Материалдары

 
284 
идеяларының  ерекше  ықпал  ететіні  сөзсіз  және    оқыту  мен  оқудың  әрбір  жаңа 
әдіс – тәсілінің ұстаздар үшін маңызы өте зор.  Я.А.Коменскийдің  «Сен ешбір 
жаңа  нәрсе  меңгермеген  және  өзіңнің  біліміңе  ештеңе  қоспаған  осынау  күнді 
немесе сағатты бақытсыз сана» деген нақылы мен Филлердің «Бойыңда білімің 
бар  екен,  одан  басқаларға  өз  шырақтарын  жағып  алардай  жағдай  туғыз»  деген 
қағидаларын бүгінгі күннің жаңашыл,  жаңа форматты мұғалімдеріне арналған 
қағида екені сөзсіз. Мұғалім – мектептің негізін қалаушы, ал мұғалімнің рухани 
ішкі жан – дүниесі өзгерген кезден бастап, мектеп те түгелдей өзгеріске енетіні 
сөзсіз.  Ал  мектепте,  сабақта  көшбасшы  мұғалім  жүрген  жерінде  кез-келген 
жаңалықты  біліп,  бірінші  өзі  үйреніп  алуға  тырысады.  Мұндай  көшбасшы 
мұғалімдер  ұжымдағы  өз  командаларын  әрқашан  өзі  жаттықтырып  отырады 
және өзінен де басқа көшбасшыларды даярлап, олармен өз тәжірибесін бөлісіп 
отырады.  Көшбасшының  іс-әрекетіне  қарап,  ұжым  жұмыс  жасауға  ынталанып, 
өз міндеттерін үлкен қызығушылықпен орындайды және бір-бірімен ой бөлісіп 
отырады. 
Мұғалімнің  құзыреттілігі  оның  көшбасшылығынан  байқалады.    Өзінің 
әріптестері  мен  айналасындағыларға  әсер  ету  үшін  белсенділігі,  білімділігі, 
оқушыларын талапқа сай  оқытуы оның кәсіби өсуі болып табылады. «Мен неге 
өзгеруім  керек?»  деген  сұрақты  қоғам  талабы  ретінде  қарап,  бағдарламаның 
тамаша  идеяларын  таратуға  үнемі  өзін-өзі  дамытып  отыруға  тиіс.  Осы 
деңгейлік  курс  өткізу  барысында  мұғалімдер  ұстанымының  өзгеріп,  шешім 
қабылдауда  өзіне  деген  сенімдерінің  артқаны  байқалады.      Өздеріне  деген 
сенімі  олардың  іс-әрекеттерін  нығайтады.  Курс  сабақтарынан  кейінгі 
рефлексияларда  өзгеруге  деген  ұмтылыстары  айқын  сезіледі.  Сондықтан  да 
үшінші  деңгейлі  курстың  мұғалім  тұлғасының  көшбасшылығы  дамуына 
ықпалы зор болып отыр. 
Мұғалім  мен  оқушы  көшбасшылығы  –  мұғалім  жеті  модульді  тиімді 
пайдаланып,  нәтижеге  қол  жеткізе  алса  –  мұғалімнің  көшбасшылығы,  ал 
оқушыларда  топқа  бөлінгеннен  кейін-ақ  көшбасшы  көрінеді,  топта  айрықша 
белсенділік  танытқан  оқушы-көшбасшы,  ол  әдетте  басқа  оқушыға  барынша 
көмектесіп,  соған  жауап  бергізуге  тырысады,  өйткені  ол  өзін  емес, 
сыныптастары  мен  топты  алға  сүйрейді.
 
Сөзімді  қорытындылай  келе, 
мұғалімдер  қауымына  ең  алдымен  сенім  -  қабілетіңізді,  күш-жігеріңізді,  
бағалай біліңіздер дегім келеді.      
 
Әдебиеттер: 
 
1. Мұғалімге  арналған  нұсқаулық.  Үшінші  (негізгі)  деңгей,  үшінші 
басылым. 
2. Тренерге арналған нұсқаулық. Үшінші негізгі деңгей.  
3. Мерсейтова  С.  Оқыту  ізденіс  ретінде  және  ізденіс  оқыту  ретінде. 
Қарағанды, 2011.   
4. Құндылықтар, ұстаным және тәжірибедегі іс-әрекет,  Таратпа материал 
1-апта, 4-күн.   
 

 
285 
ОҚУШЫЛАРДЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТТЕРІН ДАМЫТУ 
 
Хасенова Г.Е. 
  Көкшетау қаласы ММ «№1 орта мектебі» 
Khasenova.2015@mail.ru
 
 
ХХІ  ғасырдың  жан-жақты  зерделі,  дарынды,  талантты  адамын 
қалыптастыру  бағытындағы  білім  беру  ісі  бүгінгі  күннің  талабы  болып  отыр. 
Дүниежүзілік  кеңістікке  ену  үшін  Қазақстанда  білім  мен  ғылымды,  оқыту 
жүйесін  заман  талабына  сай  үйлестіру  үшін  оқу-әдістемелік  жүйеге  жаңа 
талаптар  қойылуда.  Бүгінгі  таңда  мұғалімге  білім  берудің  тиімді  жолдарын 
қарастыру,  таңдай  білу  еркіндігі  тиіп  отыр.  Оқушылардың  шығармашылық 
қабілеттерін дамытуда әртүрлі әдіс-тәсілдерді қолдануға болады.  
Білімнің  сапасын  көтерудің  қазіргі  таңда  жолдары  көп.  Ең  бастысы 
білімді  де,  білікті,  ұшқыр  ойлы  шығармашылық  қабілеті  мол  ұстаздың 
шәкіртімен  бірлесе  еңбек  етуі  талап  етіледі.  Білім  сапасы  дегеніміз  –  мектепте 
білім  алып  отырған  шәкірттің  білім  алу  арқылы  әзірлігінің  сапасы  мен  білім 
беру  қызметінің  сапасын  қамтитын  түсінік.  Сапалы  білім,  тәрбие  беруде  орын 
алған  кемшіліктерді  жойып,  дүниежүзілік  өркениеттілікке  жету  ХХІ  ғасырдың 
үлесінде. 
Қазақстандағы 
білім 
беру 
ісін 
реформалаудың 
стратегиялық 
міндеттерінің бірі – шығармашылық тұрғыдан ойлай білетін дара тұлғаға терең 
білім  беру.  Осыған  орай,  білім  сапасы  жөнінде  әр  түрлі  пікірлер  айтылып, 
«сапа»  ұғымы  екі  мағынада  қарастырылуда.  Біріншісі  –  стандартқа  сәйкестігі, 
екіншісі, оқушының сұранысын қанағаттандыру. 
Сапалы  білім  беру  дегеніміз  –  ғылымға  негізделген  жүйелі  бағдарлама 
бойынша  теориялық,  практикалық  еңбекке  баулу,  дүниетанымын  кеңейту. 
Баланың бойындағы бар қабілетін кемеліне келтіріп жетілдіру болып табылады. 
Сапалы білім беру – оқыту мен тәрбиелеудің үздіксіз  үрдісі. Қазіргі кезде білім 
берудегі  мақсат  жан-жақты  білімді,  өмір  сүруге  бейім,  өзіндік  ой-талғамы  бар, 
адамгершілігі жоғары, қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру. 
Балалардың  білім  сапасын  арттыруда  мұғалім  бала  дамуының  мынадай 
негізгі  белгілерін:  дербестігін,  проблемалық  жағдаят  шығармашылық  таным 
әрекетін  диалектикалық  ойлауын  қадағалап,  балалармен  жеке  дара  жұмыстар 
жүргізеді. 
Баланың шығармашылық қабілетін дамыту мәселесі жаңашыл педагогтар 
(Ш.Амонашвили)  еңбектерінде  арнайы  сөз  етіледі.  Бастауыш  сынып 
оқушыларының қабілеттерін дамыту (Б.Тұрғымбаева), эстетикалық тәрбие беру  
мәселесі  (Б.  Әлмұхамбетов)  зерделенген  еңбектерде  балалардың  көркем 
мәдениеттік  тәрбиесін  жетілдіру  жолдары  қарастырылып,  педагогикалық 
мүмкіндіктер көрсетілген. 
Дамыта  оқыту  технологиясының  авторының  пікірінше  (Л.Занков,  В. 
Давыдов, Д. Эльконин), бұл технология жеке тұлғаның барлық сапаларын тұтас 
дамытуға  бағытталған  жүйе.  Оның  нәтижесінде  баланың  өзін-өзі  өзгертуші 
субъект  дәрежесіне  көтерілуі  көзделіп,  соған  лайықты  жағдайлар  жасалады.