М. Е. Лобашев к. В. Ватти

жүктеу 8,1 Mb.

Pdf просмотр

бет	28/275
Дата	29.04.2022
өлшемі	8,1 Mb.
	#38344
түрі	Лекция

1 ... 24 25 26 27 28 29 30 31 ... 275

Lobashev

Оогенез.
Аиалық  жыиыс  клеткаларының  —  жүмыртқа  клеткалары  —  дамуын
оогенез
деп  атайды.  Бұл  негізінен  сперматогенезге  ұқсас,  алайда  айтарлықтай
айырмасы да бар.
Біріншіден,  бірінші  қатардағы  ооциттердің  (I  ооцит)  өсу  стадиясы  I
сперматоцидтердікіне  қарағанда  ұзақ  болады,  өйткені  өсу  кезінде  оцитте  —  болашақ
жұмыртқа  клеткасында  —  қоректік  заттар  жиналады.  Осы  стадия  кезінде  кейбір
жануарларда «лампа щеткалары» сияқты хромосомалар пайда болады.
Екіншіден, мейоздық жолмен екі рет белінгеннен кейін әр-бір I ооциттен төрт оотид
түзілгенімен,  соның  біреуі  ғана  (одан  әрі  жұмыртқа  клеткасы)  есіп-жетіліп,  үрықтана
алады.  Гаплоидты  хромосомалар  жиынтығы  бар  қалған  үш  оотидте  цитоплазма  қоры
жеткіліксіз  болады,  олар  тіпті  өз  алдына  жеке  клетка  болып  оқшаулана  алмайды.
Олардың қалыптасып түзілуі былай жүреді. Пісіп жетілудің бірінші бөлінуінен кейін, II
ооциттен  баска,  бірінші
полярлық  дене
бөлініп  шығады;  оны  басқаша
бағыттаушы
немесе
редущиялық
дене  деп  атайды.  Полярлық  дене  бөлініп,  екі
оотид  түзеді.  Пісіп  жетілудің  екзнші  бәлінуі  нәтижесінде  жұмыртқа  клеткасы  және
екінші полярлық дене, яғни үшінші отид түзіледі.
Сонымен, оогенез процесі кезінде екірет мейоздық жолмен
бөліну  нәтижесінде  пайда  болатын  төрт  клетканың  біреуі  ғана  жұмыртқа  клеткаға
айналады.
Бұның жыныстық жолмен көбеюдегі заңдылықтарды түсінуде үлкен маңызы бар.
Жоғарыда  айтылғандай,  мейоз  процесі  әкелері  мен  шешелерінің  хромосомаларының

түрлі комбинациялануымен клеткалар түзіледі, ал оогенез нәтижесінде тек бір
клетка ғана, яки пайда болған барлық комбинациялардық біреуі ғана тіршілік ете
алады.

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 24 25 26 27 28 29 30 31 ... 275