17. Қазақ мәдениеті тарихи өлшемде: қазақ халқының мәдени мұрасы.
Қазақ халқының мәдени мұрасы: әндер, ертегілер және мақал-мәтелдер. Мәдени мұра Қазақстанда да ерекшеназарда. 2003 жыл мәдениеттің дамуындағы кезеңді жылболды. Жылдың маңызды оқиғасы-ел Президентінің халыққа жыл сайынғы Жолдауы, онда ел алдында тұрған кезек күттірмейтін міндеттердің қатарында тарихи-мәдени мұраны сақтауды зерделеу мәселелері де айқындалған. Қазақ халқының ғасырдан ғасырға жалғасып келе жатқан мәдени мұрасы дәстүрді сақтай отырып, одан әрі дамуға бағытталған кешенді іс-шаралармен, тарих пен мәдениеттің жаңа беттерінің ашылуымен сипатталады. 2004 жылғы 13 қаңтарда ҚР Президенті "Мэдени ДСМ" мемлекеттікбағдарламасы туралы Қаулыға қол қойды, онда бастыміндеттердің бірі мәдени мұраны жаңғырту және оны халыққа және бүкіл әлемге жеткізу болып табылады. Бұлбағдарламаның басты мақсаты.
Қазақстанның Білім және рухани байлығы саласындамәдени мұраны сақтау және оны ұтымды пайдалану болыптабылады. Тәуелсіздік алғаннан бері "мадени мзда" басқа бағдарламалармен тең дәрежеде бірлік пен тұтастықты, саяси тұрақтылық пен идеологиялық байлықты нығайтуға сенім береді. "Мэдени мзда" бағдарламасына арналған Президент өз жұмысында қазіргі дәуірде барлық жақсылықты сіңіру керек, ал жаманды қабылдамау керекдеп жазды. "Мэдени мзда" бағдарламасы қазақ халық өнерін игеруде және жастардың дамуында үлкен рөл атқарады. Бүкіл әлемде біздің еліміз экономика және саясатсаласындағы жетістіктерімен ғана емес, мәдени-рухани құндылықтарымен де танымал.
Қазақтың ұлы ғалымдары Шоқан Уәлиханов, Машпур-Жүсіп Көпеев, Қаныш Сәтбаев, Әлкей Марғұлан, Мәлік Ғабдуллин т.б. ауыз әдебиетінің мәдени мұрасы саналып, халыққа беріліп келген ертегілер, мақал-мәтелдер, жұмбақтар, қазақ әндерінің жинағына үлкен үлес қосты. Қазақ халқы үшін музыкалық өнерді меңгеру — атқа мінубілігі сияқты-ал оны әрбір көшпенді де жасайалады.Шетелдік саяхатшылар "дала сақтаушыларының" көпшілігі, бұл бала, ересек адам немесе қарт адамболғанына қарамастан, домбырада немесе қобызда әуен ойнап, ән жаза немесе орындай алатындығына таң қалды. Олар бүкіл ғаламның басында Құдай қазақ халқының әрөкіліне әннің кішкене бөлігін оның дүниеге келген сәтінен бастап салған дейді. Атақты ғалым Потанин өзінің мақаласында былай деп жазады: "ешқашан, адамдар әлі ән айта алмайтын алыс күндерде, ән жер үстінен ұшып, ән айтты: ол төмен ұшатын жерде, адамдар оны жақсы естіді. Қазақ даласының үстінен басқа елге қарағанда төмен ұшып өтті, сондықтан қазақтар-әлемдегі ең үздік әншілер".
Достарыңызбен бөлісу: |