Кесте 2 - Мектепке дейінгі ұйымдарда балалардың этностық-мәдени сәйкестілігінің қалыптасу деңгейлері (%)
|
Эксперименттік топ
|
Бақылау тобы
|
1- кесінді
|
4 - кесінді
|
1- кесінді
|
4 - кесінді
|
Жоғары деңгей
|
18,7
|
29,7
|
18,3
|
19,1
|
Орташа деңгей
|
36,1
|
44,7
|
32,2
|
32,7
|
Төмен деңгей
|
45,2
|
25,6
|
49,5
|
48,2
|
Сурет 4 – Мектепке дейінгі ұйымдарда балалардың этностық-мәдени сәйкестілігінің қалыптасу деңгейлерінің қарқыны
Бақылау тобында этностық-мәдени сәйкестілік деңгейінде аса өзгерістер болған жоқ.
Сондықтан, жүргізілген тәжірибелік-педагогикалық жұмыс мектепке дейінгі ұйымдарда балалардың этностық-мәдени сәйкестілігінің қалыптасуының деңгейлерінің біз анықтаған көрсеткіштері мен өлшемдерінің объективтілігін дәлелдейді.
Өңделген теориялық қағидалар мен тәжірибелік-педагогикалық жұмыстың нәтижелері негізінде біз келесі қорытындыға келдік:
Теориялық-әдіснамалық әдебиеттерді талдау негізінде мектепке дейінгі ұйымдарда балалардың этностық-мәдени сәйкестілігін қалыптастыру проблемасының генезисі зерттеліп, ерекшеліктері анықталды.
Мектепке дейінгі ұйымдарда балалардың этностық-мәдени сәйкестілігі этностық-мәдени сәйкестілік компоненттері арқылы қалыптасады: (танымдық, аффективті, мінез-құлықтық).
Этностық-мәдени сәйкестіліктің құрылымын теориялық талдау зерттеліп отырған құбылыстың қалыптасуының өлшемдері, көрсеткіштері және деңгейлерін анықтауға мүмкіндік берді.
Педагогикалық шарттар жүйелерін құрастыру негізінде мектепке дейінгі ұйымдарда балалардың этностық-мәдени сәйкестілігін қалыптастырудың үлгісі жасалып, зерттеліп отырған проблеманың мақсаты, міндеттері, мазмұнын анықтауға мүмкіндік берді.
Тәжірибелік-педагогикалық жұмыстың нәтижелері мектепке дейінгі ұйымдарда балалардың этностық-мәдени сәйкестілігін қалыптастыруда іс-шараларды жүйелі ендірудің мүмкіндіктері мен тиімділігін айғақтайды.
Этностық-мәдени сәйкестілікті қалыптастыруда педагогикалық шарттар балалардың ана тілі, өз тарихы, мәдениеті туралы білімдерін тереңдетеді.
Зерттеу нәтижелерінен мынадай ұсыныстар туындайды:
этностық-мәдени сәйкестілікті қалыптастыру материалдары арқылы мектепке дейінгі ұйымдардың оқу-тәрбие жұмыстарын жетілдіру мақсатында орындалған зерттеу еңбектерінің нәтижелерін мектепке дейінгі ұйымдардың тәжірибесіне ендіру;
этностық-мәдени сәйкестілікті қалыптастырудың педагогикалық шарттарының мүмкіндіктерін мектепке дейінгі ұйымның оқыту және тәрбие бағыттарында жүйелі қарастыру;
мектепке дейінгі ұйымдарда балалардың отбасыларында этностық-мәдени білім беру негізінде іс-шараларды жетілдіру;
этностық-мәдени сәйкестілікті қалыптастыруда педагогикалық шарттар жүйесін мектепке дейінгі ұйымдар тәжірибесіне ендіру бойынша әр түрлі жұмыс формаларының барлық мүмкіндіктерін пайдалану.
Мектепке дейінгі ұйымдарда балалардың этностық-мәдени сәйкестілігін қалыптастыруды зерттеу күрделі және көпсалалы болғандықтан, оның барлық жақтарын қамтып шығу мүмкін емес. Этностық-мәдени сәйкестілікті мектепке жасына дейінгі кезеңнен бастап қалыптастыру мектепке дейінгі ұйымдарда тәрбиеші-педагогтардан ізденісті, жаңа формалар мен әдістерді талап етеді. Сонымен қатар мектепке дейінгі ұйымдардың тәрбиеші-педагогтарының этностық-мәдени білімдерін дамыту, этностық-мәдени сәйкестілікті қалыптастыруда мектепке дейінгі ұйым мен мектеп арасындағы өзара сабақтастықты ескеру қажет, себебі баланың келесі жасайтын қадамы – мектеп табалдырығын аттау болып табылады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
Программа «Step bu step» - новая инновационная технология в дошкольном образовании // Современные технологии в системе образования: материалы респуб. науч. - прак. конф. (29-30 мая 2001 г.).- Караганда: Изд-во КарГУ, 2001. – С. 79-80. (Р.Ш.Сабирова, Г.С.Балгабаевамен авторлық бірлестікте).
Этностық-мәдени сєйкестіліктің педагогикалық-психологиялық аспектілері // Проблемы Казахстанской психологии: история и перспективы: материалы межвуз. науч.-прак.конф. (29 октября,2001 г.).- Караганда: Изд-во КарГУ, 2001. – С. 67-72. (Р.Ш.Сабирова, Г.С.Балгабаевамен авторлық бірлестікте).
Этностық-мәдени сәйкестілік педагогикалық-психологиялық мєселе ретінде// Қазақстан Республикасының білім беру жүйесінің қазіргі заманғы даму кезеңіндегі педагогика ғылымы мен практикасының сабақтасуы: аймақ.ғыл. прак.конф.матер. (27 мамыр, 2002 ж.) - Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2002. – Б. 45-47 (Г.С.Балгабаевамен авторлық бірлестікте).
Әлеуметтік психология. 521530 «Әлеуметтік жұмыс» мамандығына арналған типтік оқу бағдарламсы // Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2003. – 10 б. (Р.Ш.Сабирова, Л.Е.Румянцевамен авторлық бірлестікте).
Әлеуметтік психология. 032240 «Әлеуметтік педагогика» мамандығына арналған типтік оқу бағдарламсы // Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2003. – 10 б. (Р.Ш.Сабирова, Л.Е.Румянцевамен авторлық бірлестікте).
Балалардың этностық-мәдени сәйкестілігі – аса маңызды мәселелердің бірі // І.Жансүгіров тағылымы: респуб.ғыл.-прак. конф.матер. - Талдықорған: ЖМУ, 2002. - Б. 337-342.
Step by step – болашақ педагог-тәрбиешіні жоғары оқу орнында даярлауда жаңа білім беру технологиясы // Қазіргі кезеңдегі педагогикалық жєне психологиялық ғылымның µзекті мєселелері: аймақ. ғыл.-прак.конф.матер. (30-31 казан 2003 ж.). - Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2003.- Б. 3-11. (Г.С.Балгабаевамен авторлық бірлестікте).
Ұлт тағылымы – ұлттық тәрбие // Қазіргі кезеңдегі педагогикалық жєне психологиялық ғылымның µзекті мєселелері: аймақ. ғыл.-прак.конф.матер. (30-31 казан 2003 ж.). - Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2003.- Б. 92-97. (Ұ.Конхашова, С.Мекадиловамен авторлық бірлестікте)
Психология (педагогика) курсын оқыту бойынша әдістемелік ұсыныстар // Қазақстан Республикасында жоғары білім беру сапасын жетілдіру және дамыту перспективаларының өзекті мәселелері: жоғары оқу орын арал. ғыл.-әдіс.конф.матер. (16 наурыз 2004 ж.). - Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2004. - Б. 127-130.
Қазақстанда жоғары мектеп дамуының ұлттық стратегиясы // Қазақстан Республикасында жоғары білім беру сапасын жетілдіру және дамыту перспективаларының өзекті мәселелері: жоғары оқу орын арал. ғыл.-әдіс.конф.матер. (16 наурыз 2004 ж.). - Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2004.- Б. 11-13. (Г.С.Балгабаевамен авторлық бірлестікте).
Этностық-мәдени сәйкестілік мәселелерін әдіснамалық-теориялық талдау // Вестник КарГУ. Серия педагогика. – 2004. - №1(33). – С.73-77.
Педагогикалық қарым-қатынасты ұйымдастыру // Менеджмент в образовании. – 2003. - № 3 (30). – С. 67-75. (Н.В.Мирзамен авторлық бірлестікте).
Этностық-мәдени сәйкестіліктің психологиялық теориялары// Білім сапасы: проблемалар, ізденістер және келешегі: V - Халықаралық Байқоңыров оқуларының ғылыми жинағы. – Жезқазған: «Ө.А.Байқоңыров атындағы Жезқазған университеті» АҚ, 2004. – Б. 137-147.
Этностық-мәдени сєйкестілікті дамыту ерекшеліктері // Қазіргі кезеңдегі педагогикалық жєне психологиялық ғылымның өзекті мәселелері: аймақ. ғыл.-тәжіриб.конф.матер. (26 қараша, 2004 ж.). - Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2004. – Б. 37-45. (Г.С.Балгабаева, С.А.Абитаевамен авторлық бірлестікте).
Бастауыш сынып оқушыларының өзін-өзі бағалауының ерекшеліктері // Қазіргі кезеңдегі педагогикалық жєне психологиялық ғылымның өзекті мєселелері: аймақ.ғыл.- тәжіриб. конф. матер. (26 қараша, 2004 ж.). - Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2004. – Б. 45-54. (Г.Б.Бейсенбекова, Т.А.Абитаевамен авторлық бірлестікте).
Этностық-мәдени сәйкестілік мәселесі // Орталық Азия республикалары мен ТМД елдеріндегі түркі тілдес халықтардың этнопсихология және этнопедагогикасының қазіргі жағдайы, олардың даму перспективалары: III-халықаралық ғыл-теор. конф. матер. (22 ақпан, 2005 ж.). - Алматы: «Қазақ университеті» баспасы, 2005. - Б. 46-47.
Этностық-мәдени сәйкестілікті қалыптастыруда әлеуметтену процесінің мәні // Академик Е.А.Бөкетов – ғалым, оқытушы, ойшыл: халықаралық ғыл. -тәжіриб.конф.матер. (23-24 наурыз). – Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2005. – Б. 345-350.
Этностық-мәдени сәйкестілікті қалыптастыруда мектепке дейінгі ұйымдардың рөлі // Шоқан тағылымы - 10: халықаралық ғыл.-практ.конф.матер. (25-26 сәуір 2005 ж.) Т.2. - Көкшетау: КМУ баспасы, 2005. – Б. 237-241. (Ж.А.Кармановамен авторлық бірлестікте).
Жалпы және әлеуметтік психология. 050905 мамандығына арналған типтік бағдарлама. - Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2005. – 47 б. (Ж.А.Кармановамен авторлық бірлестікте).
Этностық-мәдени сәйкестілікті зерттеу тәжірибесінен // Ізденіс. – 2006. - №1. – Б.296-298. (Ш.М.Мухтаровамен авторлық бірлестікте).
Мектепке дейінгі ұйымдар - этностық-мәдени сәйкестілікті қалыптастырудың алғашқы сатысы // Ұлт тағылымы. – 2006. - №1. – Б.89-92 (Ж.А.Кармановамен авторлық бірлестікте).
«Мектепке дейінгілерге этностық-мәдени білім беру» бағдарламасы. Қарағанды, 2006.
«Тәрбиешілерге көмек» атты практикалық нұсқау. Қарағанды, 2006.
Жалпы білім беретін мектепті басқару негіздері // Шоқан тағылымы - 11: халықаралық ғыл.-практ.конф.матер. (21-23 сәуір 2006 ж.) Т.2. - Көкшетау: КМУ баспасы, 2006. – Б. 164-166 . (Г.С.Махмутовамен авторлық бірлестікте).
Ақпараттық технология – білім сапасын арттыру көзі // Шоқан тағылымы - 11: халықаралық ғыл.-практ.конф.матер. (21-23 сәуір 2006 ж.) Т.2 / КМУ. - Көкшетау: КМУ баспасы, 2006. – Б.11-13 (Т.А.Абитаевамен авторлық бірлестікте).
«Ата-аналармен жұмыс» әдістемелік нұсқауы. Қарағанды, 2006.
Білім беруді ақпараттандыру - өркениеттік қоғам сипаты // Университет: әлемдік білім кеңістігі жолында: V - Халықаралық Байқоңыров оқулары материалдарының жинағы. – Жезқазған: «ЖезУ» АҚ, 2006. – Б. 59-63. (Т.А.Абитаевамен авторлық бірлестікте).
«Ана тілі» атты ЭЕМ-ға арналған бағдарлама. Куәлігі №152. ИС 02340.
Достарыңызбен бөлісу: |