3. Спортшының дайындалғандық жағдайын бақылау
Спортшының дайындық жағдайын бағалау тестілеу барысында немесе жарыс процесінде жүргізіледі және мыналарды алдын ала қарастырады:
- арнайы дене дайындығын бағалау
- әдістік-тәсілдік дайындығын бағалау;
- психологиялық жағдайы мен жарыстардағы мінез-құлық, көңіл күйін бағалау.
Денсаулық жағдайы мен ағзаның негізгі қызметтік жүйесін бағалау, тәртіп бойынша, физиология, биохимия және спорттық медицина салалары мамандарының басшылығымен медициналық-биологиялық әдістер арқылы жүргізіледі.
Арнайы дене дайындығын бағалау негізгі дене сапалары деңгейін бөлек бағалаудан, яғни күш, шапшаңдық, төзімділік және иілгіштіктен(икемділік) жинақталады. Сонымен бірге, сол спорт түрі үшін басты болып дене сапаларына немесе бұл талдап қорылытылған ұғымды құрайтын жекелеген қабілеттеріне басты назар аударылады.
Жекелеген дене сапаларын бағалау әдістері “Дене сапалары дамуының білімдік- практикалық негіздері ”тарауында толық мазмұндалған.
Әдістік дайындықты бағалау. Әдістік дайындықты бағалау жарыстық және шұғылдану жаттығуларын орындау кезіндегі спортшының әдістік әрекеттерінің сандық және сапалық жақтарын бағалаумен қорытындыланады.
Әдістерді бақылау көзбен шолу және арнайы аспаптармен (құрал) іске асырылады. Спортшының әдістік шеберлігінің, оның өлшем белгісі (критериі) әдістердің көлемі, әдістердің әртүрлілігі және тиімділігімен тұжырымдалады.
Әдістердің көлемі спортшының жаттығу сабақтарында және жарыстарда орындайтын әдіс әрекеттерінің жалпы санымен анықталады.
Әдістердің әртүрлілігі (жан-жақтылығы) спортшының меңгерген және оны жарыстық қызметте пайдалана алатын қозғалыс әрекетін әртүрлі бейнеде орындау дәрежесімен анықталады.
Әртүрлі бейнедегі әрекеттер санын, оң және сол жағымен орындалған әдістер байланысын (ойындарға), шабуылдау және қорғаныс әрекеттері және т.б. бақылайды.
Әдістердің тиімділігі оның жеке ұтымды вариантына жақындық дәрежесімен анықталады. Тиімді әдіс, бұл белгілі қозғалыс шегінде мүмкіндігінше максимальды нәтижеге жетуді қамтамасыз ету болып табылады
Спорттық нәтиже, бұл маңызды, бірақ әдістер тиімділігінің жеке өлшем белгісі емес, Әдістердің тиімділігін бағалау әдістері спортшының қозғалыс потенциалы мүмкіндігін іске асыруға негізделген.
Спорттың циклдық түрлерінде әдістердің үнемділігі әсіресе маңызды, өйткені әдістік шеберлік деңгейі мен күш салу мөлшері, спорттық нәтиженің көрсеткіштері пропорциональды байланыс, яғни толық, айқын заңдылық байқалады.
Достарыңызбен бөлісу: |