Курстық ЖҰмыс пән атауы : Геодезия (баға)

жүктеу 1,91 Mb.

Pdf просмотр

бет	32/36
Дата	07.09.2023
өлшемі	1,91 Mb.
	#43253

1 ... 28 29 30 31 32 33 34 35 36

Курсавой

27-сурет -
Н3
нивелирі
:
а) фокустаушы линза түтігі жағынан көрінісі;
б)
Н3
нивелирі түтігінің көру шегі

Н3 нивелирінде көздеу осін горизонталь күйге келтіру үшін түтікте
дөңгелек деңгейлеуіш және цилиндр деңгейлеуіш болады. Цилиндр
деңгейлеуіш үлбіреуігі шеттерінің кескіні түтіктің көру шегіне беріледі, олар
рейка бойынша өлшемдер алу моментінде элевациялық бұрамамен бірігеді
(27, б-сурет).
Н3, НВ-1, НТ нивелирлерін тексеру

Нивелирлердің негізгі геометриялық элементтері – түтіктің көздеу осі,
цилиндр деңгейлеуіш осі және аспаптың айналу осі - белгілі бір тоғысуларда
болуы тиіс (28-сурет).
Нивелирлер осьтерінің дұрыс өзара орналасуының бұзылуынан туатын
мінсіз
геометриялық
сұлбасынан
ауытқуды
анықтау
мақсатында
орындалатын әрекеттер тексеру деп аталады.
Деңгейлеуіштері мен элевациялық бұрамалары бар нивелирлерде
төмендегілер болуы қажет:
а) Дөңгелек деңгейлеуішті тексеру. Дөңгелек (бекіткіш) деңгейлеуіш осі
аспаптың айналу осіне параллель болуы керек.
Тексеру үшін дөңгелек деңгейлеуіш үлбіреуігін көтергіш бұрамалармен
ноль-пунктке келтіреді және нивелирдің жоғарғы бөлігін аспаптың айналу
осінің айналасында 180° бұрады. Егер тексерілетін деңгейлеуіш үлбіреуігі
ноль-пунктте қалатын болса, онда шарт орындалады.
Қарсы жағдайда деңгейлеуіштің түзеткіш бұрамаларымен үлбіреуікті
деңгейлеуіш центріне қарай оның ауытқу жартысына ығыстырады, ал екінші
жартысына көтергіш бұрамалармен ығыстырады. Осы әрекеттерді тексеру
шарты орындалғанға дейін қайталайды.

49
б) Жіптер торын орнату дұрыстығын тексеру.
Жіптер торының горизонталь жібі аспаптың айналу осіне перпендикуляр
болуы керек. Нивелирдің айналу осін дөңгелек деңгейлеуіштің көмегімен
аспалы күйге келтіре отырып, тордың горизонталь жібін қандай да бір жақсы
көрінетін нүктеге келтіреді (қабырғада немесе рейкада) және келтіргіш
бұрамамен әрекет етіп, горизонталь жазықтықта дүрбіні жылжытады. Егер
осыған орай тор жібі нүктеден шығып кетпейтін болса, онда тексерілетін
шарт орындалады. Нүктені горизонталь сызықтан ығыстырған кезде жіптер
торы диафрагмасын бұру арқылы түзету жүргізіледі.
в) Басты геометриялық жағдайды тексеру. Цилиндр деңгейлеуіш осі
дүрбінің көздеу осіне параллель болуы тиіс (28-сурет).
28-сурет – Нивелирдің принциптік сұлбасы:
Тексеру сол бір сызықты, оның әр шетінен екі қайтара нивелирлеу
арқылы жүргізіледі (29-сурет). Бұл үшін ұзындығы 50-70 м сызық ағаш
қазықтармен немесе металл істіктермен бекітіледі.
Нивелирді окулярын нүктенің 1 үстіне келтіріп орнатады және оны
жұмыс күйіне келтіреді. Нүктеге 2 вертикаль нивелир рейка орнатады.
Цилиндр деңгейлеуіш үлбіреуігі кескінінің шеттерін біріктіріп, жіптер
торының ортаншы горизонталь штрихы бойынша


жүктеу 1,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 28 29 30 31 32 33 34 35 36