Қазақстан Республикасының заңнамасы бойынша мүгедектік деген не?
21
Медициналық және әлеуметтік сараптама не үшін қажет
Мүгедектік және мүгедектік дәрежесін белгілеу үшін, сондай-ақ науқасты қандай дәрежеде
әлеуметтік қорғауға алу керектігі Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау және
әлеуметтік даму көші-қон министрлігі аумақтық бөлімшелерінің (бұдан әрі – аумақтық
бөлімшесі) медициналық-әлеуметтік сараптамасы арқылы жүзеге асырылады.
Мүгедектігіне, деңгейіне және аурудың құрылымына қарай бөлімдер МӘС жалпы бөлімі,
педиатриялық бөлімі (кәсіби аурулар, туберкулез, психиатриялық ауытқулары бар науқастарға)
мамандандырылған бөлімдер болып бөлінеді.
Дәрігерлік консультативтік комиссияның (ДКК) жолдамасы медициналық ұйым үшін МӘС
жүргізуге негіздеме болып табылады:
1) ағзалардың бұзылу функциясының тұрақты түрде бұзылуындағы бастапқы тексеру;
2) қайта қарау сараптамасы (қайта қарау);
3) медициналық ұйымдардың дәрігерлеріне кеңестік көмек көрсету.
Медициналық ұйымның ДКК жолдамасы бойынша тексерілетін (қайта қаралған) МӘС-ы қайта
қарау:
1) тұрақты тұрғылықты жері бойынша (тіркеу);
2) МӘС бөлiмшелерiнiң орналасқан жерiнде немесе МӘС бақылауына тиiстi аймақтың
әдiстемелiгiнде;
3) денсаулық сақтау ұйымдарында стационарлық көмек көрсететін емдеу орында-
рында;
4) түзеу мекемелерiнде және тергеу изоляторларында.
Мүгедектік топтары
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ 1 ТОП МҮГЕДЕКТІЛІГІ
Мүмкіндіктері шектеулі адамдардың бірінші тобын тағайындау критерийі ағза функцияларының
бұзылуына байланысты әр түрлі қабілетсіздіктер болуы мүмкін. Олардың ішінде:
- өзін-өзі қамтамасыз ету қабілетінің үшінші дәрежелі шектелуі;
- қозғалыс мүмкіндігінің үшінші дәрежелі шектелуі;
- ориентация қабілетінің үшінші дәрежелі шектелуі;
- қарым-қатынас жасау мүмкіндігінің үшінші дәрежелі шектелуі;
- мінез-құлқын бақылау қабілеттілігінің үшінші дәрежелі шектелуі.
22
ТІРЕК КӨЗІ
Көмекке мұқтаж мүгедек жандарға арналған материалдар жинағы
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ 2-ТОП МҮГЕДЕКТІЛІГІ
Мүмкіндіктері шектеулі адамдардың екінші тобын құру критерийі ағза функцияларының
бұзылуына байланысты әр түрлі шектеулер болуы мүмкін. Олардың ішінде:
- өзін-өзі қамтамасыз ету қабілетінің екінші дәрежелі шектелуі;
- қозғалыс мүмкіндігінің екінші дәрежелі шектелуі;
- жұмысқа қабілеттілігінің (жұмыс қабілеттілігі) екінші, үшінші дәрежелі шектелуі;
- оқып білу қабілетінің екінші, үшінші дәрежелі шектелуі;
- ориентация қабілетінің екінші дәрежелі шектелуі;
- қарым-қатынас жасау мүмкіндігінің екінші дәрежелі шектелуі;
- өзінің мінез-құлқын бақылау мүмкіндігінің екінші дәрежелі шектелуі
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ 3- ТОП МҮГЕДЕКТІЛІГІ
Мүмкіндіктері шектеулі адамдардың үшінші тобын құру критерийі ағза функцияларының
бұзылуына байланысты әр түрлі шектеулер болуы мүмкін. Олардың ішінде:
-өзін-өзі қамтамасыз ету қабілетінің бірінші дәрежелі шектелуі;
- қозғалыс мүмкіндігінің бірінші дәрежелі шектелуі;
- жұмысқа (жұмысқа) қабілетінің бірінші дәрежелі шектелуі;
- білім деңгейінің, ориентация қабілетінің бірінші дәрежелі шектелуі;
- қарым-қатынас жасау мүмкіндігінің бірінші дәрежелі шектелуі;
- өзінің мінез-құлқын бақылау қабілеттілігінің бірінші дәрежелі шектелуі.
Ақпарат көзі: https://pandaland.kz/articles/pandaland/mir-vokrug-nas/gruppy-invalidnosti-v-
kazahstane-gosudarstvennaya-pomoshh © Pandaland.kz
Мүгедектердің жеке оңалту бағдарламасы дегеніміз не?
Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің
бақылау комитетінің аумақтық органы (бұдан кейін – аумақтық бөлімшесі) куәландыру
күнінен бастап бір ай ішінде ЖОБ әзірлейді. Оны әзірлеуге (қажет жағдайларда) дәрігерлік
ұйымдарды, жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламаларды жүзеге асыратын орган-
дарды қатыстырады, оңалту шараларын жүргізеді. ЖОБ мүгедектің арызына сәйкес (немесе
оның өкілінің) жасалынады.
ЖОБ мынадай құжаттар арқылы әзірленеді: 1) жеке басын куәландыратын құжат; 2) тұрғылықты
жері бойынша тіркеуді растайтын құжат; 3) медициналық ұйымның медициналық және кеңес
құрамы қорытындысы (мүгедектік қайта бағалау мерзімін белгіленетін жағдайларда); 4)
мүгедектікті растайтын куәліктің көшірмесі (мүгедектік қайта тексерілу кезеңі анықталмаған
жағдайда); 5) амбулаториялық науқастың медициналық карточкасы.
Ережеге сәйкес ЖОБ мына құрамда жасалынады: 1) ЖОБ картасы; 2) ЖОБ картасынан
көшірмелер; 3) оңалтудың медициналық бөлімі; 4) оңалтудың әлеуметтік бөлімі; 4-1) жергілікті
атқарушы органдардың мамандары өткізетін мүгедектің әлеуметтік-тұрмыс жағдайын зерттеу
Қазақстан Республикасының заңнамасы бойынша мүгедектік деген не?
23
актісі); 5) оңалтудың кәсiби бөлiгi; 5-1) мүгедектердің жұмыс орнындағы жұмыс сипаты мен
жағдайы туралы ақпарат (5.1-қосымша).
Медициналық, әлеуметтік немесе кәсіптік оңалту бөлімдері, оңалту-сараптамалық зерттеу
нәтижелері бойынша және денсаулық ағза функцияларының тұрақты бұзылуы, бұзылуы салда-
рынан келтiрiлген мүгедектік толық немесе ішінара өтеуге бағытталған, оңалту іс-шараларын
іске асыруға мүгедектердің қажеттілігі негізінде әзірленеді, бұл мүгедектікті тағайындауға
жеткізген жағдай болып саналады.
Ережеге сәйкес оңалтудың бекітілген медициналық, әлеуметтік және кәсіптік бөліктері үш
күндік мерзімде мына жерлерге жіберіледі: 1) тұрғылықты жеріне байланысты медициналық
ұйымға - оңалтудың медициналық бөлігі; 2) жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар
органдарына - оңалтудың әлеуметтік бөлімі, оңалтудың кәсіптік бөлімі. Оңалтудың
медициналық бөлігін меншік нысанына қарамастан медициналық ұйымдар және басқа
мамандандырылған арнайы ұйымдар жүзеге асырады. Ұйымның әлеуметтік оңалту бөлігін
меншік нысанына қарамастан әлеуметтік қамтамасыз ету жүйесін, арнайы білім беру ұйымын
(психологиялық-медициналық-педагогикалық кеңестер, оңалту орталықтары, психологиялық-
педагогикалық түзету кеңселер) және басқа да мамандандырылған ұйымдар жүзеге асы-
рады. Оңалтудың кәсіби бөлігін халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің ұйымдары жүргізеді,
сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес білім беру қызметін жүргізетін
ұйымдар алған лицензияларының негізі мен тәртібінде жүзеге асырады.
Медициналық, әлеуметтік және кәсіптік оңалту жөніндегі іс-шаралардың тиімділігін бағалау
мүгедектік кезекті сараптама жасау кезінде немесе науқас динамикалық бақылаудан өткен
кезінде жасалады.
ЖОБ-ны тиісті мезгілінде түзетіп отыру үшін және қажетті оңалту шараларын тағайындап отыру
үшін аумақтық бөлімше динамикалық бақылау жасап отырады, ол үшін мүгедекке аумақтық
бөлімшеге көрінуге келіп тұратын күндерді тағайындайды. ЖОБ іске асыруға арналған
динамикалық бақылаулардың мерзімі оңалту шаралары аяқталған күнмен анықталады. Ереже
бойынша медициналық, әлеуметтік және оңалтудың кәсіби бөліктерін ЖОБ-ы жүзеге асыруға
жауапты мекемелер, ұйымдардың басшыларының қолы қойылып, мөрімен бекітіледі де, бір
айдан кешіктірмей мөрмен куәландырады. ЖОБ іске асыру туралы қорытынды аумақтық
басшысы бекітіледі, медициналық, әлеуметтік және кәсіптік оңалту бөлімшелері, тиімділігін
бағалау негізінде ұжымдық талқылау аумақтық бөлімшесінің кейін жүзеге асырылады.
Мүгедектерге және олардың заңды өкілдеріне берілетін
жеңілдіктер
Ресми түрде мүгедектік мәртебесін алған адамдар біздің елде көптеген жеңілдіктерге ие.
Оларға темір жол және әуе қатынасымен жүруге жеңілдіктер қарастырылған және оларға
заңгерлік көмек тегін көрсетіледі, салықтар мен алымдардан босатылады.
YK-news.kz тілшісі Қазақстанда мүгедектер заң негізіне сүйеніп қанша үнемдей алатынын
анықтады..
