М. Е. Лобашев к. В. Ватти

жүктеу 8,1 Mb.

Pdf просмотр

бет	8/275
Дата	29.04.2022
өлшемі	8,1 Mb.
	#38344
түрі	Лекция

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 275

Lobashev

.
алынған

бірқатар көмекші әдістер де енеді.
Тұқым  қуалаушылыктьң  материалдық  негізгі
цитологиялық  әдістің  көмегімен
зерттейді. Бұл әдіс тұқым қуалаушылықтың «анатомиясын» зерттеуге арналған деуге
болады.,  Клетканың  құрылымы  жарьқ,  электрондьқ  микроскоппен,  рентгеноскопия
және  басқа  да  тәсілдермен  зерттеледі.  Тұқым  қуалаушылықтьң  материалдық
негіздерін  зерттеу  үшін  цитохимияльқ,  биохимиялық,  биофизикалық  жэне
физиологияльқ әдістер барған сайын кеңірек қолданылуы. Гибридологиялық анализ
бен цитологиялық анализдің үйлеімді қолданылуы ен алдына
цитогенетика-лық әдіс
құрайды.Организмнің  жеке  өінің  дамуында  оның,  көріністерін  және  геннің  әсерін
зерттеу,  генетиканың,  6ip  бөлігі
феногенетика
деп  аталады.  Біздіңше,  ол  саланы
онтогенетика
деп атау дурыс болар еді Онтогенетикада гендер әсерін анализдеудің
алуан  тур
лі  тәсілдері1
қолданылады:  тұқым  қууы  әр  түрлі  тканьдерді
трансплантациялау,  6ip  клетканың.  ядросын  екінші  клеткаға  ауыстыру,  тканьдерді
өcipy әдістері, дамуға эмбриологиялық анализ жасау, иммунологиялық реакциялар т.
б.Сонымен,  генетика  тұқым  қуалаушыльқты  және  тұқым  қуалайтын  өзгергіштікті
негізі  үш  бағытта  зерттейді  организмдердің  көбею  пpoцeciндeгi  гендердін,  жағдайы,
генің материалдық құрылымы, генің онтогенез деп өзгергіштіктігі мен кызметі (әcepi).
Генетиканың, ресми жарыққа шғуы 1900 жылдан саналады, 6ip-6ipi нe кқтысы жоқ,
үш  елде  тұратын  үш  ғалым  әр  түрлі  объектілерде  бұдандар  ұрпағындағы  тұқым

қуалаудын, белгілерінің аса маңызды заңдылықтарын ашты. Г. де Фриз (Голландияда)
көкнәрді және басқа да өсімдіктерді зерттеу нәтижесінде «бұдандардың,
ажырау  заңдылығы  жөнінде»  жазды,  К.  Корренс  (Германияда)  жүгеріден,  ал  Э.
Чермак (Австрияда) асбұр-шақтағы дәл сондай ажырау заңдылығын ашты.
Ғылымда кездейсоқ  ашылымдар мүлде  дерллік болмайды.  өйткені ҒЫЛЫМНЫҢ,
дамуы
коллектив
творчествасына
байланысы.
тұқым
қуалаушылық
заңдылыктарыньң  ашылуы  да  осылай  болды.  Осы  заңдарды  ашқан  үш  ғалым  тіпті
1865  жылы  Грегор  Мендельдщ  Брнода  «Жаратылыс  зерттеушілер  қоғамынын,
жазбаларында»  «Өсімдіктер  бұдандарымен    жүргіззген  тәжірибелер»  деген
мақаласында жарияланған заңдылықтарды. «қайта ашқан» болып шыкты.
Бұл  арада  генетиканың  даму  тарихын  баяндап  жатудың  қажетті  жоқ,  өйткені
оқулықтың бүкіл мазмұны осы мәселеге арналғандықтан генетиканың, міндеттері мен
даму перспективасыка ғана тоқталамыз.
Қaзipri
генетиканың  міндеттері
тұқым  қуалаушылық,  пен  өзгергіштікке  қатысты
жалпы  заңдыльқтан  келіп  шығады.  Мұндай  міндетке  гендер  өзгерісінің  механизмі
зерттеу,  клетканың  әp6ip  бөлінуінде  гендер  мен  хромосомалардьң  өзін-өзі  өндіруі,
гендердің  әсері  және  олардың  ен  қарапайым  реакциялары  және  тұтас  организмде
күрделі  белгілер  мен  қасиеттердің  пайда  болуын  басқаруы  жатады.  Сонымен  қатар
органикалық,  табиғат  эволюциясын  танура  тұқым  қуалаушылық,  өзгергіштік  және
сұрыпталу процестерінің, өзара байланысын зерттеп білу к,ажеттігі туады.
Қaзipri  генетиканьң  міндеттері,  табиғаттың,  аса  маңызды  құбылыстарын  білу  үшін
ҒЫЛЫМНЬҢ болашағы мен потенциалын ашатын жоғарыда аталған теориялық,
роблемаларды  ғана  зерттеу  емес.  генетиканың  алдында  көптеген  нрактикалық,
мәселелерді шешу үшін аса маңызды және жақын тұрған міндеттер де бар.
Өсімдіктің  сорты  немесе  жануардьң  тұқымы  —  ауыл  шаруа-шылырындағы  өндіріс
құралы. Өсімдіктер сорттары мен жануарлар тұқымдарының, жоғары өнімділігі еңбек
өнімділін  арттырады.  Сорттар  мен  тұқымдарды  шығару  —  дербес  бөлек  ғылым  —

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 275