Кіріспе темір жол туралы жалпы мәлімет


БАҒЫТТАМАЛАР МЕН ШЕКТІК БАҒАНДАРДЫ ОРНАЛАСТЫРУ……………



жүктеу 40,94 Kb.
бет2/2
Дата04.01.2022
өлшемі40,94 Kb.
#31759
1   2
курсовой

3. БАҒЫТТАМАЛАР МЕН ШЕКТІК БАҒАНДАРДЫ ОРНАЛАСТЫРУ……………..

4. СТАНСАНЫҢ СХЕМЫСЫН СЫЗУ……………………………………………........

5. БОЙЛЫҚ ТҮРІН ЖОБАЛАУ (4 схема) ………………………………………

6. ЖАРТЫЛАЙ БОЙЛЫҚ ТҮРІН ЖОБАЛАУ…………………………………….

7. ҚАРАМА-ҚАРСЫ ТҮРІН ЖОБАЛАУ…………………………………………

8. АРАЛЫҚ СТАНСАНЫҢ ЖҰМЫС ТЕХНИКАСЫ………………………………

9. ҚАУІПСІЗДІКТІ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ЖӘНЕ ӨНДІРІСТЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ.

ҚОРЫТЫНДЫ……………………………………………………………………

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ…………………………………………………….

БАҒАЛАУ БЕТІ……………………………………………………………………….

Кіріспе


Қозғалыс қауіпсіздігі және тасымалдау процесін ұйымдастырудың тиімділігі темір жол көлігімен жүктер мен жолаушыларды тасымалдауға қажеттілікті қанағаттандыру үшін негізгі қосылған болып табылады. Бұл жұмысты қамтамасыз етуде бөлек пункттер маңызды рөл атқарады.

Аралық станциялар бөлек пункттердің ең көп таралған түрі болып табылады. Әдетте разъездер мен басып озу пункттерінде орындалатын операциялардан басқа, аралық станцияларда: жолаушыларға қызмет көрсету, жүктерді, багажды және почтаны тиеу, түсіру және сақтау; вагондарды жинақтау поездарына ағыту және тіркеу жөніндегі маневрлік операциялар және вагондарды өлшеу; кірме жолдарға қызмет көрсету; тасымалдауға арналған құжаттарды рәсімдеу жүргізіледі. Аралық станцияларда жолаушылар және жүк қозғалысына қызмет көрсетуге және жүк операцияларын жүргізуге арналған құрылғылар көзделеді.

Станциялар байланыс, энергиямен жабдықтау, автоматика және телемеханика, жарықтандыру, сумен жабдықтау, су бұру және т. б. құрылғыларымен жабдықталады.

Бір жолды желілер үшін бойлық типті станциялар неғұрлым орынды, екі жолды желілерде мұндай станциялар кірме жолдар мен тиеу-түсіру алаңдары бас жолдардың екі жағынан орналасқан кезде ыңғайлы.

Темір жол желісі тасымалдарды жүзеге асыру үшін тиісті техникалық құралдармен жарақтандырылған.Аралықтардың, станциялардың және басқа да бөлек пункттердің жиынтығын білдіреді. Станциялар жолаушыларға, жүк жөнелтушілер мен алушыларға қызмет көрсетуде, вагон ағындарын ұйымдастыруда және жалпы тасымалдау процесін ұйымдастыруда, қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқаратын көліктің негізгі кәсіпорындары болып табылады.

Станция жұмысының мақсаты мен сипаты бойынша аралық, учаскелік, сұрыптау және жүк болып бөлінеді, ал жұмыс көлеміне байланысты: I, II, III, IV және V сыныптар және үлкен жұмыс көлемі бар және техникалық жарақтандырудың жоғары деңгейі бар сыныптан тыс.

Аралық станциялар дара жолды, қос жолды және көп жолды желілерде салынады. Разъездер мен басып озу пункттерінен айырмашылығы, оларда будандастырудан, поездарды басып озудан және өткізуден, сондай-ақ жолаушыларды отырғызудан,түсіруден басқа жүктерді тиеу, түсіру және сақтау жүргізіледі. Бұдан басқа тасымалдау құжаттарын рәсімдеу, багажды қабылдау, беру және сақтау, вагондарды жинақтау поездарына ағыту және тіркеу бойынша маневрлік жұмыс, ал кейбір жағдайларда жөнелту маршруттарын немесе сатылы маршруттар топтарын қалыптастыру, кәсіпорындардың кірме жолдарына қызмет көрсету; вагондарды өлшеу жүргізіледі. Аралық станциялар әдеттегі және тірек болады. Тірек аудандарында тартылу ауданының елді мекендеріне қызмет көрсету бойынша жүк және коммерциялық жұмыстар шоғырландырылады. Сондай – ақ аралық станциялар жолдар саны бойынша – бір жолды, екі жолды; қабылдау-жөнелту жолдарының орналасуы бойынша-бойлық, жартылай бос және көлденең типті болып бөлінеді. Бұдан басқа, станциялар жүк ауданының орналасуы және кірме жолдардың жанасуының болуы бойынша ажыратылады.

Тартқыш түрі: тепловоз

Қозғалыстың жоспарланған мөлшері: 80

Кірме жолдың жанасуы: С

Жолаушылар платформаларының ұзындығы: 400м

Платформаның түрі: төмен

Платформалар арасындағы өту түрі: төсеніш

Желі санаты: ІІ

2 жабық қойма: 56

Контейнерлік алаң: 82

Жастық алаңы: 100

Ашық алаң: 72

Алаңның жоспары мен профилі: №5

Бағыттамалы бұрмаларды басқару: электрлі

Жабық платформа: 62

1.Аралық станцияның жалпы мінездемесі

1.1.Аралық станцияның тағайындалуы

Аралық станциялар разъездер мен басып озу пункттерінен ерекшеленеді, оларда поездарды айқындыру мен басып озудан, жолаушыларды отырғызу-түсіруден басқа мынадай операциялар орындалады:

- жүктерді Тиеу, түсіру, қабылдау, беру және сақтау, сондай-ақ жүк құжаттарын ресімдеу;

- жолаушылар жылдамдығымен жүретін багаж бен жүктерді қабылдау, беру және сақтау;

- құрама поездардан вагондарды ағыту және оларға вагондарды тіркеу, ал кейбір жағдайларда өзіндік тиеу вагондарынан сатылы маршруттар үшін жөнелтушілік немесе топтарды қалыптастыру;

- жалпы емес пайдалану жолдарына қызмет көрсету-кәсіпорындардың кірме жолдарына вагондарды беру және жинау;

- тиелетін жүктерді тиеудің едәуір мөлшерлері кезінде вагондарды өлшеу (жекелеген станцияларда).

Кейбір станцияларда станцияға тіркелген маневрлік және итергіш локомотивтерді жабдықтау орындалуы мүмкін.

Осы операцияларды қауіпсіз және уақтылы орындау үшін аралық станцияларда құрылғылар кешені бар:

-басты және қабылдау-жөнелту жолдарынан басқа, сондай-ақ тиеу-түсіру, көрме, сору жолдарын, сақтандыру тұйықтарын, жалпы емес пайдалану жолдарының жанасуын (кірме жолдар) және т. б. қамтитын Жол дамуы.

- жолаушыларға қызмет көрсетуге арналған платформалары және басқа құрылғылары бар жолаушылар ғимараттары;

- жүк қоймалары мен алаңдар, оларға автомобиль кіреберістері, тиеу-түсіру механизмдері, бағыттамалы посттар;

- сигнал беру, орталықтандыру және бұғаттау, байланыс, электрмен жабдықтау, сумен жабдықтау құрылғылары (қажет болған жағдайда).

Жеке станцияларда тартымдық қосалқы станциялар, жол дистанцияларының пайдалану-жөндеу пункттері (ЭБП) және т. б. орналастырады.

Орташа климаттық жағдайларда аралық станциялар арасындағы қашықтық 40-60 км, ал қатаң климаттық жағдайлары бар желілерде — 80-100 км. бар желілерде бұл қашықтық 15-20 км құрайды.

Аралық станциялар әдеттегі және тірек. Тірек аралық станцияларда тартылу ауданының елді мекендеріне қызмет көрсету бойынша жүк және коммерциялық жұмыстар шоғырландырылады. Станцияның басты жолдарының саны бойынша бір-, екі - және көп жолды, ал қабылдау-жөнелту жолдарының орналасуы бойынша — бойлық, жартылай бос және көлденең типті болады.

Аралық станциялар жұмысының сипаты әртүрлі санаттағы поездарды өткізуді ұйымдастыру және вагондар тиеуге-түсіруге келетін (немесе жөнелтілетін) Құрама және әкету поездарына қызмет көрсету арқылы анықталады.

Жүк пункттеріне қызмет көрсету бойынша маневрлік жұмыс станцияға тіркелген арнайы маневрлік локомотивтермен немесе құрама немесе әкету поездарының поездық локомотивтерімен жүргізілуі мүмкін.

Поездар қозғалысын нақты және қауіпсіз ұйымдастыру және басқа операцияларды орындау үшін әрбір станцияда техникалық-өкімдік акт әзірленеді, ол техникалық құралдарды пайдалану тәртібін белгілейді. Поездарды қабылдау, жөнелту және өткізу бойынша операциялардың бірізділігі мен мазмұны, сондай-ақ маневрлік жұмысты жүргізу тәртібі технологиялық карталармен реттеледі.

1.2.Жолдар санын есептеу

Lпұ=1950м L= 2L+800

L=1050м L=L+1150

L=L+600

1950=2*1050+800

1950<2900

1950=1050+1150

1950<2200

1950=1050+600

1950>1650

1.4.Жүк және жолаушы құрылғылары

Аралық станциялардағы жолаушылар құрылғыларына ең алдымен жолаушылар поездарын қабылдауға және жөнелтуге арналған жолдар жатады.

Бұл жолдар тек жолаушылар поездарын қабылдау-жөнелту үшін мамандандырылған (әдетте, жолаушылар ғимаратындағы шеткі жол) немесе жолаушылар, қала маңындағы және жүк поездарымен (басты және қабылдау — жөнелту жолдары) операцияларды орындау үшін мамандандырылмаған болуы мүмкін.

Жолаушыларға қызмет көрсетуге арналған құрылғыларға сондай — ақ жолаушылар ғимараттары, олардың арасындағы өтпелері бар жолаушылар платформалары (негізгі және аралық) (бір деңгейде немесе әртүрлі деңгейде-жаяу жүргіншілер көпірлері мен жер асты өтпелері) және қосалқы құрылғылар (багаж қоймалары, дәретханалар және т.б.) жатады.

Жолаушыларға арналған залдары, билет кассалары, бастыққа және станция бойынша кезекшіге арналған үй-жайлары бар жолаушылар ғимараттары 25, 50, 100 және 200 жолаушыға арналған үлгілік жобалар бойынша салынады. - Сур. 9.4 жолаушылар ғимаратының үлгілік жобаларында 25 жолаушыға үй-жайлардың орналасуы көрсетілген (сурет. 9.4, а) және 50 жолаушы (сурет. 9.4, б). Ғимараттар жақын маңдағы басты жолдың осінен кемінде 20 м, ал жүрдек қозғалысы бар желілерде — 25 м қашықтықта орналасады.

Аралық станцияларда жолаушыларды отырғызу және түсіру үшін негізгі (жолаушылар ғимаратының шеткі жолы жағынан) және аралық (басты және қабылдау-жөнелту жолдары арасында) жолаушылар платформалары көзделеді. Бұл платформалар жоғары немесе төмен. Жоғары жолаушылар платформаларының едені 1100 мм биіктікте, ал төменгі — рельс бастиегінің жоғарғы деңгейінен 200 мм биіктікте жобаланады. Әдетте аралық станциялардағы жолаушылар ағынын ескере отырып, оларды жобалау кезінде төмен жолаушылар платформаларын қарастыру керек. Қолданыстағы станцияларды қайта құру кезінде жобаланатын жолаушылар платформаларының түрін қолда бар станциялардың биіктігі бойынша сақтау керек.

Негізгі (бүйірлік) жолаушылар платформасының ені кемінде 6 м, ал қолданыстағы станцияларды қайта орнату кезінде (қиын жағдайларда) вокзал ғимаратының орналасуы шегінде кемінде 5 м және қалған ұзақтықта кемінде 4 м қабылдау қажет. Сыйымдылығы 200 адамнан кем вокзалдарда бүйірлік платформаның ені кемінде 3 м болуы тиіс.

Жолаушылар ағынының шағын шамасындағы аралық платформаның енін (бір поезға 25 адамнан аспайтын отырғызу) кемінде 4 м қабылдау керек.

Жүрдек желілерде жолаушылар поездарын тоқтаусыз өткізу кезінде аралық платформаның енін оны басты жолдар арасында орналастыру кезінде кемінде 8 м, ал ерекше күрделі жағдайларда — кемінде 6 м жобалау қажет, ол жолаушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша қосымша шараларды (өту үшін үзілісі бар платформалардың бойындағы сүйеніш құрылғысы, жүрдек поездың келуі туралы хабарлаушы сигнал беру) көздей отырып.

Аралық станциялардағы жүк құрылғылары жүк өңдеу көлеміне байланысты жобаланады. Олар жүктердің түрі бойынша маманданған (ыдысты және даналы, ауыр салмақты, ұзын өлшемді, үйме, контейнерлер және т. б.). Жүктің әрбір түрі үшін қойма алаңдары, олардың ұзындығы, механикаландыру құралдары, автокөліктің кіреберісі жағынан тиеу-түсіру фронты және т. б. есептеледі.

Жүк құрылғылары, әдетте, жүк ауданы деп аталатын жеке алаңда орналасады (сурет. 9.5). Жүк аудандарының қоймалары әдетте типтік жобалар бойынша жобаланады. Ыдыс-буып-түю жүктері үшін жұмыс көлемі аз болған кезде бір аралас типтік секцияға (жабық қойма және платформа) жеткілікті. Контейнерлерге, ауыр салмақтарға және үйме жүктерге арналған платформалардың ені тиеу-түсіру машиналарының (автотиегіштер, ешкі немесе көпірлі крандар) үлгілерімен анықталады.

Тиеу-түсіруді кешенді механикаландыру және аумақты ұтымды жоспарлау құралдарын таңдау жүк ауданының жұмыс көлемі бойынша жүргізіледі.

Жүк айналымына байланысты жүк аудандарының төрт санаты ажыратылады (тәулігіне 7, 8-17, 18-27, 28-37 вагонға дейін).

Жүк ауданының орналасуы жұмыс технологиясына және станцияның өткізу қабілетіне айтарлықтай әсер етеді. Жүк ауданы станцияда жақын орналасқан елді мекендермен, өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы кәсіпорындарымен ыңғайлы қарым-қатынас қамтамасыз ететіндей етіп орналастырылады. Автокөліктің қойма үй-жайларына және алаңдарға кіруі темір жолдардың автокөлікпен қиылысуының аз санымен жобаланады.

2.Станцияның сызбасын таңдау

2.1.Бағдаршам мен жолдарды нөмірлеу

Әрбір жол станцияларында, ал аралықтарда әр басты жолдың нөмірі болуы тиіс. Бір станция шегінде жолдарға бірдей нөмір беруге тыйым салынады. Аралық станцияларда, сондай-ақ тақ және жұп поездарды қабылдау үшін пайдаланылатын қабылдау - жөнелту жолдарының саны аз станцияларда бұл жолдар басты жолдардың нөмірлерінен кейін-жолаушылар ғимаратынан далалық жаққа қарай реттік нөмірлермен нөмірленеді. Аралықтар мен станциялардағы басты жолдар рим цифрларымен, қалған жолдар араб цифрларымен нөмірленеді.

Жобаланатын станциядағы жолдардың бойлық орналасу сұлбасын негізге ала отырып, станцияның бас жолы І және Іа нөмірлері екі жолға бөлінеді. Тақ поездардың келуі жағынан орналасқан қабылдау-жөнелту жолының 3 нөмірі болады. Жолаушылар ғимаратына қарама-қарсы орналасқан басқа жолдар нөмірленеді 2, 4, 5, 6, 7. Сору жолы 8 нөмірі бар.

Әрбір бағыттамалы бұрманың белгілі бір нөмірі болуы тиіс. Бағыттамалық бұрмалар тақ поездардың келуі жағынан реттік тақ нөмірлермен, жұп поездардың келуі жағынан - реттік жұп нөмірлермен нөмірленеді. Станцияның орталық мойынының көрсеткі тақ нөмірленуі болады.

Жобаланатын аралық станция бір жолды учаскеде орналасқан. № I басты жол (және оның жалғасы Іа жолы) тиісінше барлық санаттағы тақ және жұп поездарды тоқтаусыз өткізуге, сондай-ақ аралық станцияда тоқтаумен жүретін жолаушылар және қала маңындағы поездарға жолаушыларды отырғызу-түсіруді жүзеге асыруға арналған. №2 қабылдау-жөнелту жолы жолаушыларды отырғызу-түсіруді, сондай-ақ тақ жүк поездарын тоқтаусыз өткізуді жүзеге асыра отырып, жұп және тақ бағыттағы жолаушылар және қала маңындағы поездарды қабылдау және жөнелту үшін қызмет етеді. №3 қабылдау-жөнелту жолы екі бағытта да қозғалатын жолаушылар мен қала маңындағы поездардан басқа поездардың түрлі санаттарын қабылдау және жөнелту үшін қызмет етеді. №4 жол станцияға жалғасқан қосалқы бөлшектердің кірме жолына берілістерді қабылдау және жөнелту және маневрлік жұмысты жүргізу үшін қызмет етеді. №6 Өтпелі және №7 тұйық жолдар жүк операцияларын жүргізуге арналған. №5 жол – Вагондарды жүк фронттарына ауыстыру және іріктеу бойынша маневрлерді жүргізу үшін. №8 тұйық сорғыш жол – маневрлерді жүргізу үшін. Жолдардың мамандануы және олардың ұзындығы 2-қосымшада келтірілген. 3-қосымшада станцияның бағыттамалық бұрмаларының ведомосы келтірілген.

2.2.Бағдаршамдарың маркасы және жолдар аралығын анықтау

Жобалау кезінде қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында келесі басты шарттар орындалды:

- ПТЭ сәйкес бағыттамалы бұрмалар 1/9 - дан төмен емес, ал жолаушылар поездары бүйірлік жолға ауытқитын жерде-1/11-тен төмен емес;

- ҚНжЕ сәйкес станциядағы басты жолдар Р65 типті рельстермен, ал қабылдау-жөнелту жолдары Р50;

- құрылыстың жақындау габаритінде көзделген барлық қашықтықтар сақталған (сигналдарды, шекті бағандарды орнату, ғимараттар мен құрылыстарды және құрылғыларды орналастыру).

Станциядағы поездар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша негізгі технологиялық шара маневрлік жұмысты негізгі қозғалыстан оқшаулау болып табылады.

Аралық станцияның мойындары жобалау кезінде:

- маневрлік жұмысты транзиттік поездарды қабылдау мен жөнелтуден оқшаулау;

- кірме жолдан беру поездарын бір мезгілде қабылдау және жөнелту және тартқышты пайдалана отырып, жүк ауласында маневрлік жұмысты орындау.

Жоғарыда келтірілген шарттарға сүйене отырып, станцияның аузы жобаланған. Бағыттамалы бұрмалардың ведомосы 3-қосымшада келтірілген.

Қызмет көрсететін поездар қызметкерлерінің қозғалыс қауіпсіздігін және қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында станциядағы басты және қабылдау-жөнелту жолдары үшін жол аралығының ең аз ені 5,3 м құрайды. Ол үшін жолдың параллель ығысуын есептеу қажет.

3.Бағдаршамдар мен шектік бағандарды орналастыру

Бұл станция қызметкерлеріне көрші жолдарда поездардың (вагондардың) тұрағы уақытында жоларалық еркін өтуді, сондай-ақ жылжымалы құрамның көрші (тармақталатын) жол бойынша қауіпсіз өтуін қамтамасыз етеді. Т габариті бойынша салынған жылжымалы құрам айналмайтын қолданыстағы станциялық жолдарда 3810 ММ қашықтықты сақтауға рұқсат етіледі. Жолдың қисық учаскелерінде бұл қашықтықтар құрылыстардың жақындау габариттерін қолдану жөніндегі Нұсқаулықта белгіленген нормаларға сәйкес ұлғайтылады."Б" тапсырмасының нұсқасы бойынша шекті бағанаға дейінгі қашықтық бағыттамалы бұрма айқастырмасының маркасына ғана емес, сондай-ақ шеті қисық радиусына және жоларалық еніне де байланысты.

Бөлек пункттердегі жолдар шекті бағандармен және бағдаршамдармен шектеледі. Шекті баған шығатын жолдар арасында орнатылады және жылжымалы құрамның ешқандай бөлігі шықпауға тиіс жол шекарасын көрсетеді. Шекті бағаналармен шектелген жол шегіндегі жылжымалы құрам аралас жол бойынша қозғалыс үшін габаритті бұзбауы тиіс. Шекті баған жол аралығының ортасында оның ені аралас жолдар осьтерінің арасында 4,10 м жететін жерде орнатылады. Тиісінше шекті бағанды орнату үшін әрбір жолдың осінен шекті бағанның тік осіне дейінгі 2,05 емес қашықтықты қамтамасыз ету қажет.

1/11 маркалы бағыттамалы бұрма үшін бағыттамалы бұрма ортасынан шекті бағанға дейінгі қашықтық 46,86 м құрайды.

Бағдаршамдарды орналастыру аралық станцияны жобалаудағы маңызды факторлардың бірі болып табылады. Станцияның жол дамуына, жолдардың мамандануына және станциядағы жұмыс технологиясына байланысты мынадай сигналдар белгіленеді:

- кіру-аралықтар жағынан қоршау станциясы;

- демалыс күндері-поезға аралыққа баруға рұқсат беретін немесе тыйым салатын;

- маршруттық – поезға станцияның бір ауданынан екіншісіне өтуге рұқсат беретін немесе тыйым салатын;

- маневрлік-маневрлер жүргізуге рұқсат беретін немесе тыйым салатын.

Кіру бағдаршамдары кіру бағыттамасының алдында тепловоздық тартым кезінде 50 м және электровоздық тартым кезінде 300 м кем емес қашықтықта орнатылады. Бұл қашықтық бағыттамалы бұрманы параққа қарсы салу кезінде үшкірдің басынан және егер бағыттама тігілетін болса, шекті бағанадан өлшенеді. Берілген жағдайлар үшін кіру бағдаршамдары орналасады.

Шығу, маршруттық және маневрлік бағдаршамдарды орнату кезінде орнату орнына байланысты үш әдіс ажыратылады.

1. Бағдаршам жолды қоршайтын шекті бағанмен бір жол аралығында болады. Бұл жағдайда бағдаршам оны орнату үшін жол аралығының жеткілікті ені жететін жерде орналасады. Бұл ені бағдаршамның конструкциясына және тиісінше оның габариттік өлшемдеріне байланысты. Осылайша, жол аралығының ең үлкен ені 5,2 м баспалдақтары бар темір-бетон немесе металл діңгектерде діңгектік бағдаршамдарды орнату үшін талап етіледі. Ең аз ені – 4,2 м – карлик бағдаршамын орнату үшін. Практикалық мақсаттар үшін сигналдық қашықтық ұсыныстарға сәйкес lсигн=56м қабылданды. Осы тәсілмен келесі бағдаршамдар орнатылды: Ч3, м8, м6, Н4, Чм2, Чм4.

2. Бағдаршам шектік бағанасы бар әр жол аралықтарында болады. бағдаршаммен қоршалатын Жолдың ұзындығын шектейтін. Бұл жағдайда бағдаршам тозығы бар Жармада, яғни жол жағына қарай шекті бағанадан 3,5 м қашықтықта орналасады. Мұндай тәсілмен бағдаршамдар орнатылған: Ч1а, Нм3, м3, м10, м12, м4,м5, НІ, Н2.

3. Бағдаршам рамалық рельстің түйісуі бар тұстамада, яғни бағыттамалық бұрма ортасынан а арақашықтықта кедір-бұдырға қарсы бағыттамалы бұрма алдында орнатылады. Бағдаршамдар тиісінше ЦСП 15-тен Чм1 - 15,19 м; Нм1а – 14,02 М ЦСП 7-ден; м1 және м2-15,42 ЦСП 3 және 6-дан қашықтықта орналасқан.

4.Станцияның схемасын сызу

Станцияның масштабты жоспарын салу жолаушылар ғимаратына, орталық мойынға, жолаушылар құрылғыларына қарсы орналасқан жол осьтерінің салмасынан басталады, содан кейін жолаушылар ғимаратына жақын орналасқан кіру мойынының салмасына ауысамыз және осыдан кейін ғана станцияның кіру мойынының алыстатылған жылжыған жолдардың салмасына, соңғы кезекте жүк құрылғыларына ауысамыз.

Станцияның масштабты емес схемасына сәйкес жобаланған мойында орналасқан бастапқы нүктенің координаты абсцисс осі бойынша есептеу жолы бойынша (2-ші қабылдау-жөнелту жолы) орнатамыз және жолдың берілген пайдалы ұзындығы бойынша (850м) екінші мойнындағы ізделетін нүктенің координатын анықтаймыз (4 бағыттаманың шекті бағаны). Осы нүктенің координатына ие бола отырып, екінші мойынның қалған нүктелерінің координаттарын есептейміз, бағыттамалық көшелер, құламалар, шектік бағандар мен бағдаршамдар, қисық элементтер жоспарында жапсырмаларды жүргіземіз. Содан кейін жолаушылар ғимаратының осін жағамыз. Орындаймыз есептелген жылжуы осі I басты жол құрылыстары үшін аралдық жолаушылар платформасы.

Жолаушыларға арналған үй-жайлары бар жолаушылар ғимаратын, станция бастығы мен станция бойынша кезекшіні 50 жолаушыға сапқа тұрғызамыз. Жолаушылар ғимараты орналастырамыз қашықтықта 20м осінен I басты жол. Негізгі және аралық жолаушылар платформасы тапсырмаға сәйкес ұзындығы 380м төмен (0,2 м) жобаланады. Негізгі жолаушылар платформасының ені вокзал ғимаратының шегінде 6 м және қалған ұзақтықта 4 м құрайды. Төменгі аралық платформаның ені 3М.

Содан кейін жүк құрылғыларының жолдарын жобалаймыз, оларды соруға жанасу керек; олар станцияда станция жолдары мен жүк құрылғыларының жолдары арасында болашақта 2-3 жолды төсеу үшін қашықтық қалатындай етіп орналастырылады. Бұл қашықтықты біз 17,1 м аламыз. Жүк ауданында ыдысты және даналы жүктерді өңдеу үшін 6 жолда әрқайсысы ұзындығы 96 метр екі жабық қойма, ені - 12 метр , жалпы ауданы 1152м2, олардың арасында - ұзындығы 48 метр және ені 12 метр, жалпы ауданы 576 м2 жабық платформа және 7 жолда үйме жүктерге арналған Ашық алаңша орналасады: ұзындығы-140 метр, ені-12 метр, жалпы ауданы - 1680 м2 автокөлік өтуі үшін жүк құрылғылары арасындағы аумақтың жүру бөлігінің ені ескерту. Бұл жағдайда ең төменгі пайдалы ұзындығы 850м болатын №Іа жолы есептеу болып табылады.

Станцияның жол дамуын 1:2000 масштабта салу Б қосымшасында келтірілген.

5.Бойлық түрін жобалау

Жер төсемінің көлденең профилін жасау үшін бастапқы белгіге бойлық профилде көрсетілетін жер төсемінің жиегі белгісінен жоғары болатын негізгі жолдың осі бойынша жер төсемінің үстіңгі бетінің белгісін аламыз, төгу призмасының биіктігіне.

Берілген қималар үшін станцияның масштабты жоспарында а және А, Б және Б, В және в нүктесінің жұп аузында 3681, 3683, 3685 пикеттердегі шеткі жолдардың осінен 15-20 м қашықтықта белгіленеді. 352,00 және 353,00 көлденең арасындағы интерполяциямен осы нүктелердегі жердің белгілері анықталады және көлденең профильдердің сызбаларына тік және көлденең масштабында 1:200 белгіленеді. Осы нүктелердің жер белгілерін қосатын түзу осы қимадағы жердің профилі болып табылады. А және А (б және б, В және В) нүктелерінің арасында сызбада жобаланатын жолдардың осін жағамыз. I (355,15 м) басты жол осінің есептік жобалық белгісі сызбаға салынады. Көлденең еңісте 0,02 жолдың жер төсемінің жобалық белгісі 2-ге тең 355,15 – (0,02*7,5)=355,00 м, мұнда 7,5-I және 2 жолдардың жол аралығы. Жолдардың немесе нүктелердің басқа осьтерінің жер төсемінің жобалық белгілері жер төсемінің еңісіне байланысты белгілердің жобалық айырмашылығының басты жол осінің жобалық белгісінен қосумен немесе шегерумен анықталады. Барлық есептелген және сызбаға салынған нүктелерді қосып, осы қимадағы жер төсемінің көлденең профилін аламыз.

Барлық үш қимада жер төсемі үйінді түрінде жобаланады, себебі Жердің белгісі (352,349-дан 353,000-ға дейін) жиектің ең төменгі белгісінен 354,538 төмен. Үйіндінің еңістері 1:1,5 еңістігімен жобаланған. Үйіндінің таулы жағынан үйіндінің төменгі шетінен 3,25 м қашықтықта тереңдігі 0,6 м және ені 0,6 м су бұрғыш жыралар жобаланған.

Берілген қималардағы жер төсемінің көлденең пішіндері г қосымшасында келтірілген.

6.Жартылай бойлық түрін анықтау

7.Қарама-қарсы түрін жобалау

8.Аралық станция жұмыс технологиясы

Темір жол желісінде ең көп саны аралық станциялар құрайды. Олардың әрқайсысына көлік қажеттілігіне қызмет көрсететін белгілі бір аудан бекітілген.

Аралық станциялар жұмыс көлемі мен сипатына қарай мынадай операцияларды орындайды:

- техникалық (поездарды қабылдау, өткізу, жөнелту, басып озу және шағылыстыру, құрастыру поездары бар маневрлер және жүк пункттеріне қызмет көрсету);

- жүк және коммерциялық (жүктерді Тиеу, түсіру, сұрыптау және оларды ресімдеу);

- жолаушылар операциялары (жол жүру құжаттарын сату, жолаушыларды отырғызу және түсіру және басқа да қызметтер).

Кейбір аралық станцияларда кірме жолдарға қызмет көрсету, жөнелту және сатылы маршруттарды немесе вагондардың жекелеген топтарын түсіру, тиеу және қалыптастыру көзделген. Кейбір аралық станциялар поездарды итерудің басталу және аяқталу пункттері немесе қала маңындағы құрамдардың айналым пункттері болып табылады.

Аталған операцияларды орындау үшін аралық станцияларда 4-тен 6 — ға дейінгі қабылдау-жөнелту жолдары түріндегі жол дамуы, СОБ және байланыс құрылғылары, жүк және жолаушылар құрылғылары; қызметтік және техникалық Үй-жайлар, ал жекелеген жағдайларда-маневрлік құрылғылар мен құралдар, маневрлік локомотивтерді жабдықтауға арналған жабдықтау құрылғылары және т. б. бар.

Қабылдау-жөнелту жолдарының орналасуына байланысты аралық станциялар көлденең, бойлық, еден-бойлық типті болуы мүмкін.Соңғы жылдары аралық станциялардың аз санындағы жүк және маневрлік жұмыстың шоғырлану үрдісі байқалды. Осыған байланысты тірек станцияларының екі түрі бар. Біріншісі жүк операцияларын орындау үшін учаскенің аз әрекетті станцияларын жабу кезінде жүк жұмысы шоғырланатын тірек станциялары жатады. Мұндай түрдегі тірек станцияларын ұйымдастыру қосымша жол дамуын, жүк шаруашылығын (қоймаларды, алаңдарды) кеңейтуді, тиеу-түсіру жұмыстарына арналған тетіктердің санын арттыруды, маневрлік локомотивтерді бөлуді және т.б. жекелеген станцияларда жүк жұмыстарының қысқаруына және автомобиль көлігінің бәсекеге қабілеттілігінің артуына байланысты аралық станциялардың саны азайтылатын болады.

Станциялардың аз санындағы жүк жұмысының шоғырлануы тиеу-түсіру жұмыстарын механикаландыру үшін ең жақсы жағдайларды, жүк операцияларына арналған шығындарды азайтуды қамтамасыз етеді. Тірек станцияларының басқа тобына вагондарды құрама поездардан ағыту және оларға тіркеу бойынша маневрлік жұмыс шоғырланатын станциялар жатады. Бұл жағдайда құрама поездар тірек станцияларында ғана тоқтатылады, онда олардан тірек станциясына және оған бекітілген басқа аралық станцияларға тағайындалған вагондарды ағытады. Осы түрдің тірек станцияларында құрама поездардан ағытылған вагондарды бекітілген аралық станцияларға жеткізу үшін іріктеу бойынша және вагондардан кезекті құрама поездар үшін тіркеме топтарды дайындау бойынша тек өзінің тиеуі ғана емес, сонымен қатар бекітілген станциялардан жеткізілген маневрлік жұмысты орындайды.

Құрама поездардың жұмысын мұндай ұйымдастыру олардың учаске бойынша жылжуын жеделдетеді және құрама поездардың локомотив бригадаларының үздіксіз жұмыс уақытының сақталуын қамтамасыз етеді, учаскелердің өткізу қабілетінің артуына ықпал етеді.

Жүк пункттеріне қызмет көрсету, вагондарды жинақтау поездарына ағыту және тіркеу, бекітілген станциялардан вагондарды тасымалдау және әкету құрама поездардың локомотивтерімен, диспетчерлік және әкету локомотивтерімен, учаскенің бір немесе бірнеше аралас станцияларына бекітілген арнайы маневрлік локомотивтермен, жүріп-тұратын маневрлік локомотивтермен жүзеге асырылады. Бұл операцияларды орындау поездар қозғалысының графигімен келісілген белгілі бір кесте бойынша және поезд диспетчерінің нұсқауы бойынша жүргізіледі.

Аралық станцияларда жұмысты нақты ұйымдастыру үшін операцияларды жүргізудің технологиялық карталарын құрайды, олар::

- поездық маршруттарды дайындауға арналған уақыт нормалары және станциялық интервалдар;

-құрама поездармен жұмыс кестесі және құрама-тарату вагондарымен операцияларға арналған уақыт нормалары;

- құрамның станция шегінде, жолдан вагондардың әртүрлі санымен жолға және бір локомотивтің қозғалуына арналған уақыт нормалары;

- вагондардың жүк операциялары астында тұрып қалу нормалары және кірме жолдарда вагондарды өңдеу кестелері;

- осы станцияға Тән басқа да технологиялық операциялар, оларды орындау тәртібі және уақыт нормалары.

Станциядағы барлық операцияларды орындауды СС ұйымдастырады.

Аралық станцияларда жұмысты нақты ұйымдастыру үшін операциялардың технологиялық карталары жасалады, олар:

-поездық маршруттарды дайындауға арналған уақыт нормалары және станциялық интервалдар;

-құрама поездармен жұмыс істеу кестесі және құрама-тарату вагондарымен операцияларға арналған уақыт нормалары;

-вагондардың және бір локомотивтің әртүрлі саны бар Жолдан жолға станция шегіндегі маневрлік қозғалыстарға арналған уақыт нормалары;

-вагондардың жүк операциялары астында тұрып қалу нормалары және кірме жолдарда вагондарды өңдеу кестелері;

осы станция үшін басқа да технологиялық операциялар, оларды орындау тәртібі және уақыт нормалары.

Ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарға қызмет көрсететін аралық станцияларда станция мен кірме жол жұмысының бірыңғай технологиялық процесін (ЕТП) әзірлейді.

9.Қауіпсіздікті қамтамасыз ету және еңбекті қорғау

Поездар қозғалысына байланысты әрбір теміржолшының алғашқы міндеті қозғалыс қауіпсіздігін, тасымалданатын жүктердің, багаждың және жүк-багаждың сақталуын сөзсіз қамтамасыз ету, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау талаптарын сақтау болып табылады.

Жоғары жылдамдық пен қозғалыстың үлкен қарқындылығы кезінде авариясыз жұмыс әрбір қызметкердің техникалық құралдарды ұстау нормаларын сақтауына және өз міндеттерінің шеңбері бойынша белгіленген қауіпсіздік ережелерін орындауына кепілдік берілуі мүмкін. Адам факторы қауіпсіздікті қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.

Қауіпсіздік ережелерін бұзу әртүрлі себептерден: дүлей құбылыстардан, жолдың сыртқы жарамды бөліктерінің, жылжымалы құрамның, байланыс желісінің кенеттен зақымдануынан, техникалық құралдардың моральдық тозуынан, бірақ ең бастысы поездар қозғалысымен байланысты қызметкерлердің қателіктері мен кемшіліктерінен туындауы мүмкін.

Тасымалдау қызметі бойынша ақаулар мен авариялар поезды бос емес жолға қабылдаумен, бос емес бағытқа жөнелтумен, бекітілмеген вагондарды аралыққа "кетумен", жылжымалы құрам астындағы бағыттаманы ауыстырумен, ағытпалардың соқтығысуына, габарит пен Т. Б. бұзылуына әкеп соғатын сұрыптау дөңесінің баяулатқыштарында ағытпаларды ұстаумен байланысты болуы мүмкін.

Темір жолдардағы қауіпсіздік жай-күйін талдау ережелер бұзылуының өте көп саны бекітілмеген вагондардың аралықтарға және қабылдау және жөнелту маршруттарына кетуіне байланысты болып отырғандығын көрсетеді.

Көптеген жағдайларда бұзушылықтардың негізгі себептері қызметкерлердің тәртіпсіздігі, олардың ережелер мен лауазымдық міндеттерін жеткіліксіз білуі, жоғары тұрған басшылар тарапынан талапшылықтың әлсіреуі болып табылады.

Авариялар мен апаттардың барлық салдарының ішіндегі ең қайғылы оқиғалар болып табылады. Бірақ күтпеген жағдайларда да теміржолшылардың білікті және батыл әрекеттері ауыр зардаптардың алдын алуға мүмкіндік береді. Темір жол көлігіндегі авариялар мен ақаулар әрбір қызметкер өзінің лауазымдық міндеттерін нақты сақтаған жағдайда толық жойылуы мүмкін.

Темір жол көлігінде поездар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған ауқымды іс-шаралар кешені жүргізілуде.

Осындай шаралардың бірі поездар қозғалысына байланысты жұмысқа қабылдау кезінде адамдарды мұқият іріктеу болып табылады. Бұл жұмысқа 18 жасқа толған, алдын ала медициналық куәландырудан және белгіленген тәртіппен мерзімдік медициналық тексеруден өткен адамдар ғана жіберіледі.

Станция бойынша кезекшінің лауазымына жоғары білімі бар, қолданыстағы қағидалар мен лауазымдық нұсқаулықтарды білуде сынақтарды тапсырған және дербес жұмыс басталғанға дейін станция бойынша тәжірибелі кезекшінің бақылауымен 5-10 кезекшілік бойы практикадан өткен адамдар тағайындалады.

Бұл қызметкерлердің қозғалыс қауіпсіздігі үшін үлкен күрделілікке және жауапкершілігіне байланысты олардың жұмыс орындарында тиісті жағдайлар жасалуы тиіс.

Станция бойынша кезекшінің, сұрыптау дөңесі бойынша кезекшінің, маневрлік диспетчердің, СТО операторларының үй-жайларына осыған құқығы жоқ адамдарға рұқсат беруге тыйым салынады. Бұған жұмысты бақылайтын немесе белгіленген аппаратураға қызмет көрсететін адамдар ғана кіруге құқылы.

Қызметтік міндеттерін орындау кезінде поездар қозғалысына байланысты қызметкерлерді олардың тікелей жұмысынан бір минутқа да алаңдатуға болмайды.

Қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз етудің қажетті шарты-тәртіп, мұқият болу, қырағылық, келіссөздердегі айқындылық, үйлесімді болу және Сеніп тапсырылған жұмыс үшін үлкен жауапкершілік сезімі болып табылады. Поездарды қабылдау, жөнелту бойынша операцияларды орындауға, маневрлік жұмысқа бір мезгілде бірнеше қызметкер (станция бойынша кезекші, құрастырушы, машинист, бағыттамалық постылар кезекшілері және т.б.) қатысады. Сондықтан қате іс-әрекеттері, олардың біреуі мүмкін ескертілді басқа да қызметкерлер.

Станциялардағы қауіпсіздікті арттырудың маңызды шарасы – поездық және маневрлік радиобайланыс, дауыс зорайтқыш парк байланысы сияқты техниканы енгізу.

Тиеу станцияларында техникалық және коммерциялық қатынастарда вагондарды мұқият іріктеу, жүктерді, әсіресе қауіпті, габаритті емес және ашық жылжымалы құрамда жүктерді тиеу және бекіту ережелерін қатаң сақтау қауіпсіздік кепілі болып табылады.

Белгіленген қауіпсіздік ережелерін бұлжытпай сақтау поездарды, әсіресе жолаушылар поездарын қалыптастыру кезінде, автоматты тежегіштерді қосу кезінде, поездарды жабдықтау және қызмет көрсету кезінде, оларды сигналдармен белгілеу кезінде жүзеге асырылуы тиіс.

Станцияда авариялық жағдай туындаған жағдайда мүмкін болатын салдарды жою үшін, қалпына келтіру және өртке қарсы құралдарды дереу шақыруға дейін қажетті шаралар қолданылуы тиіс.

Қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін талаптар Нұсқаулық құжаттарда нақты жазылған. Темір жолдарды техникалық пайдалану ережелері. Қазақстан Республикасының темір жолдарындағы поездардың қозғалысы және маневрлік жұмыс бойынша нұсқаулықтар және сигнал беру бойынша нұсқаулықтар.

Станция бойынша кезекші станциялық жолдарда болған кезде өзіне бағынысты барлық қызметкерлердің жеке қауіпсіздіктің мынадай негізгі шараларын сақтауын талап етуге міндетті. :

-жұмыс орнына және станция аумағы бойынша жұмыстан станцияның техникалық-өкімдік актісінде көзделген арнайы белгіленген қызметтік өту маршруттары бойынша өту;

- жұмыс уақытында жол бойымен тек жол жиегімен немесе жол аралығының ортасымен өту;

- құрамдардың екі аралас жолмен қозғалысы кезінде жол аралығында болған кезде тоқтау, құрамның жолдың бірінде өтуін (тоқтауын) күту және осыдан кейін ғана жол аралығымен қайта жүру;

- құрылыстар мен құрылғыларда салынатын еңбек қауіпсіздігі белгілері мен ескерту бояуының талаптарын орындау, жолдардағы құрылғылар мен заттарға (шекті бағандар, су бұру науалары мен құдықтар, СОБ және байланыс құрылғылары және т. б.) назар аудару.);

-жылжымалы құрамнан және ғимараттардан жолға шыққан кезде шектес жолда жүріп келе жатқан жылжымалы құрамның жоқтығына алдын ала көз жеткізу;

- осы жерде қауіпті қашықтықта қозғалатын жылжымалы құрамның жоқ екеніне алдын ала көз жеткізіп, жолды тік бұрышпен өту, рельске, рамалық рельс пен үшкірдің арасына немесе бағыттамалық аудармадағы науаға айналмауға тиіс.;

- жолдарда тұрған вагондар немесе локомотивтер тобын айналып өткен кезде жолдан кемінде 5 м қашықтықта, ажыратылған вагондар арасындағы кеңістікте өту-олардың арасындағы кемінде 10 м қашықтықта;

- тұрған жылжымалы құраммен айналысатын жол арқылы өту кезінде вагондардың өтпелі алаңдарын ғана пайдалану;

- загонның өту алаңынан жол аралығына түспес бұрын, баспалдақтар мен тұтқалардың ақаусыздығына, жол аралығына бөгде заттардың жоқтығына, сондай-ақ шектес жолда қауіпті: локомотивтердің немесе вагондардың арақашықтығына көз жеткізу;

- кезінде жиынына өтпелі алаңды ұстап тұру үшін тұтқалар;

- ауыспалы алаңға (арнайы басқышқа) тек жылжымалы құрам тұрған кезде, ал құрастырушы бригаданың қызметкерлеріне-оның қозғалыс жылдамдығы 3 км/сағ аспайтын кезде кіруге және кіруге;;

- 120 км / сағ астам жылдамдықпен жүретін поездарды қарсы алу (өткізу) кезінде кемінде 5 м, ал 60-120 км/сағ жылдамдықпен-шеткі рельстен кемінде 2 м қашықтықта болуы тиіс.;

- электрлендірілген жолдары бар станцияларда; 2 м жақын қашықтықта кернеудегі байланыс желісіне жақындамау;

- электржылжымалы құрамның электр жабдығына тікелей және қандай да бір заттар арқылы тимеуге; вагондар мен контейнерлердің төбесіне көтермеуге; цистерналар мен изотермиялық вагондардың люктерін (қақпақтарын) ашпауға; түйіспе желісінің үзілген сымдарына, сондай-ақ түйіспе желісінің сымдарынан ілінетін бөгде заттарға 10 м кем қашықтықта жақындамауға.

Қорытынды:

Осы курстық жобада ............. тақырыбында жол және станция құрылысы пәні бойынша ............ әзірленді және жобаланды.:

- Станцияның техникалық-пайдалану сипаттамасы,

- Қабылдау-жөнелту жолдарының есебі жүргізілген Станция сұлбасын таңдау, сіз жол схемасының бор және станция типі, жолаушылар ғимараты мен жүк ауласының орналасу орнын анықтау.

- Станцияның негізгі және басқа құрылғыларының өлшемдерін анықтау бөлімдерінде бағыттамалы бұрмалар, құламалар мен қосымша жолдардың ұзындығы есептелген шекті бағандар мен сигналдарға дейінгі арақашықтық орнатылған, жолдар арасындағы арақашықтық анықталған.

- Қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету және еңбек қорғау бөлімінде қозғалыс қауіпсіздігін жақсарту және еңбекті ұйымдастыру бойынша іс-шаралар қарастырылды және ұсынылды.

- Курстық жоба мемлекеттік стандарт талаптарына сәйкес орындалды. Жүргізілген есеп бойынша 1: 2000 масштабта жолдардың көлденең орналасуы бар аралық станция графикалық орындалған.

Пайдаланылған әдебиет:

1. Курстық жобаны орындау үшін әдістемелік нұсқау. Под ред. Я. А. Романенко.

2. Савченко И. Е., С. В. Земблинов Темір жол станциялары мен тораптары – М.: Транспорт, 1980.

3. Темір жол станциялары мен тораптарын жобалау. Анықтамалық әдістемелік басшылық. Под ред. А. М. Козлова, Қ. Қ. Гусевой. 2-ші басылым., перераб. и доб. М.; Көлік. 1980. 592 б.

4. Темір жолдарды техникалық пайдалану және қозғалыс қауіпсіздігі: техникумдарға арналған оқулық.

5. Жол және станция құрылысы. Оқу. Темір жол көлігінің техникумдары үшін М. Транспорт 1992.

6. Ф. С. Гоманков. Темір жол көлігінде тасымалдауды ұйымдастыру және технологиясы.



7. ҚР т.ж. техникалық пайдалану ережелері.
жүктеу 40,94 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау