Конвертерлік болат өндіру тәсілі

H

1) металдың агрегаттық күйі;

2) температура;

3) қысым;

4) кристалл торының түрі;

5) газ бөлшектерінің мөлшері.

2.5–сурет – Сутегінің темірде ерігіштігіне температураның әсері

Болат қорытудың соңында балқымадағы сутегі мөлшері, үрдіс түріне қарамай, 3–6 см³/100г металға болады. Бұл оның α–темірдегі ерігіштігінен жоғары. Сондықтан кристалдану үрдісінен кейін, сутегі атомдары металл ерітіндісінен құйылманың қуыстарына, тордың ақаулы жерлеріне бөлініп шығып, молекула түзіп, газ күйіне көшеді. Сутегінің осылай бөлініп шығуынан, илемделген металда флокендер деп аталатын, болат қасиетін төмендететін, ішкі жарықшақтар пайда болады. Флокендер құруға негізінен қосындылы болаттар бейім келеді.

Болат қорытудың барысында балқымадағы сутегі мөлшері газ фазасының құрамына, балқыма материалдарындағы сутегі мөлшеріне, көміртегінің тотығу қарқындылығына және т.б. факторларға байланысты. Болаттағы сутегі мөлшерін төмендету шаралары:

1) балқыманы таза оттегімен үрлеу;

2) ылғалсыз төмен материалдарды қолдану;

3) балқыманың қайнауын ұйымдастыру (СО көпіршіктері арқылы металдағы сутегі мөлшерін төмендету);

4) ылғалы төмен ферроқорытпаларды қолдану;

5) балқыманы сирек жерлік элементтермен қосындылау;

6) балқыманы инертті газбен үрлеу;

7) балқыманы вакууммен өңдеу.