Сұранысқа әсер ететін факторлар
8-Лекция: Жоспарлаудың мазмұны, мақсаты және міндеттері
Интуиция, импровизация және тәжірибе базаларында шешім қабылдау қолайлы нәтиже бермейді. Оған байланыстың және жағдайдың қиындығы, күндердің үнемі өзгерістерінің және иррационалдылықтың болуы себеп болады.
Тиімді шешім қабылдау кезіндегі жоспарлаудың үлкен ролі ретінде, сонымен бірге жоспарда қатысатын тұлғалардың көптүрлі сипаты түрінде кәсіпорынды басқарудың бұл саласы ең тиімді болып қарастырылады.
Жоспарлау дегеніміз не? Қашан, қалай орындалатындығы және кім орындау керектігі туралы болащақтағы шешім процесін дайындау. Жоспарлаудың қызметтері бұл мақсаттарға жету үшін ұйым мүшелері қандай қызмет атқару керек екендігін және ұйымның мақсаттарын көрсетеді. Мағынасына қарай жоспарлау қызметі келесі үш сұраққа жауап береді:
1.Қазір біз қайда тұрмыз? Қаржы, маркетинг, өндіріс, ғылыми зерттеулер, еңбек ресурстары салаларында жетекшілер ұйымның әлсіз және күшті жақтарын бағалау керек. Бұның бәрі ұйымның нақты мақсатын анықтау кезінде іске асады;
2.Қайда қозғалғымыз келеді? Бәсеке, клиент, зандар, саяси факторлар, экономикалық жағдайлар, технология, жабдықтау, әлеуметтік және мәдени өзгерістер сияқты ұйымды қоршаған орталар оны бағалау мүмкіндіктеріне ие болады және ұйымның мақсатқа жетуіне не кедергі жасайтынын жетекшілік анықтап отырады;
3. Біз бұны қалай жасаймыз? ¥йымның мақсатының орындалуына жету үшін жетекшілер ұйым мүшелерінің жалпы не істеу керек екендігін шешу керек.
Басқарудың маңызды принциптерінің бірі еңбекті мамандандыру болып табылады. 1776 жылы А.Смит егер өндірістік процесті кішігірім операциялар мен тапсырмаларға бөлсе тиімді болады деген.
Ең алғашқы бұл принцип туралы жазған Ф.Тейлор. Ол 1911 жылы шыққан "Ғылыми Басқару принциптері" деген кітабында былай деген: "Жұмысшы мен басқарушы арасында еңбек бөлінісі мен жауапкершілік тең болуы қажет". Басқарушылардың мойнына басқаларға қарағанда өздері жақсы бейімделіп қалған жұмыс артылады, ал бұрын барлық жұмыс пен жауапкершіліктің едәуір бөлігі жұмысшылардың мойнында болған. Басқару аппараты орындайтын жұмыстың жаңа жұмыспен сәйкестігі басқаруды бұрынғы амалдармен салыстырғанда тиімді қылдырады.
Еңбек бөлінісі - қарапайым, бірақ маңызды көзқарас. Оның маңыздылығы - басқарушылардың мағынасын нақты көрсетеді және жауапкершіліктерін бөліп қарастырады. Бұл көзқарас бойынша, егер олар бақылайтын, жоспарлайтын, ұйымдастыратын және жұмысшыларды ынталандыратын басқарушылардың қол астында жұмыс істесе, онда жұмысшылардың еңбегі едәуір өнімді болады.
Достарыңызбен бөлісу: |