11
Аннотация
В дипломном проекте разработана виртуальная лабораторная работа для
восстанавливаемых систем. Виртуальная лабораторная работа сделана на трех
языках.
В качестве среды программирования была выбрана программа Delphi 7.
В виртуальной лабораторной работе по дисциплине “Надежность СУ” для
студентов специальности “Автоматизация и управление” используются
знания, полученные в дисциплинах “Элементы и средства автоматизации”,
“Проектирование систем автоматизации”. Разработанная лабораторная работа
состоит из трех частей.
В экономической части дипломного проекта был выполнен расчет
расходов и срока окупаемости разработанной лабораторной работы, а также
рассмотрены вопросы охраны труда и безопасности жизнедеятельности –
выполнен расчет вентиляции лабораторий.
Abstract
The thesis project developed a virtual laboratory for the work to restore the
system . Virtual Lab work is done in three languages.
In Delphi 7 program has been selected as a programming environment.In a
virtual laboratory work on discipline "Reliability SU " for students majoring in "
Automation and Control" used the knowledge gained in the discipline "Elements
and automation", "Design automation". The developed.laboratory work consists of
three parts .In the economic part of the diploma project was carried out calculation
of costs and payback period of the developed laboratory work, as well as the issues
of occupational safety and health and safety - calculated the laboratory ventilation.
Аңдатпа
Бұл дипломдық жобада қалпына келтірілетін жүйелердің сенімділік
көрсеткіштерін анықтауға негізделген виртуалды зертханалық жұмыс
құрылады. Виртуалды зертханалық жұмыс қазақ, орыс және ағылшын
тілдерінде жасалды.Бағдарламалық ортасы ретінде Delphi 7 бағдарламасы
таңдалынды.
Виртуалды зертханалық жұмыс Автоматтандыру және басқару
мамандығы бойынша оқитын студенттер “Автоматтандырудың элементтері
мен құрылғылар”, “Автоматтандыру жүйелерін жобалау” пәндерінен алған
білімдерін “Басқару жүйелердің сенімділігі” пәні бойынша оқу процесінде
қолданылатын болады. Құрылған зертханалық жұмыс үш бөлімнен тұрады.
Дипломдық жобада техникалық экономика бөлімінде бағдарламалау
орнату барысындағы шығыны мен қайтарылымы есептелініп, өміртіршілік
бөлімінде жұмыс орындағы микроклимат пен желдету жүйесі қарастырылды.
12
Мазмұны
Кіріспе
7
1 Жалпы бөлім
8
1.1 Басқару жүйелердің сенімділік теориясының негіздері
8
1.2 Басқару жүйелердің сенімділік функциясы
9
1.3 Жүйелердің тоқтауға дейінгі уақыттың таралу заңдары
10
1.4 Сенімділіктің көрсеткішті заңының сипаттамалық қасиеті
13
1.5 Қолдану процесінде қалпына келтірілетін объектілердің сенімділік
көрсеткіштері
14
1.6 Есептің қойылымы
20
2 Арнайы бөлім
21
2.1 Қалпына келтірілетін жүйе
21
2.2 Қалпына келтірілетін жүйелердің сенімділік көрсеткіштері
23
2.3 Зертханалық жұмыстың сипатталуы
27
2.4 Зертханалық жұмыстың алгоритмдерін құру
29
2.5 Қолданбалы бағдарламаның қолданылуы жөнінде нұсқау дайындау
33
2.6 Delphi бағдарламалық ортада жұмыстың іске асырылуы
35
2.7 Бағдарлама құруға таңдалған интерфейс
44
2.8 Бағдарламалық ортаның қолданылуы жөнінде нұсқаулық
46
3 Техника-экономикалық негіздеу бөлімі
48
3.1 Delphi программасын орнатуға кететін шығындарды есептеу
48
3.2 Қаржылық жоспар
48
3.3 Басқа шығындар
51
3.4 Жасалатын жобаның келісімді бағасын анықтау
52
3.5 Жобадан қаржыны қайтару есептемесі
53
4 Өміртіршілік қауіпсіздігі бөлімі
54
4.1 Жұмыс орнындағы микроклимат
54
4.2 Ауа тартқыш желдету жүйесінің желдеткішті есептеу
56
4.3 Есептеу бөлімі
57
4.3.1 Желдеткішті таңдау
61
4.3.2 Сипаттамасы
61
4.3.3 Орнату параметрлері
61
4.3.4 Қолдану аймағы
61
4.3.5 Жалпы сипаттамасы
62
Қорытынды
64
Әдебиеттер тізімі
65
13
Кіріспе
Автоматты басқару және реттеу жүйесі нақты элементтерден және
құрылғылардан құрылған, олар көрсетілген функцияларды заңға сәйкес және
басқару әдістері мен реттеу бойынша орындайды. Автоматиканың элементтері
мен құрылғылары өте маңызды және әртүрлі функцияларды орындайды. Олар
әртүрлі механизмдерді бұрылуға әкеледі; қашықтықтан бақылауды
қамтамасыз етеді; реттеу мен бақылау; механикалық шамаларды электрлік
түрге өзгертеді, және керісінше бір түрдегі электрлік шамаларды басқа
электрлік шамаларға өзгертеді;қадағалайтын жүйенің жұмысын қамтамасыз
етеді; координаталардын түрленіуін жүргізеді.
Дипломдық жобаның мақсаты - негізі сенімділік теориясында барлық
жүйенің элементтері қалпына келтірілетін және қалпына келтірілмейтін
болғандықтан, қалпына келтірілетін жүйелердің сенімділік көрсеткіштері мен
қалпына келтіру ықтималдығын анықтайтын қазақ тілінде виртуалды
зертханалық жұмыс құруға негізделген. Виртуалды зертханалық жұмыс
“Автоматтандыру және Басқару” мамандығы бойынша оқитын студенттер
“Автоматтандырудың элементтері мен құрылғылар”, “Автоматтандыру
жүйелерін жобалау” пәндерінен алған білімдерін. “Басқару жүйелердің
сенімділігі” пәні бойынша оқу процесінде қолданылатын болады.
Автоматиканың элементтері мен құрылғыларының сапасы мен
сенімділік көрсеткіштері көбіне маңызды процесті басқаратын, күрделі және
қымбат автоматты жүйелердің сапасы мен сенімділік көрсеткіштеріне
байланысты болады.
Жүйе сапасының көрсеткіштерінің бірі сенімділік болып табылады.
Сенімділік дегеніміз – бұл жүйенің керекті функцияларын орындау
қаблетілігін сипаттайтын параметрлердің мәнін әрқашан белгіленген
аралығында сақтау қасиеті.
Сенімділік көрсеткіштері:
а) тоқтаусыздық;
б) жөндеуге жарамдылық;
в) бұзылмайтындылық;
г) жүйенің бастапқы қасиеті.
