Көбекова Ж. С. Психология негіздері Оқу қуралы

§7. Рефлекстер және оның түрлері

жүктеу 0,53 Mb.

бет	23/203
Дата	07.06.2020
өлшемі	0,53 Mb.
	#30874

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 ... 203

Psikhologia negizderi-1

Рефлекс дегеніміз тітіркендіргішке агзаның кері жауабы, іс-әрекетті болып табылады.

§7. Рефлекстер және оның түрлері
Жүйке жүйесінің қызметі, әсіресе оның жоғары бөліктерініңқызметі, ұзақ уақыт зерттелмей келді. Жоғары жүйкеніңфизиологиясын зерттеуде дүние жүзінде орыс ғалымдарыныңсіңірген еңбегі ерекше. Орыс физиологиясының атасыИ.М.Сеченов (1829-1905) алғаш рет бас мидың материалистікфизиологиясын құрудың жолдарын белгіледі. 1963 жылы оның«Бас ми рефлекстері» атты белгілі еңбегі жарияланды. «Адамда психикалық және физиологиялық қозғалыс, - деп жазды ол, - пайда болу тәсілі бойынша рефлекстер» И.М.Сеченовтынбастаған мидың рефлексторлық қызметін зерттеу жұмысын
И.П.Павлов қатаң эксперименталдық негізге құра білді, рефлексұғымына жаңа мазмұн берді, шартты рефлекстерді алудыңмеханизмін ашты, жаңа ғылыми пән - жоғары жүйке қызметіфизиологиясыннегіздеді,психологияныңғылыми-жаратылыстану негізі, іргетасы болып табылады.

Рефлекс дегеніміз тітіркендіргішке агзаның кері жауабы, іс-әрекетті болып табылады. Мысалы, қолга электр тогін тигізетін болсақ, қолды тартып аламыз, ас ішкенде сілекей бөлінеді.

Ағзаның рефлекторлық әрекеті сыртқы немесе ішкі тітіргендіргіштердің әсерімен пайда болады. Сыртқы тітіркендіргіштерге сыртқы дүниеден әсер еткен тітіркендіргіштер (дыбыстар, жарық, дәм, иіс, жоғары немесе төменгітемпература) жатады. Ішкі тітіркендіргіштерге ағзаныңішкі ортасынан әсер ететін тітіркендіргіштер (ішкі мүшелердің қызметіндегі өзгерістер) жатады.

Рефлексте жүйке қозуы өтетін жолды рефлекторлық доға деп атайды. Рефлекторлық доға 5 түрлі бөлімнен тұрады:

1. рецептор;

2. сезгіштік немесе афферентік, ол арқылы тітіркендіргіш аймақтардан орталыққа беріледі;

3. орталық бөлім қозуды сезгіштік жүйкеден қозгалыс жүйкесін жасушаларына береді;

4. қозғалыс немесе эфференттік бөлім қозуды орталықтан орындаушы мүшеге береді;

5. орындаушы мүше бұлшық еттер мен бездерге жатады.

жүктеу 0,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 ... 203