36
2.6 сурет – Тілді таңдау құрылымдық сұлбасы
Осы берілген үш тілдің бірін таңдау үшін мынандай блок схема
келтіруге болады.Блок схема қалпына келтірілетін жүйелердің сенімділік
көрсеткіштерін зерттеу үшін құрастырылатын зертханалық жұмыстың бас
беті. Студент зертханалық жұмыстың қай тілде орындалатынын өзі таңдай
алады. Айтып кеткендей таңдалынған тілге байланысты әрбір тілдің үш
бөлімі бар. Қазақ тілі таңдалып, “иә” шарты орындалатын болса онда ол
жұмыстың орындалуына кетеді. Тілді таңдау блок схемасы 2.7 суретте
көрсетілген.
37
2.7 сурет - Тілді таңдаудың блок схемасы
Таңдалынған тілге байланысты әрбір тілдің өзінің үш бөлімі бар. Ол
орындау бөлімі, тәжірибелік бөлімі және өзін–өзі тексеру бөлімдері болып
табылады. Жасалынатын зертханалық жұмыстың үш бөлімге бөлініуінің
құрылымдық схемасы 2.8 суретте көрсетілген.
2.8 сурет - Зертханалық жұмыстың үш кезеңі
Зертханалық
жұмыс
Танысу
бөлімі
Тексеру
бөлімі
Тәжірибелік
бөлімі
38
Қалпына келтірілетін жүйелердің сенімділік көрсеткіштерін зерттеу
үшін құрастырылатын зертханалық жұмыстың үш кезеңінің танысу бөлімінің
блок схемасы 2.9 суретте келтірілген. Студент танысу бөлімінде
мәліметтермен танысып сұрақтарға дұрыс жауап беруі керек. Егер студент
сұраққа дұрыс жауап берсе “иә” шарты орындалады және студент танысу
бөлімнің келесі сұрағына көшеді. Ал егер “жоқ” шарты орындалса онда
студентті бас бетке шығарып жібереді.
2.9 сурет – Танысу бөлімнің блок схемасы
Танысу бөлімінің сұрақтарына дұрыс жауап берген соң, студент
тәжірибелік бөлімге өтеді.Тәжірибелік бөлімнің блок схемасы 2.10 суретте
келтірілген. Тәжірибелік бөлімде студент сенімділік көрсеткіштеріне
байланысты сұрақтарға жауап береді егер дұрыс жауап берсе “иә” шарты
орындалады демек студент тәжірибелік бөлімнің келесі сұрағына көшеді.
Осылайша бірнеше сұраққа жауап береді. Дұрыс жауап берілген сұраққа
байланысты автоматты түрде кесте толтырылады. Табылған мәндерге
байланысты қалпына келтіру ықтималдығы есептелінеді.
39
2.10 сурет – Тәжірибелік бөлімнің блок схемасы
Тәжірибелік бөлімді аяқтағаннан соң студент, өзін–өзі тексер бөліміне
өтеді. Өзін–өзі тексеру бөлімнің блок схемасы 2.11 суретте келтірілген. Бұл
бөлімде студент орындалу және тәжірибелік бөлімнен алған білімін тексере
алады. Тексеру бөлімде студент сұрақтың дұрыс жауабын көре алмайды.
40
2.11 сурет – Танысу бөлімнің блок схемасы
2.5 Қолданбалы бағдарламаның қолданылуы жөнінде нұсқау
дайындау
Жобалау бөлімде көрсетілген құрылымдық сұлба мен блок схемаларға
сәйкес бағдарламалық құрылғыны жүзеге асырамыз. Программа үш тілде
жасалынатын болғандықтан, осы үш тілді қабылдайтын бағдарламалық
ортаны таңдаймыз. Қалпына келтірілетін сенімділік көрсеткіштерін есептеу
үшін құрылған бағдарлама қазақша жасалынған соң, оның бағдарламалармен
қосылу амалы қарастырылды. Өйткені бағдарлама орталарында ағылшын тілі
және орыс тілі көп қолданылады, ал қазақ тілін қабылдайтын бағдарламалар
аз.
Қазіргі кездегі қолданыстағы бағдарламаларды салыстыру. Салыстыру
келесідей критерилер бойынша жүргізілді:
бағдарламаның қазақ тілді қабылдауы ;
41
бағдарламалық қамтаманың құны ;
бағдарламалық қамтаманың қолданушыға оңайлығы;
бағдарламаның жеңіл және оператордың көмегінсіз өзгертілуі.
2.1 кесте –Басқару құрылғысын салыстыру анализі
Бағдарлама аты
Артықшылықтары
Кемшіліктері
Delphi бағдарламасы
1.Қосымшаларды
жылдам жасайды;
2.Жасалынған
қосымшалардың
өнімділігі жоғары;
3.Графикалық
интерфейс
4.Жылдам
компелятор
5.Бастапқы
кодсыз
құрастырылған
компоненттермен
жұмыс істеу
1.Программа
жылдамдығыныңтөмендігі
2.Үлкен көлемді болуы .
С++
1.Жылдамдығы
жоғары;
1.Жұмыс
істеу
қарқын-
дылығының
төмендігі;
2.Уақытты көп алады;
3.Өте қиын программалық
тіл;
Қазақ тілін қабылдамайтын бағдарламаның туындаған қиындығының
амалы табылды. Ол Delphi 7 программалық ортасы болып табылады.Delphi 7 –
программалаушының сапалы жұмысын қаматамасыз ететін паскальдың
алгоритімдік тіліне негізделген және Wіndows жүйесінде жұмыс істеу үшін
жасалынған программалаудың визуалдық тілі. Delphi 7 ортасы – көптерезелік
жүйе. Оның төрт негізгі терезесі олар: Негізгі терезе (Projeсt); Объектілер
бақылаушысының терезесі (Objeсt Іnspeсtor); Формаларды құрастырушының
терезесі (Form); Программа кодының терезесі (Unіt 1. Pаs);Delphi-де
программа жасау кезінде жасалатын жұмыстардың көп бөлігі компоненттер
таңдау болып табылады, керекті компоненттерді экранға тінтуірдің көмегімен
орнатуға болады. Яғни, негізгі жұмыс визуал компоненттер кітапханасы
көмегімен жүзеге асырылалды [8].
Қазіргі таңда Unісode кодтау ол мәтіндер мен деректерді жіберетін
стандартты құрал болып табылады. Unісode кодтау ол әлемдегі кез-келген
жазу жүйесін қабылдайтын, сондықтан Unісode кодтаудағы мәтіндер қазіргі
ғылыми-техникалық қоғамның нормасы болып табылады. Unісode барлық
алфавиттерді таңбалар жиынтығы ретінде кодтауға мүмкіндік беретін
Достарыңызбен бөлісу: | 
