ХІІ кеуде омыртқасының деңгейі

№1. Басынан жарақат алған ауру түсті , оның миында ісік бар екені байқалады. Операция – басқа трепанация жасауға дайындау үшін жұлынға пункция жасау керек. Омыртқа бағанасының қай бөлігінде пункция жасалынды.?

№2. Ауруда тері сезімі – стереогноз бұзылғалы байқалады.

Жұлынның қай жіпшелерінің тұсында өткізгіштік бұзылған?

Жауап эталоны: Жұлынның артқы жіпшелерінің Голл және Бурдах шоғырларында.

№3. Ауруда қол, аяқ бұлшық еттерінің жұмысы бұзылғаны байқалды. Мишықтың қай анатомиялық құрылысы бұзылғанын көрсет.

№4. Аурудың тынысы мен қан айналымы тоқтады. Ромба тәрізді мидың қай анатомиялық құрылымы бұзылғанын көрсет.

№5. Науқас ауруханаға жедел менингитпен түсті. Ауру бас мидың шеменімен асқынды. Ромб миының қандай тесіктері торлы қабықасты кеңестікпен жұлын сұйығының циркуляциясының бұзылуына әкеп соқтырады.

№6. Босану кезінде нәрестеде бас – ми жарақаты байқалды мишықтың жұлынуымен. Қатты ми қабықшасының қандай өсіндісі зақымдалған.

№7. Ауруда иықтың бүгу қызметі бұзылған және білектің латеральды жағындағы терісінің сезімталдығы бұзылған. Ауруда қай нервтің жарақаттанғаны болады.

№8. Ауруда санның артқы бетіндегі терісінің сезімталдығы бұзылған. Ауруда қай нерв бұзылған.

№9. Ауруда санды ішкі әкелу бұзылған, сонымен бірге санның медиальды бетінде тері сезімі бұзылған. Ауруда қай нервтің бұзылғаны байқалады.

1. 
   Көздiң склерасымен мүйiздi қабатының құрылысы.
   
2. 
   Көздiң тамырлы қабатының құрылысы.
   
3. 
   Көздiң торлы қабатының құрылысы.
   
4. 
   Көздiң iшкi ядросы.
   
5. 
   Көз алмасының бұлшық еттерi.
   
6. 
   Көз жасы аппараты, көздiң қосымша аппаратының элементтерi.
   
7. 
   Есту ағзасы және оның бөліктері.
   
8. 
   Құлақ қалқанының құрылысы.
   
9. 
   Құлақ сыртқы жолының құрылысы.
   
10. 
    Дабыл қуысының құрылысы.
    
11. 
    Құлақ сүйекшелерiнiң құрылысы.
    
12. 
    Есту түтiгiнiң құрылысы.
    
13. 
    Жартылай айналма каналдардың құрылысы.
    
14. 
    Кiреберiстiң құрылысы.
    
15. 
    Сүйектi ұлудың құрылысы.
    
16. 
    Статокинетикалых анализатор.
    
17. 
    Көру анализаторының өткізгіш жолдары.
    
18. 
    Есту анализаторының өткізгіш жолдары.
    
19. 
    Дәм сезу ағзаларының өткізгіш жолдары.
    
20. 
    Иіс сезу ағзаларының өткізгіш жолдары.
    

- анатомиялық препараттармен, муляждармен, кестелермен және планшеттермен жұмыс жасау

- ауызша сұрау

- тестілік тапсырмаларды шешу

- кіші топтарда жұмыс жасау
6. Әдебиет:

Қазақ тілінде:

Негізгі:

1. Сапин М.Р., Билич Г.Л. Анатомия человека: учебник в 3-х томах.- М.: 2008. – Т.1.-680 с.; Т.2.-496 с.; Т.3.-320с.

2. Билич Г.Л. Крыжановский В.А. Атлас анатомии человека: атлас в 3-х томах. – М: 2008. – Т. 1-800с.; Т. 2-800с.; Т.3-800с.

3. Рақышев А.Р. Адам анатомиясының атласы, І,ІІ том. Алматы: «Кітап», 2006.

4. Жұмабаев У., Әубәкіров Ә.Б., Досаев Т.М. ж.т.б. Адам анатомиясы, атлас. І,ІІ,ІІІ,ІV том. Астана: «Фолиант», 2005.

Қосымша:

1.Әубәкіров Ә.Б. Жаналиева М.К. «Адам анатомиясы» атлас.- Астана: 2012

2.Нұрмұхамбетова Б.Н. Лимфа жүйесінің функционалдық анатомиясы. Оқу құралы. Алматы, 2007.

3. Тебенов М.Е. Адам анатомиясы (ас қорыту және тыныс алу жүйесі). Оқу құралы. Қарағанды, 1993.

4. Ситуационные задачи по физиологии с основами анатомии для самостоятельной работы студентов / Под ред. А.А. Утебергенова, Д.А. Адильбековой. – Шымкент: 2006.-66с.

5. Нұрмұхамбетова Б.Н. Лимфа жүйесінің функционалдық анатомиясы. Оқу құралы. – Алматы: 2007

1. D.Chaurasia’s Human Anatomy. Regional and Applied, Dissection аnd Clinical. Fourth Edition, 2004.

2. Frank H. Netter, M.D. Atlas of Human Anatomy Fourth Edition, 2004.

Қосымша:

1. Chummy S. Sinnatamby. Last’s Anatomy. Regional and Applied. Tenth

Edition.


7. Бақылау (сұрақтар, тестілер, есептер):

Тестілер:

1. Көз алмасының құрамына ... кіреді.

1. 
   ядро мен қабықтар+
   
2. 
   ядро мен қыртыс
   
3. 
   ядро мен көру нерві
   
4. 
   қыртыс пен сулы ылғал
   
5. 
   қыртыс және милық заттектер
   

1. 
   ақ қабық (склера)+
   
2. 
   миелиндік
   
3. 
   синовиалдық
   
4. 
   эпителийлік
   
5. 
   адвентициалдық
   

1. 
   меншікті тамырлы қабық, нұрлы қабық және кірпікті дене+
   
2. 
   меншікті тамырлы қабық, мөлдір қабық, ақ қабық
   
3. 
   меншікті тамырлы қабық, торлы қабық, кірпікті дене
   
4. 
   нұрлы, торлы және меншікті тамырлы қабықтар
   
5. 
   фиброздық, ақ және мөлдір қабықтар
   

1. 
   торлы+
   
2. 
   нұрлы
   
3. 
   ақ
   
4. 
   мөлдір
   
5. 
   меншікті тамырлы
   

1. 
   ортаңғы құлақ+
   
2. 
   есту сүйекшелер
   
3. 
   есту нерві
   
4. 
   кіреберіс нерві
   
5. 
   дабылдық саты
   

1. 
   алдыңғы және артқы+
   
2. 
   алдыңғы және латералдық
   
3. 
   алдыңғы және медиалдық
   
4. 
   медиалдық және латералдық
   
5. 
   алдыңғы және ортаңғы
   

1. 
   көзбұршақтың көлемін өзгертеді+
   
2. 
   көз алмасын бұрады
   
3. 
   көз қарашығын көлемін өзгертеді
   
4. 
   қабақтарды жабады
   
5. 
   қасты түйеді
   

1. 
   экстерорецепторлар+
   
2. 
   интерорецепторлар
   
3. 
   проприорецепторлар
   
4. 
   хеморецепторлар
   
5. 
   висцерорецепторлар
   

1. 
   топшылық жүлгенің айналасында+
   
2. 
   латералдық жүлгенің айналасында
   
3. 
   шеке-шүйделік жүлгенің айналасында
   
4. 
   самайлық ортаңғы қатпарда
   
5. 
   тілдік қатпарда
   

1. 
   самайлық жоғарғы+
   
2. 
   орталық алдыңғы
   
3. 
   орталық артындағы
   
4. 
   жоғарғы маңдайлық
   
5. 
   белдеулік
   

№1.Ауруда көп қозғалғанда тепе-теңдігі бұзылатыны байқалады, тыныш отырса тоқталады. Ауруда қай тепе-теңдік бұзылғанын көрсет.

№2. Туристер тауға көтерілгенде құлақтары бітіп қалады, сондықтан олар тұтынады. Неге?

№3. Өте жарықта көз қарашығы тарылады. Бұл реакция қай бұлшық еттің арқасында болатынын көрсет.

№4. Ауруда екі көзінде медиальді көру алаңы жоғалатыны байқалады. Ауруда көру жолының қай деңгейінде бұзылғанын көрсет:

1. 
   Эндокрин бездеріне анықтама беру.
   
2. 
   Эндокрин бездерінің жіктелуі.
   
3. 
   Қалқанша бездерінің құрылысы және функциясы.
   
4. 
   Қалқанша маңы бездерінің құрылысы және функциясы.
   
5. 
   Айырша безінің құрылысы және функциясы.
   
6. 
   Гипофиз құрылысы және функциясы.
   
7. 
   Эпифиз құрылысы және функциясы.
   
8. 
   Бүйрек үсті безінің құрылысы және функциясы.
   
9. 
   Хромаффинді денешіктерінің құрылысы және функциясы.
   
10. 
    Ұйқы безінің эндокринді бөлігінің құрылысы және функциясы.
    
11. 
    Жыныс бездерінің эндокринді бөлігінің құрылысы және функциясы, аналық без, аталық без.
    

- анатомиялық препараттармен, муляждармен, кестелермен және планшеттермен жұмыс жасау

- ауызша сұрау

- тестілік тапсырмаларды шешу

- кіші топтарда жұмыс жасау
6. Әдебиет:

Қазақ тілінде:

Негізгі:

1. Сапин М.Р., Билич Г.Л. Анатомия человека: учебник в 3-х томах.- М.: 2008. – Т.1.-680 с.; Т.2.-496 с.; Т.3.-320с.

2. Билич Г.Л. Крыжановский В.А. Атлас анатомии человека: атлас в 3-х томах. – М: 2008. – Т. 1-800с.; Т. 2-800с.; Т.3-800с.

3. Рақышев А.Р. Адам анатомиясының атласы, І,ІІ том. Алматы: «Кітап», 2006.

4. Жұмабаев У., Әубәкіров Ә.Б., Досаев Т.М. ж.т.б. Адам анатомиясы, атлас. І,ІІ,ІІІ,ІV том. Астана: «Фолиант», 2005.

Қосымша:

1.Әубәкіров Ә.Б. Жаналиева М.К. «Адам анатомиясы» атлас.- Астана: 2012

2.Нұрмұхамбетова Б.Н. Лимфа жүйесінің функционалдық анатомиясы. Оқу құралы. Алматы, 2007.

3. Тебенов М.Е. Адам анатомиясы (ас қорыту және тыныс алу жүйесі). Оқу құралы. Қарағанды, 1993.

4. Ситуационные задачи по физиологии с основами анатомии для самостоятельной работы студентов / Под ред. А.А. Утебергенова, Д.А. Адильбековой. – Шымкент: 2006.-66с.

5. Нұрмұхамбетова Б.Н. Лимфа жүйесінің функционалдық анатомиясы. Оқу құралы. – Алматы: 2007

1. D.Chaurasia’s Human Anatomy. Regional and Applied, Dissection аnd Clinical. Fourth Edition, 2004.

2. Frank H. Netter, M.D. Atlas of Human Anatomy Fourth Edition, 2004.

Қосымша:

1. Chummy S. Sinnatamby. Last’s Anatomy. Regional and Applied. Tenth Edition.

1.Гипофиз гормонын белгіле:

1. 
   соматотропты+
   
2. 
   адреналин
   
3. 
   окситоцин
   
4. 
   паратгормон
   
5. 
   тироксин
   

1. 
   адреналин +
   
2. 
   окситоцин
   
3. 
   соматотропты
   
4. 
   паратгормон
   
5. 
   тироксин
   

1. 
   паратгормон +
   
2. 
   адреналин
   
3. 
   окситоцин
   
4. 
   соматотропты
   
5. 
   тироксин
   

1. 
   соматотропты +
   
2. 
   адреналин
   
3. 
   окситоцин
   
4. 
   паратгормон
   
5. 
   тироксин
   

1. 
   алдыңғы көкірекаралықта+
   
2. 
   артқы
   
3. 
   жоғарғы
   
4. 
   ортаңғы
   
5. 
   төменгі
   

1. 
   эндокриндік+
   
2. 
   ас қорыту
   
3. 
   қан айналдыру
   
4. 
   иммундық
   
5. 
   гемопоэздық
   

1. 
   шығаратын түтіктері жоқ+
   
2. 
   қақпалары бар
   
3. 
   шығаратын түтіктері бар
   
4. 
   ақ және қызыл ұлпаларға бөлінеді
   
5. 
   майлық қапшығы болмайды
   

1. 
   ұйқы безі+
   
2. 
   гипофиз
   
3. 
   қалқанша безі
   
4. 
   бүйрекүсті безі
   
5. 
   сілекей безі
   

1. 
   гипоталамуc+
   
2. 
   мишық
   
3. 
   метаталамус
   
4. 
   эпиталамус
   
5. 
   таламус
   

1. 
   Тестостерон+
   
2. 
   Эстроген
   
3. 
   Прогестерон
   
4. 
   Адреналин
   
5. 
   Тироксин
   

1. 
   шумақтық+
   
2. 
   дөңгелек
   
3. 
   радиарлық
   
4. 
   аралас
   
5. 
   ала (зона)
   

1. 
   көкірекаралықтың алдыңғы+
   
2. 
   көкірекаралықтың артқы
   
3. 
   көкірекаралықтың жоғарғы
   
4. 
   көкірекаралықтың ортаңғы
   
5. 
   көкірекаралықтың алдыңғы-артқы
   

1. 
   айырша без+
   
2. 
   көкбауыр
   
3. 
   лимфа түйіндері
   
4. 
   бадамшалар
   
5. 
   құрттәрізді өсінді
   

№1. Науқас Д, 25 жастағы жүрек соғысына, ашушаңдық, күйгелек, ұйқысыздық, азып кетуіне, қолдың дірілдеуіне (жазуы өзгерген) осындай белгілерге шағымданады. Тәбеті жоғары, дене салмағының бір уақытта өзгеруі. Теріс азот балансы байқалады, дене температурасы жоғары, тері ылғалды, қалқанша безі үлкейген. Пульс 118/мин. Бұл қандай патология?

№2. Науқас Р, 58 жасар дәрігерге солғындық, апатия, баяулықпен шағымданған. Жоғары және төменгі қабақтың қалтатәріздес ісікпен, еріндердің, ұрттың ісігі байқалады. Ісік тіндерді басқанда шұңқырдың ізі қалмайды. Негізгі алмасу төмендеген. Бұл қандай патология?

№3. Профилактикалық тексеру кезінде Солтүстік Кавказдың тұрғындарында көптеген тұрғынында қалқанша безінің үлкеюі байқалған. Қан анализі көрсеткендей Т₄ және Т₃ төменгі деңгейі көрсетілген. Көптеген жағдайларда тұншығу ұстамасы, құрғақтық, жөтел, дауыстың қарлығуы байқалады. Бұл қандай патология?

№4. Қалқанша безінің резекциясында кездейсоқ қалқанша жанындағы бездер алынып тасталынды. Операциядан кейін науқаста тетания ұстамасы басталды. Тетанияның белгілері алдында аяқ-қолдың мұздауы, жансыздануы, шымылдауы дененің тітіркенуі, түйілу сезімі байқалады. Осы белгілерден соң, әр түрлі ауыр тонусты қалтырау байқалады.

№5. 7 жасар балада физикалық және ақыл есіндегі кемістік байқалады. Бойы кіші, дене құрылысы пропорционалды емес. Негізгі зат алмасу және дене температурасы төмен. Бұл қандай патология? Сіз себебін қалай түсіндіресіз?

№6. Науқас дене массасының артық салмағына, шөлге, әрдайым аш болуына, шаршаңқы, бұлшықеттің әлсіздігіне шағымданады. Тексеріп байқағанда науқастың беті ай тәрізді. Зерттеу барысында гипергликемия, гипертония, АКТГ және кортизол гормондарының жоғары секрециясы байқалған. Бұл қандай патология?

№7. Науқас әйелдің шағымы: ауыз қуысы құрғап, шөлдеп, тәбеті жоғары, әлсіз. Тәулігіне бөлінетін зәрдің көлемі 3 литр дейін жоғарылаған. Зәрге жасалған талдау 1,032 тығыздықты глюкозаның мөлшері 9,0 ммоль/л екендігін көрсетті. Бұл қандай патология?

№8 Жынысы жетілмеген жануарда эксперимент кезінде эпифиз алынып тасталынды. Жануардың жыныстық жетілу жылдамдығы қалай өзгереді?

№9. Босану кезінде екі қабат әйелге жатырдың жиырылуын үлкейтетін гормон салды. Екі қабат әйелге қандай гормон енгізді?