СӨС қалыптастыру бойынша жұмыстары

8. СӨС қалыптастыру бойынша жұмыстары

2015-2016 оқу жылында СӨС қалыптастыру бойынша профилактикалық жұмысы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 29 қарашадағы №41 қаулысымен бекітілген, «Саламатты Қазақстан» 2011-2015 жылдарға арналған Денсаулық сақтауды дамытудың Мемлекеттік Бағдарламасындағы нормативтік құжаттар, Павлодар облысы Білім басқармасының 2011 жылғы 27 сәуірдегі №1-05/150 бұйрығы және Денсаулық сақтау басқармасының «Денсаулықты нығайтуға әсер ететін мектептер» жобасы желісін кеңейту туралы» №271 ортақ бұйрығы, «Денсаулық» 2016-2019 жылдарға арналған Денсаулық сақтауды дамытудың Мемлекеттік Бағдарламасына сәйкес жоспарланды және жүзеге асырылды.

Осы нормативтік база негізінде балалардың СӨС қалыптастыруға бағытталған ортақ шаралар жоспары өңделді және бекітілді:

• 
  ҰСӨСҚО;
  

- ГУ «Павлодарский областной центр по профилактике и борьбе со СПИД»;

- ОФ «Здоровая нация»;

- «Жигер», «Азат», «Марафонец» балалар сауық орталығы;

- қалалық емханалар.

Оқушылардың денсаулығын сақтау және шынықтыру саласындағы педагогикалық ұжым қызметінің талдауы 2015-2016 жылдарға қойылған өзекті міндеттерді шешуде өз ықпалын тигізді.

• 
  «Оқушылардың сабақтағы және сабақтан тыс уақытын қамту» семинарын өткізу (қараша);
  
• 
  оқыту-тәрбие үрдісінде СанПин-ға қойылатын талаптарды орындау, сабақта және сабақтан тыс шараларды өткізу кезінде денсаулық сақтау технологиялардың психологиялық аспектілерін есепке алу;
  
• 
  оқушылардың СӨС қалыптастыру мәселесін ата-аналармен бірлесіп шешу;
  

- «Денсаулық фестивалі» акциясы;

- БЖЖ алдын алу онкүндігі;

- «Денсаулық жолы» акциясы;

- Дүниежүзілік жүрек күні;

- Артериальды гипертонияның алдын алу онкүндігі;

- Ұлттық алкогольді пайдаланудан бас тарту күні;

- Дүниежүзілік өкпенің созылмалы обструктивті ауруларымен күресу күні;

- Дүниежүзілік диабетпен күресу күні;

- Шылым шегудің алдын алу онкүндігі;

- АИВ/ЖИТС алдын алу айлығы;

- Респираторлық вирустық инфекция, тұмау және пневмокок инфекциясын алдын алу айлығы;

- онкологиялық және т.б. аурулардың алдын алу онкүндігі.

Шаралар жоспары ТЖ жөніндегі орынбасар, СӨС басшылық ететін қызметкер, Влащенюк О.О., СӨС координаторы Аменов Р.С. ұсыныстары бойынша жүзеге асырылды. Сынып сағаттары және басқа іс-шаралар сынып жетекшілер оқушылармен бірге өткізді, ата-аналар да қатысты. Осы шараларға белсене қатысқан бастауыш мектеп оқушылары мен 5,8,9,10 сыныптар арасында болды.

Оқу жылы ағымында қатаң түрде және белгіленген мерзімімен сыртқы ұйым өкілдерімен жоспарланған барлық кездесулер өткізілді, осы бағытта көзделген мақсаты – бастауыш мектеп оқушылары, жасөспірімдер мен жастарға СӨС қалыптастыру:

• 
  ШЖҚ «ПОНД» КМК наркологы Колпакова В.А. бірге қыркүйек айында жұмыс жоспары құрылып, «Спайсы», «Миксы», «ПАВ профилактикасы», «Жасөспірімдермен жеке сұхбаттасу» және т.б. тақырыптары өңделді;
  

• 
  ПСӨСҚО маманы Саканова Г.Б. тиімді денсаулық сақтау мәселелері және мектепішілік лагерь педагогтары үшін аса қауіпті инфекцияның алдын алу;
  
• 
  ПСӨСҚО медқызметкері Аралбаевамен остеохондроздың алдын алу;
  
• 
  «Дені сау ұлт» мамандарымен кездесу;
  
• 
  СЭС қызметкері Сычева Н.А кездесу;
  
• 
  ПОНД фельдшері, нарколог Гарусова З.Н. жоғары сынып оқушыларымен жеке сұхбаттасу және шылым шегудің алдын алу;
  

СӨС қалыптастыру бойынша мектепте жүзеге асырылатын негізгі бағыттар:

- оқушыларды тамақтандыру;

- наркопост жұмысы;

- аурудың алдын алу;

- оқушылардың дене тәрбиесін дамыту;

- адамгершілік-жыныстық тәрбие.

Осыған байланысты мектеп асханасында жетім балалар мен аз қамтылған отбасындағы мұқтаж жандарға тегін ыстық тамақпен қамтамасыз ету ұйымдастырылған. Мектептегі барлық оқушыларға, сондай-ақ педагогтар мен жұмыскерлерге қызмет көрсету тәртібі СанПин-ға қойылатын талаптарға сәйкес қатаң түрде жүзеге асырады.

Наркопост жұмысы (меңгеруші Каирбаева С.З., әлеуметтік педагог) Нормативтік құжаттарды реттеумен айналысады: ҚР 2012-2016 жылдарға арналған наркомания және наркобизнеспен күресу салалық бағдарламасы, ЖОО-да, колледж, мектеп оқушыларының арасында шылым шегу, наркоманияның алдын алу бойынша көпсалалы білім беру бағдарламасы, мектепте 2015 жылғы 04 қыркүйектегі «Мектеп наркопостын құру туралы» №254 бұйрығын шығару, Бағдарлама, Наркопост ережесі, отырыстар мен ата-аналар жиналысының хаттамалары, әлеуметтік-психологиялық қызмет, стендтер мен бұрыш, әдістемелік нұсқаулық, диагностиалық компьютерлік бағдарламаларды меңгеру т.б.

Оқу жылы ағымында наркопост оқушылармен (сауалнама, топтық, жеке жұмыс), сондай-ақ сынып жетекшілермен (ӘБ отырысы, дәріс оқу), ата-аналармен (жиналыс, консультация) бірлесіп, профилактикалық жұмыстар жүргізілді. Атқарылған жұмыстар нәтижесі ай сайын наркопост отырысында талқыланды.

Әлдеқайда қызықты өткен шаралар: «Я выбираю жизнь…», «Мы рисуем жизнь» суреттер сайысы, денсаулық сынып сағаттары және «СПИД не спит» сынып сағаттары, «Жизнь без вредных привычек», «Свобода или наркотики», «О вреде курения», «Признаки употребления ПАВ» консультациясы, ата-аналар жиналысы т.б.

АИВ/ЖИТС алдын алу айлығы аясында:

- Колпакова В.А. жоғары сынып оқушыларымен сұхбаттасу және жоғары сынып оқушыларын кәсіби қарау;

- «Мы за здоровый образ жизни!» 9 сыныптар араасында сынып сағаты (жауапты: Хотянович З.Н.).

Кітапхана меңгерушісі Куклина М.П.. АИВ/ЖИТС алдын алу бойынша 7 библиографиялық каталог және 19 оқу және көрнекі құралдары құрылған.

2015-2016 оқу жылындағы наркопост жұмысы қанағаттанарлық деп айтуға болады.

Осы проблема жөнінде білгісі келсе де, АИВ/ЖИТС жұғу жолдары туралы жасөспірімдердің хабардар болуы төмен деңгейде екендігі байқалады, ВИЧ-инфекцияның жұғу жолдары және оның адамға қатысы жөнінде аса біле қоймайды.

Дене тәрбиесін дамыту бойынша оқу жылы ағымында мынадай шаралар өткізілді:

- Денсаулық апталығы (оқушыларды қамту – 100%, ата-аналар – 10%);

- «Золотая осень» мектепішілік кросс (оқушыларды қамту – 560, 5-11 сынып оқушылары) «Жигер» және «Марафонец клубтарымен бірлесіп;

- «Папа, мама, я – спортивная семья» спартакиадасы (150 оқушылар мен ата-аналар);

- «Веселые старты» (203 оқушы).

- Дене тәрбиесі мұғалімдерінің басшылығымен 55 оқушы «Фестиваль здоровья» қалалық акциясына белсене қатысты.

- «Президентская миля» қалалық кросс (қамту 12 адам).

- К.Макпалеевті еске алуға арналған қалалық футбол турниріне және Павлодар футболы ардагері А.А. Клопковты еске алуға орай 2003-2004 жылы туған оқушылар арасында мини-футболға қатысу (1 орын, дене тәрбиесі мұғалімі Джанкин К.К.);

- Семига Н.З. кубогына мектептегі волейбол жарысы;

- Өскемен қаласындағы волейбол чемпионаты (15 адам, 3 орын, мұғалім Акшулаков А.Ш.).

- қалалық мини-футбол турнирі (5 орын, қамту 10 адам).

Мектепте 8-11 сыныптар арасында мектепішілік қысқы волейбол жарысы өтті (80 оқушы).

Демалыс кезінде мектеп оқушылары сынып жетекшілер мен ата-аналардың бақылауымен «Астана» (ССК) мұз айдыны, «Batyrmall» барды, «Жигер», «Азат», «Марафон» клубтарының спорттық шараларына қатысты.

2016 жылғы қаңтар мен наурыз аралығында мектеп оқушылары дене тәрбиесі мұғалімдерінің жетекшілігімен қалалық жарыстарға: күзгі кросс (12 адам), тоғызқұмалақ (6 адам), баскетбол (10 оқушы), мини-футбол (үш турнир, 30 оқушы), шаңғы (12 оқушы), волейбол (20 оқушы), қысқы президенттік көпсайыс (12 оқушы), волейбол (мектеп волейбол лигасы) 5-6 сыныптар арасында (20 оқушы) белсене қатысты.

Ақпан айында 3-4 сынып оқушылары арасында (90 оқушы) мектепішілік мини-футбол жарысы орталықтандырылып өткізілді.

Наурыз мейрамына орай дене тәрбиесі мұғалімдері мектеп оқушылары (оқушыларды қамту 60%), сондай-ақ педагогтар мен ата-аналарға арнап, спорттық бағдарлама құрып дайындады.

Дене тәрбиесі және спорт апталығы сапалы дайындалды және өткізілді (оқушыларды қамту – 100%, ата-аналар 15%).

Адамгершілік-жыныстық тәрбие мақсатында ШЖҚ «Павлодар қаласының №2 емханасы» КМК гинеколог дәрігері Голованёва Ю.А. «Жыныстық даму. Интимдық гигиена» тақырыптарына дәріс оқу, сұхбаттасу сияқты кездесулер ұйымдастырылды.

• 
  «Урбан Медиа» ЖШС медициналық өкілі Савинцева А.К. «Жыныстық даму» тақырыбына (қамту 50 қыз), жасөспірімдердің жеке гигиена мәселесі (65 жасөспірім) сұхбаттасу;
  
• 
  сондай-ақ 8,9 сыныптар С.Торайғыров атындағы облыстық ғылыми әмбебап кітапханасына барып, кәсіби мамандардан ерте жүктіліктің алдын алу жолдары, контрацепция құралдары және жыныстық қатынасқа ерте түсу қалыптасып болмаған, өсіп келе жатқан қыз ағзасына өте қауіпті екендігі жөнінде құзіретті ақпараттармен танысты;
  

- 1-сынып оқушыларының туберкулезге қарсы (БЦЖ) және Манту сынамасын алуға тиіс тізім жасалған (қамту – 98%).

- әр оқушыға дене тәрбиесімен айналысу медтобы жасалған, сынып журналдарында арнайы толтыру парағы ресімделген(100%).

- қыркүйек айы ішінде барлық оқушылар (100%) қышыма, педикулез, дерматомикозға тексерілді.

- оқушыларға эпидемияға, тұмауға қарсы екпе салу (40 доза) және ай сайынғы бала жасына қарай екпелер (12 – АДСМ, 20 – Манту).

- 1-сынып оқушыларының туберкулезге қарсы (БЦЖ) және Манту сынамасын алуға тиіс тізім жасалған (қамту – 98%).

оқушыларға екпе салу (АДСМ – 2 доза, тәуекел топтағы балаларға Манту – 90 адам).

- оқушыларға эпидемияға, тұмауға қарсы екпе салу (40 доза) және ай сайынғы бала жасына қарай екпелер (12 – АДСМ, 20 – Манту).

- барлық оқушыларды (100%) қышыма, педикулезға тексеру. 2 дерматомикоз анықталды, тазарту, сұхбаттасу жүргізілді, ай сайын аптасына бір рет тексеріліп отырды.

- ШЖҚ «Павлодар қаласының №2 емханасы» КМК өкілдерімен бірге 3,7-10 сынып оқушылары жан-жақты тексерістен өткізілді (99%);

- 16 жасқа толған, 18 оқушыға АДС-М екпесі жоспарлы түрде жасалды;

Павлодар облысының тұтынушылар құқығын қорғау бойынша департаменті, ДС, ББ «2015-2016 жылдары эпидемия кезінде тұмау және басқа жедел респираторлық вирустық инфекциялардың алдын алу бойынша шараларды күшейту туралы» бұйрығына сәйкес, №43 ЖОМ ММ-де ҚР 2015 12 наурыздан ҰЭМ тұмау және ЖРВИ таралуын тоқтату №194 алгоритмі шығарылды. Осыған сәйкес ЖРВИ және тұмаудың алдын алуға бағытталған шаралар жоспары жасалды және жүзеге асырылды.

Сондықтан барлық жоспарланған медициналық шаралар кешені жоғары сапалы деңгейде және белгіленген мерзімде орындалды.

Оқушылар өмірінің қауіпсіздік ету бағыты:

-Өртке қарсы қауіпсіздік айлығы аясында Павлодар қаласының ТЖБ басшылығымен, өрт шыққан немесе басқа төтенше жағдайлар пайда болған кезде мұғалімдер мен оқушылардың (қамту 100%) әрекет етуде эвакуациялау жоспарын орындау бойынша практикалық жаттығулар орындалды.

- Эвакуацияға мектеп қызметкерлері мен жоғары сынып оқушылары белсене қатысты. Өрт сөндіру қауіпсіздігін білу тақырыбы бойынша сынып сағаттары, 5-7 сыныптар арасында «Я будущий спасатель» суреттер сайысы мен «Если бы я был спасателем» тақырыбына эссе жазу өткізілді.

- СӨС координаторы Аменов Р.С. ЖТЖ алдын алу онкүндігі аясында «Как обезопасить себя от ДТТ» тақырыбына бастауыш сынып оқушылары (100%) сынып сағаттарында сұхбаттасу-алгоритмін құрастырды;

- “Дорожный знак – тебе не враг” линейкасы өткізілді (үгітбригадасы 5 «Г» класса Пономаренко К.С.).

- СӨСҚО орталығы 7 «А», «Б», «В» сынып оқушыларымен (қамту 60 адам) туберкулез туралы хабардар болу деңгейін анықтау үшін аноним сауалнама жүргізді;

- Дүниежүзілік шылым шегуден бас тарту күні және шылым шегудің алдын алу онқүндігі аясында 1-4 сыныптар арасында «Грипп: симптомы, причины, лечение, профилактика» тақырыбына; 5-8 сыныптар «Диабет: профилактика и лечение»; 9-11 сыныптар «Профилактика табакокурения» сұхбаттасу өткізілді.

- Дүниежүзілік өкпенің созылмалы обструктивті ауруларымен күресу күніне байланысты «Что такое инфекция и вирусные заболевания» сынып сағаты; 5-8 сыныптарда – «СПИД не спит…» сынып сағаты; 9-11 сыныптарда Дүниежүзілік диабетпен күресу күніне «Диабет: чем опасна эта болезнь?» тақырыптық сынып сағаттар түрлі формада ұйымдастырылды.

Туберкулездің алдын алу айлығына сабақтастырылған Дүниежүзілік туберкулезбен күресу күні аясында 1-4 сыныптар арасында «Защити себя от туберкулеза» (аурудың алғашқы белгілері), 5-8 сыныптарда «Туберкулез и эффективные способы профилактики», 9-11 сыныптарда «Туберкулез. Пути заражения» тақырыптарға сынып сағаттары өткізілді (қамту 100%). Бастауыш сыныптарда «Режим дня, отдыха и сна», «Профилактический осмотр детей» (270 ата-ана); «Специфическая и неспецифическая профилактика туберкулеза» (100 ата-ана), «Здоровое питание, 12 принципов здорового питания, рекомендованные ВОЗ для укрепления защитных сил человека» (40 ата-ана) мәселелерді қамтитын ата-аналар жиналысы өтті. Сонымен қатар медқызметкер Торопчанина Н.А. 11-сынып оқушылары үшін қоғамдағы туберкулездің алдын алу шаралары туралы дәріс оқыды.

6 сыныптары арасында «Жизнь без вредных привычек» сынып сағаты өткізілді. 6 «Г» сынып жетекшісі және математика мұғалімі Флорю О.Н. өткізген шарасы әдістемелік тұрғыдан өте жақсы ұйымдастырылған болды.

Мектепте бастауыш сынып оқушылары арасында саламатты өмір салтын қалыптастыру мақсатында қуыршақтар қойылымы өткізіліп тұрады. Ертегі кейіпкерлері арқылы балаларға кәмпит және тағы да басқа тәттілерді көп жеу, адам ағзасына қауіп келтіреді, ал таза бұлақ суы, таза ауада жиі ойнау, демалудың пайдасы мол екендігі жеткізіледі.

Оқу жылындағы ең үлкен шара «Денсаулық» 2016-2019 жылдарға арналған Денсаулық сақтауды дамытудың Мемлекеттік Бағдарламасы, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің аурулар алдын алу және СӨС қалыптастыру бойынша шаралар жоспарын жүзеге асыру аясында, ҰСӨСҚО әдістемелік-ұйымдастыру қолдаумен 6-11 маусым аралығында республика бойынша өткізілген Денсаулық фестивалі болды.

Осы шараның жоғары деңгейде болғанына дәлел, мемлекеттік және орыс тілдерінде өткізілуі, сондай-ақ 1-11 сыныптар арасынан 90 адам қамтылған динамикалық флешмоб өтті.

Қорытынды:

• 
  2015-2016 жылдарға қойылған мақсаттар орындалды, яғни оқушылардың саламатты өмір салтын қалыптастыру шаралар кешені жүзеге асырылды, сондықтан мектептің СӨСҚ бойынша қызметі қанағаттанарлық деңгейде деп атап өткен жөн.
  

- оқушылардың денсаулығын сақтау мәселесі бойынша мектепішілік (медқызметкері – ТЖ жөніндегі орынбасар СӨС бағыты – СӨС координаторы – сынып жетекшілер – оқушылар – ата-аналар) және мектептен тыс әрекет ету қызметі (ҰСӨСҚО, ШЖҚ «ПОНД» КМК, БҚО, «Здоровая нация» ОФ, БК, №2 емхана т.б.);

- жоспарға сәйкес және белгіленген мерзімде ата-аналармен бірлесіп, оқушыларды шынықтыруға, саламатты өмір салты мен адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға бағытталған шаралар жүйесінің толық мөлшерде орындалуын қамтамасыз ету;

- мамандардың көмегімен АИВ/ЖИТС, онкология, туберкулез, шылым шегудің алдын алу, САЗ қолдану, адамгершілік-жыныстық тәрбие мәселелері бойынша оқушылардың хабардар болу деңгейлерін арттыру.