды дайындау мен жинауға кететін шығындар (МЖДЦ)

№ п/п	Шығындар бөлімі	Құны мың.тенге
1	Қалдықтар есебінен шығатын негізгі материал мен шикізат	4874
2	қосымша материалдар	2050
3	Жанармай	1622
4	Энергия	6822
5	Жалақы (негізгі және қосымша)	3401
6	Әлеуметтік сақтандыруға бөлінетін шығындар	334
7	Негізгі фондтардың амортизацияс	13665
8	Басқа да ақшалай шығындар	5832
9	Өндіріс бойынша шығындардың барлығы	38599
10	Валды өнімге қосылмайтын жұмыс пен ызыметке кететін шығындар	-709
11	Болашақ кезендерге қалған шығынардың өзгеруі: қосылуы (+),азайюы(-)	+400
12	Валды өнімнің өндірістік құны	38290
13	Ішкіөндірістік айналым	1329
14	Тауарлы өнімнің өндірістік өзіндік құны	36961
15	Өндірістің сыртындағы шығындар
16	Тауарлы өндірістің толық өзінділік құндылығы	39961
17	қазіргі бағалар бойынша тауарлы өнім	46300
18	1тенге тауарлы өнімнің шығыны	79,83
19	Қоймалар мен шығарылғын тауарларда орналасқан өтпеген тауарлы өнімнің қалдықтарының өзінің құндылығының өзгеруі	+30
20	Өндірісті өнімнің өзіндік құндылығы	36991
21	қазіргі бағалар бойынша тауарлы өнімнің өтуі	46338
22	Өнімді сатудан түскен кіріс (+), шығын (-)	9347

Кесте 7.1-Мұнайды жинау мен дайындау шығындары

№	Шығындар бабы	Өлшемдері	Мөлшері (мың)
1	Негізгі және қосалқы материалдар	тенге	530 000
2	Электроэнергия	тенге	121 910,6
3	Отын	тенге	9 222
4	Транспорттық шығындар	тенге	127 200
5	Басқа кәсіпорындармен көрсетілген өндірістік сипаттағы қызметтердің шығындары	тенге	112 000
6	Басқа кәсіпорындармен көрсетілген басқа да қызметтердің шығындары	тенге	17 500
7	Басқа шығындар	тенге	9 538
8	Еңбек ақы қоры	тенге	286 728 603
9	Зейнетақы қорына төлемдер	тенге	28 672 860, 3
10	Әлеуметтік салық	тенге	57 345 920, 6
11	Негізгі қорлардың амортизациясы	тенге	744 274
12	Автожолдарды пайдаланғаны үшін төлемдер,	тенге	4 180
13	Шығындар жиыны, тг	тенге	1 298 750,74
14	Үстеме шығындар, тг	тенге	60 437, 537
15	Жоспарлы қорлануы, тг	тенге	190 378,242
16	Барлық шығындыр, тг	тенге	1459 566,519

жүктеу 1,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8