Көбекова Ж. С. Психология негіздері Оқу қуралы

Топ туралы ұғым және оның сипаттамасы

Топ дамуының ең жоғарғы түрі ұжым болып табылады. Социологиялық, психологиялық жэне педагогикалық эдебиетте кез-келген ұйымдасқан топты ұжым деп атайды: бала бақшасындағы мектепке дейінгілердің тобы, мектеп сыныбы, өндірістік бригада тобы.

Латын созі «коллективус», орысша «коллектив», қазақша «ұжым» деп эртүрлі аударылады, кездейсоқ жиналу, жиын, бірлескен жиналыс, бірігу, ұйымдасу, топ. Бір анығы ұжым - бұл адамдардың тобы.

Ұжымның негізгі қасиеттерінің бірі оның ұйымшылдығы болып табылады. Ұйымшыл ұжым қиыншылықтарды жеңіл меңгеруге қабілетті, жеке тұлғаны дамыту үшін қолайлы мүмкіншіліктер жасай біледі. Жалпы міндеттер мен құндылықтар негізінде ұзақ қызмет істейтін топтарда құндылық - бағдарлы бірлік ретінде топтық ұйымшылдық үрдіс арта түседі.

Қазіргі шындық ұйым қызметкерлерінің ұжымдағы езара арақатынастарын дамытуға оз таңбасын қоюда. XX ғасырдың аяғы мен XXI ғасырдың басында ұйымдағы эрбір адамның тіршілік эрекеті процесінің ролін жэне жеке алғанда пікірлестердің нақты ұжымы тіпті айқын жарияланды.

Ұжымдағы жақсы шығармашылық микроклиматтың құрылуы, оның мүшелерінің тиімді озара эрекеттесуді жүзеге асыруы үшін ұйымға қойылған міндеттерді шешуде өте маңызды.

¥жым - бұл ортақ басқарумен бірлескен, бір-бірімен тікелей байланысқан шешімдері мен сұрақтары ортақ топтасқан адамдар тобы. ¥жымда ерекше элеуметтік-психологиялық процестер айқындалады. Ұжымның мүшесі болып табылатын адам оның эсерін сезінеді. Ол бұл эсерге сэйкес осы ұйымда қызмет шеңберінде өз мінез-құлығын ұйымдастырады. ¥йымды басқару - бұл еңбекшіл ұжымның тіршілік әрекетінің барлық негізгі процестерінің барынша тиімді ұйым құруда оның жетекшісінің мақсатты бағытталған қызметі.

Кэсіпорын қызметінің тиімділігі эсіресе оның жетекшісінен тәуелді болады. Оның басқарудағы атағы мен стилі ұжымда сапалы тұлғааралық жэне кэсіби қатынастарды құруда маңызды комек көрсете алады. Жетекшінің мінез-құлығы лидерлік басқаруда қаншалықты бейнелі, оң жэне де жеткілікті демократтық икемді болса, онда соншалықты еңбекшіл ұжымның тіршілік эрекеті процесінің жақсы жағын күтуге болады.

Ұйымшылдық құндылық - бағдарлы бірлік ретінде бұл топтың бағасы, ұстанымы мен бағытының сэйкес келу дәрежесін көрсететін топ ішілік байланыстар жүйесінің сипаттамасы.

Топтардың жіктелуі