Реферат тақырыбы: Қолданбалы интерфейс, негізгі командаларымен жұмыс істеу. Орындаған: Бексұлтан А. Қабылдаған: Тұрсынбаев А

жүктеу 52,02 Kb.

Дата	18.05.2023
өлшемі	52,02 Kb.
	#42661
түрі	Реферат

Реферат Қолданбалы интерфейс

К оммерциялық емес акционерлік қоғам «М.ӘУЕЗОВ атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті»

\
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

Коммерциялық емес акционерлік қоғам
«М.ӘУЕЗОВ атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті»

«Физика» кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Қолданбалы интерфейс, негізгі командаларымен жұмыс істеу.

Орындаған: Бексұлтан А.
Қабылдаған: Тұрсынбаев А.
Шымкент, 2023 ж.
Пайдаланушы интерфейс - пайдаланушының қосымшамен өзара қатынасының ережесі, сонымен қатар осы ережелер орындалатын әдістер мен құрылғылар.
Интерфейс - (жүйелер арсындағы ақпараттық өзара қатынас процесінің моделінде) - берілген деңгейдегі объектімен өзара қатынас орындалатын ережелер жиынтығы.
Пайдаланушылық интерфейстің 6 түрі белгілі:

графикалық пайдаланушы интерфейс;
пайдаланушы WEB - интерфейс;
қалталық құрылғылардың пайдаланушылық интерфейсі;
пайдаланушы деңгейдің бағдарламалық қамтамасыздандырудың қолданушы интерфейсі;
объектті - бағдарлау пайдаланушы интерфейсі;
пайдаланушы интерфейс стилінен алынған қорытынды анализ.

1 GUI, WUI, HUI, CLI қолданбалы интерфейстері
1.1 Пайдаланушылық интерфейстердің классификациясы

Пайдаланушы интерфейс - пайдаланушының қосымшамен өзара қатынасының ережесі, сонымен қатар осы ережелер орындалатын әдістер мен құрылғылар.

Интерфейс - (жүйелер арсындағы ақпараттық өзара қатынас процесінің моделінде) - берілген деңгейдегі объектімен өзара қатынас орындалатын ережелер жиынтығы.
Жалпы жағдайда пайдаланушылық интерфейстерді екі үлкен топқа бөлуге болады:
1) WIMP - интерфейсі, оның компоненттері: window - терезе, icon - пиктограмма, menu - меню, pointer - көрсеткіш болып табылады;
2) SILK - интерфейсі, speech - сөз, icon - пиктограмма, language - тіл, knowledge – білім.
Пайдаланушылық интерфейстің 6 түрі белгілі:

графикалық пайдаланушы интерфейс;
пайдаланушы WEB - интерфейс;
қалталық құрылғылардың пайдаланушылық интерфейсі;
пайдаланушы деңгейдің бағдарламалық қамтамасыздандырудың қолданушы интерфейсі;
объектті - бағдарлау пайдаланушы интерфейсі;
пайдаланушы интерфейс стилінен алынған қорытынды анализ.

1.2 Графикалық пайдаланушы интерфейс (GUI)

Графикалық пайдаланушы интерфейс (Graphical User Interfase – GUI) “пайдаланушы - компьютер” қарым-қатынасының стилі ретінде анықталады. Онда мынандай негізгі элементтер қолданылады: терезелер, пиктограммалар, меню және көрсеткіштер. Кейде GUI - интерфейсін WІMP - интерфейсі деп атайды.
GUI - интерфейсінің негізгі қасиеттері – ол манипуляция жасау мүмкіндігі, тышқан немесе көрсеткіштің қолданылуы, графиканың пайдалануы, функция мен мәліметтер қосымшасы ауданының болуы
Терезе – ол бейнелеу құрылғысының облысы, объектілермен, объектілер туралы ақпаратпен өзара қатынасы үшін қолданылады немесе объектілерге қолданылатын әрекеттерді орындауға арналған. Терезеде тақырыптар жолы болады, ауыспалы операциялар теруіне ие болады, мөлшерінің өзгеруі, меню теруімен және объектілер туралы ақпарат көрсететін арнайы облысы болады
Пиктограммалар. Пиктограмма көп жағдайда терезеге ұқсас болып келеді, бірақ формальды анықтамаға сәйкес – бұл бейнелеу құрылғысының облысы, объектіні көрнекті қылу үшін қолданылады. Пиктограмманың типтік қасиеттері объектіні, тақырыбын немесе атын көрсету үшін графикалық символдарды қосады, сонымен қатар операцияларды манипуляциялайды. Пиктограммада орындалатын, объектіні сипаттайтын – бұл Open (ашу) операциясы, ол объект туралы ақпараты бар терезені сипаттайды.
Меню. Меню баламалардың қатарын көрсетеді. Оның көмегімен пайдаланушы, өзінің таңдауын жүзеге асырады. Менюде барлық пайдаланушы командалары орналасқан. Жүйенің графикалықтан өзгешесі, керісінше менюде дисплей толығымен қолдану қажет. Бірақ меню иерархия тәсілімен орналасу қажет.
Көрсеткіштер. Графикалық жүйелер әдетте тышқанның немесе жұмыр манипулятор түріндегі координаттық - сілтеуіш құрылғылардан тұрады.
Координаттық - сілтеуіш құрылғы деп пайдаланушы енгізуді осы құрылғы көмегімен жүзеге асыра алатын экрандағы орынды түсінеміз. Көрсеткіш - ол графикалық символ. GUI интерфейсте қолданылатындар көрсеткіштер, бағыт түріндегі жүйелік көрсеткіштен, графикалық қайта түйісу және І - бейнелі немесе бөренелік көрсеткіштен тұрады .
Тікелей манипуляциялау. GUI интерфейсінің ең маңызды қасиеті - тікелей манипуляциялауда болып табылады. Ол пайдаланушыға көрсеткіштің көмегімен объектілермен өзара қатынаста болуға мүмкіндік береді. Мысалы, тышқанның көмегімен терезенің экрандағы орнын ауыстыруға болады. Терезе тақырыбы жолына көрсеткішті орналастырып, тышқанның батырмасын басып ұстап, тышқанды да жылжытып отырамыз. Тікелей манипуляция арқылы орындалатын әрекеттерге Move (орын ауыстыру) ,Copy (көшіру), Delete (өшіру), Link (байланыстыру) операциялары жатады.
1.3 Пайдаланушылық - интерфейс (WUI)
Негіздік WUI - стиль (Web User Interfase) иерархиялық құрылым менюіне ұқсас. Оны пайдаланушылар гиперсілтемелерді қолданудан басқаларын, графикалық емес интерфейс ортасында жұмыс істеу тәжірибесінен біледі. Қажетті навигация мәтіндік немесе визуалды гиперсілтемелерді пайдалану арқылы, бір немесе бірнеше қосымшалардың шеңберінде орындалады. Гиперсілтемелердің құрылымына байланысты WUI интерфейсі шеңберінде, навигация қосымшасы, Web – парақтарды қосымша иерархиясында бір терезенің ішінде бір рет көрсетеді.
WUI - стилі қолданатын қосымшаның негізгі ерекшеліктері төменде келтірілген:
- хабар әдетте, бір терезеде беріледі. Ол броузер деп аталынады;
- броузер Web - қосымшаны менюмен қамтамасыз етеді;
- әрекеттердің таңдауы шектелген, себебі функцияға қатынасты қамтамасыз ететін менюдің, қосымшамен өзара қатынасы күрделі;
- Web – парақ арнайы, кездейсоқ шығып қалатын менюді ашу үшін, клиенттік облысқа ішкі бақылау жүргізе алады;
- арнайы менюді жасау, қосымша программалау жұмыстарын талап етеді ;
- клиенттік облыстың дәстүрлі пиктограммалары жоқ ;
көптегендер қосымшалар графикті және анимацияны эстетикалық немесе= навигациялық мақсаттарда қолданады;
- броузер және оның қосымшалары WEB-парақтардағы графиктердің өшу мүмкіндіктерін қанағаттандырады;
көрсеткіштің сүйеуі негізінен тышқан батырмасын шерту арқылы немесе навигациялық сілтеулерді таңдау арқылы іске асырылады.
Навигация. Гиперсілтеулерді немесе WUI - интерфейсінің функциялары арқылы орындалатын іздеу механизмін қолдану арқылы бір парақтан келесі параққа көшу.
WEB - броузер WEB - түйіндерде орын ауыстыру және WEB - түйіндер шегіндегі Back(Артқа) және Forward(Алға) батырмаларының базалық мүмкіндіктерін іске асырады. WEB - парақтың негізгі мәні WEB - түйіндерге навигациялық құрылымды қолдану арқылы қажетті мәліметтерді қамтамасыз ету болып табылады. WEB - парақтар бір немесе бірнеше шексіз өрнектер мен түрлі - түсті графикалық элементтердің үйлесімді конструкциясы арқылы құралады. WUI - қосмшалары GUI - қосмшаларына қарағанда пайдаланушы арқылы шақырылмайтын шексіз элементтерден тұрады.
WUI - интерфейсінің компоненттері.
=WUI - интерфейсінің кең таралған компоненттеріне баннерлер, навигациялық панельдер және әртүрлі әдістермен реттелген визуалдық немесе мәтіндік гиперсілтеулер жатады. Және де анимацияларға, графикаларға және түстерге қолданылатын әрекеттер орындалады:
- баннер – WEB - парақтардың жоғарғы бөлігінде көрінетін визуалдық тақырып;
- навигациялық панель – мәліметерге рұқсат етуді қамтамасыз ететін гиперсілтеулерді таңдаудың нұсқалары;
- гиперсілтеулер – келесі парақтың мәліметін көрсететін немесе суреттің фокусын басқа облысқа ауыстыратын таңдау нұсқалары;
- броузер – типтік броузер тақырыптан, экран шеңберінде көрінетін навигациялық панель облысынан тұрады;
- каталог – нәтиже табылғанша қосымша іздеу нұсқалары арқылы навигация үшін қолданылатын гиперсілтеулерді таңдау нұсқаларының тізімі;
-іздеу және іздеу нәтижесі – пайдаланушы мәтінді іздеудің критерийлерін енгізетін және таңдайтын бір немесе бірнеше басқару элементтері. Іздеу нәтижелері сол немесе басқа WEB - броузер терезелерінде көрсетіледі;
- құжат – WEB - құжат қосымша көздерге сілтеулері бар мәтіндік ақпарат немесе ақпаратты ашық түрде көрсету;
- жазбалар кітапшасы – кейбір WEB - түйіндер мәліметтерді ұйымдастыру үшін қолданылатын метафора түріндегі визуалдық кітапша. Навигациялық панельден айырмашылығы таңдау нұсқалары аз мөлшерде болу ғана.
Қазіргі кезде компьютерлердің екі PDA (Personal Digital Assistant-жеке цифрлық ассистент – кейбір арнайы функцияларды орындауға арналған қалталық компьютер) класы белгілі – біріншісінде кәдімгі GUI - стиль, екіншісінде GUI - интерфейсінің ішкі жиыны қолданылады. Пайдаланушының мәліметтерін енгізу үшін қалам және сенсорлық экраннан тұратын жестикуляциялық стиль қолданылады.
Әдетте, мұндай құрылғылардың экрандары өте кішкентій болады. PDA дисплейінің әрбір ауданы үстелдік және ықшам жүйелер үшін қолданылатын GUI - қосымшаларының терезелерінен кіші. PDA үшін негізінен столдық немесе ықшам компьютерлерге арналған GUI - бағытталған программалар қолданылады.
HUI - интерфейсі үшін жалпы стильді SIMP - стиль деп атауға болады (Screen – экран, Icon – пиктограмма, Menu – меню және Pointer – көрсеткіш). Осы арқылы GUI - интерфейсінің көптеген қасиеттері қамтамасыз етіледі, олардың кейбірі төменде көрсетілген.
Пиктограммалар көптеген PDA - ларда қолданылады. Пиктограммалар GUI - интерфейсіндегі секілді объектілерді, атрибуттарды және әрекеттерді ұсыну үшін қолданылады.
Меню қатарлары және де менюдің өзі талап ету арқылы көрінеді, және осындай компоненттерге сай қасиеттерге ие болады.
Қалам бір шерту секілді көрсеткіш ретінде жұмыс істейді. Диалогтар шақырылып жатқан объекттерді жауып тұратын терезелерде көрсетіледі.

HUI - бағытталған қосымшалардың негізгі мәселелері төменде келтірілген:

1) пайдаланушының мәлімет енгізулеріндегі талап етуді оңайлату;
2) дисплейдің шектелген ауданын қолдану.
Қолданбалы деңгейдің бағдарламалық қамтамасыздандырудың пайдаланушы интерфейсі.
GUI,WEB немесе HUI қосымшасы 6 түсінікке негізделген, олар SAPCO аббревиатуралармен түсіндіріледі (Simple - қарапайым, Aesthetic - эстетикалық, Productive - өнімді, Customisable - икемделінетін және Other - баскалары).
Қарапайым. Нашар сабақтас деңгейлердiң жиынға нақты жүйелерiнiң минимализмі және бөлiктеуi ұсыныстың стильсiнiң өндiруi, өзара әрекеттесудiң бастапқы кезеңдерiнде кең қолданылады.
Қарапайым принципке ықпал ететін кілттік жағдайлар:
- Қосымша - бұл ракета - космостық емес техника;
- Объектілер минималды ауыр және көпдеңгейлі болу керек;
- Қарапайым жағына қателескен ыңғайлы;
- Ескеретін жайт. Жақсы қолданбалы пайдаланушы интерфейс түсiнiктi интуициялық деңгейде болуы керек.
Эстетикалық. Бұл деңгейде графикалық дизайн және визуализация кең қолданылады.
Эстетикалық принципке ықпал ететін кілттік жағдайлар:
- Кiшiрек шарадағы қосымша компьютер артефакттерiне ұқсауы керек, және көбiнесе - қолданбалы объекттерде;
- Қосымша түсінікті болуы керек;
- Ақпараттың максималды визуализациясына ұмтылуы керек.

Өнімді. Қолайлы ретінде қарастырылады. Қолданбалы интерфейс терезелер және перделердiң күрделi иерархиясынан құтылу үшiн сайып келгенде жүзеге асырылады, сонымен бiрге керексiз әсерлер клавиатурадан және тышқанмен алынады.

Өнімді принципке ықпал ететін кілттік жағдайлар:
- қосымша тапсырмаға сәйкес болуы керек;
- интерфейстiң ықшамдаулары үшiн 80/20 ереже қолдану керек;
- жұмыстың адымдарының саны минимумға дейiн түйiстiру керек;
- ыңғайлылық қосымшасын қолдану керек;
- қосымша қолданушыға қамқор болуы керек, немесе оның ептеген қателерiне мән бермеуі керек.

Икемделетін. Жеке мұқтаждықтардың қанағаттандыруы үшiн түсiнiктi әр түрлi формалардың программалық объекттерi болып табылады.

Икемделетін принципке ықпал ететін кілттік жағдайлар:
- аспапты жиынның үлгiсiн жобалауда қолдану керек.
- бастапқы деңгейдiң мүмкiндiгiнiң бастапқы объекттерiнде қосыңыз
- қолданбалы интерфейстің әрбiр стильсi үшiн негiзгi қолданбалы өзара әрекеттесулердi мысалдары жатады.
1.4 Командалық жол интерфейсі (CLI)
Командалық жол интерфейсінің негізгі қолданылатын ортасы.
- Операциялық жүйелер
- Чаттаp
- Компьютерлік ойындар
Командалық жол интерфейсінің негізгі қолданылатын ортасы - операциялық жүйелер.
Командалық жолдың тiлi Windows - та айқын стандартизациясы болмайды, бірақ та командалық жолдың стандарты ретінде POSIX және түрлендіру шегінде GNU қолданылады.

POSIX ( Portable Operating System Interface for Unix) - бұл басқару жүйесi және қолданбалы программаның аралығында интерфейс суреттейтiн стандарт.

- GNU (General Public License) - Әмбебап қоғамдық лицензиясы,еркiн программалық қамтамасыз етуге арналған.
- MUD (Multi User Dungeon, Dimension или Domain) Командалық жол интерфейсінің ойындарына тексттік квесттер жатады және де желілік көп қолданбалы ойындар – MUD болып табылады.
Артықшылықтары:
CLI – графикалық пайдаланушы интерфейстің орнына командалық жолдың консольiнің серверімен басқаруға мүмкiндiк бередi. Сiз командалық жолда CLI - дың командасын ендiруге немесе келесi әсерлердiң орындауы үшiн сценарий файлдарды пайдалана аласыз, яғни:
1) дистанциондық сервердің қоректенуін қосу мен өшіру;
2) дистанциондық сервердің тастауы;
3) машинаның идентификаторларының сұрау салуы;
4) датчиктердiң мәндерiнiң оқуы;
5) желілік кескін пішімінің бейнеленуі және т.б.
Кемшіліктері:
1) Командалық жол интерфейсі бастапқыларға жеңіл тұтпайды;
2) Пернетақтадан кейбір параметрлерді енгізу қиын болып табылады. Мысалы, ойыншылар өздерінің аттарын арнайы символдармен немесе цифрлармен безендіреді. Қосымша құралдар ретінде мына команданы енгізу kick = - Cool - = [H3LL] қиынға түседі;
3) Егер программада екі скрипталық тіл болса, олардың екеуінде қолдау керек немесе біреуінен айырылу керек.
CLI - дың жұмыс жасау режімі.
CLI - дың жұмыс жасау режімі 2 түрде жұмыс жасайды
1) платформа режімінде басқару және бiртiндеп интерфейстiң консольсiнiң қайта тағайындалулары ЛС арқылы тәртіп орнатады;
2) ЛС - арнайы хабарлама.
CLI командасын енгізу екі тәртіппен орнатылады: алып тастаған сервер үшін желілік прокси және dpccli және telnet командалары арқылы.

жүктеу 52,02 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: