Лекция 1 Тақырыбы : Химиялық кинетика пәні, химиялық реакция жылдамдығы, оған әсер ететін факторлар

жүктеу 351,54 Kb.

бет	36/81
Дата	02.12.2023
өлшемі	351,54 Kb.
	#44538
түрі	Лекция

1 ... 32 33 34 35 36 37 38 39 ... 81

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу – әдістемелік кешені
Басылым:
бесінші
ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым
С
і
1 3
2
t
3-сурет. Тізбектелген реакцияның кинетикалық қисықтары
Бұл (22) – теңдеудің шешімі бойынша иілу нүктесінің уақыты аралық заттың
максимал түзілуінің уақытына сәйкес болатынын дәлелдейді.
(23)
Боденштейннің стационарлық концентрация әдісі
Стационарлық
концентрация
әдісін
молекуласының
түзілу
реакциясының (бұл реакцияны Боденштейн өзі қарастырған) мысалында
қарастырайық. Ол үшін реакцияның механизмі дұрыс жазылуы қажет, бұл
химиялық кинетикаға қойылатын күрделі міндеттердің бірі.
Реакцияның реттілігі
бойынша ½-ге ал сутек бойынша 1-ге тең болатыны
эксперимент жолымен табылған.
Енді реакцияның сатыларын жазып, реакция жүруінің тәуелсіздік принципі
бойынша әрбір сатысы үшін химиялық кинетиканың негізгі постулатын жазайық:
1.
2.
3.
4.
5.
Енді
молекуласы (реакция өнімі) түзілуінің жылдамдығын жалпы түрде
жазамыз. Ол үшін жалпы жылдамдық әрбір сатылардың жылдамдықтарының
алгебралық қосындысы ретінде жазылады. Мұнда заттың реакцияға жұмсалу
жылдамдығы «минус» таңбамен, реакциядан түзілу жылдамдығы «плюс»
таңбамен алынады:
(24)
Радикалдардың концентрациясын заттардың белгілі концентрациясымен
ауыстырайық. Ол үшін стационарлық концентрация әдісін қолдансақ, ол әдісте
деп есептелінеді.

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу – әдістемелік кешені
Басылым:
бесінші
ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым
Сондықтан
және
радикалдары концентрациясының уақытқа
байланысты өзгерістерін жазып, оларды нөлге теңестірейік:

(25)
(26)

Осы екі теңдеуді бір-біріне қоссақ:
, осыдан
(27)
Енді (27) – теңдеуді (26) – теңдеуге қойып
радикалының концентрациясын
табамыз:

Осыдан
(28)

Радикалдардың концентрациясын өнімнің түзілу жылдамдығының (24) –
теңдеуіне қойсақ:
(29)
Алынған (2 ) - теңдеуден
-ның түзілу реакциясының реттілігі Н
2
бойынша 1 - ге, бром бойынша 1/2 - ге тең болатынын, демек тәжірбиелік
мәліметтермен сәйкес келетінін көреміз.
Сонымен, Боденштейннің стационарлық концентрация әдісін Н.Н. Семенов
тізбекті реакцияларға қолданғандай, кейбір тізбектелген реакцияларға да
қолданып олардың кинетикалық тендеулерін табуға болады.

жүктеу 351,54 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 32 33 34 35 36 37 38 39 ... 81