176
10-бап. Неке (ерлі-зайыптылық) жасы
1. Неке (ерлі-зайыптылық) жасы еркектер мен əйелдер үшін
он сегіз жас болып белгіленеді.
2. Мынадай дəлелді себептер болған:
1) жүкті болған;
2) ортақ бала туған кезде неке қиюды (ерлі-зайыпты бо-
луды) мемлекеттік тіркеу орны бойынша тіркеуші органдар
неке (ерлі-зайыптылық) жасын екі жылдан аспайтын мерзімге
төмендетеді.
3. Некеге отыруға (ерлі-зайыпты болуға) тілек білдірушілер
жəне олардың ата-аналары не қамқоршылары белгіленген неке
жасын төмендету қажеттігі туындайтын себептерді көрсете от-
ырып, неке (ерлі-зайыптылық) жасын төмендету туралы өтініш
беруі мүмкін.
4. Неке (ерлі-зайыптылық) жасын төмендетуге тек қана неке-
ге отырушылардың (ерлі-зайыпты болушылардың) келісімімен
жол беріледі.
5. Неке (ерлі-зайыптылық) жасына толмаған адамдар
арасындағы немесе неке (ерлі-зайыптылық) жасына толған адам
мен неке (ерлі-зайыптылық) жасына толмаған адам арасындағы
некеге (ерлі-зайыптылыққа) неке (ерлі-зайыптылық) жасына
толмағандардың ата-аналарының не қамқоршыларының жазба-
ша келісімімен ғана рұқсат беріледі.
11-бап. Араларында неке қиылуына (ерлі-зайыпты болу-
ына) жол берілмейтін адамдар
Некелесуге (ерлі-зайыпты болуға):
1) бір жынысты адамдардың;
2) олардың біреуі болса да басқа тіркелген некеде тұратын
(ерлі-зайыпты болған) адамдардың;
3) жақын туыстардың;
4) бала асырап алушылар мен асырап алынған балалардың, асы-
рап алушылардың балалары мен асырап алынған балалардың;
5) соттың заңдық күшіне енген шешімі бойынша олардың
біреуі болса да психикалық ауруы немесе ақыл-есі кемдігі сал-
дарынан əрекетке қабілетсіз деп танылған адамдардың арасында
жол берілмейді.
177
12-бап. Некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адам-
дарды медициналық зерттеп қарау
1. Некеге отыруға (ерлі-зайыпты болуға) тілек білдірушілерге
медициналық, сондай-ақ медициналық-генетикалық мəселелер
жəне репродуктивтік денсаулық қорғау мəселелері бойын-
ша консультация беруді жəне зерттеп-қарауды денсаулық
сақтау ұйымдары жəне тек олардың екеуінің келісімімен ғана
жүргізеді.
2. Некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамдарды зерт-
теп қараудың нəтижелері медициналық құпия болып табылады
жəне ол неке қиюға (ерлі-зайыпты болуға) ниеттенген адамға
зерттеп қараудан өткен адамның келісімімен ғана хабарлануы
мүмкін.
Некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамның некеге
отыратын (ерлі-зайыпты болатын) басқа адамның денсаулығына
қауіп төндіретін ауруының болуы ерекше жағдайлар болып та-
былады.
13-бап. Неке қиюдың (ерлі-зайыпты болудың) тəртібі
1. Неке (ерлі-зайыптылық) некеге отыратын (ерлі-зайыпты
болатын) адамдардың тікелей қатысуымен тіркеуші органдарда
не арнайы мемлекеттік неке сарайларында қиылады.
Некеге тұруға (ерлі-зайыпты болуға) тілек білдірген
адамдардың біреуі тіркеуші органға келе алмайтын ерекше (ауыр
науқастануы, қамауда немесе бас бостандығынан айыру орын-
дарында болуы) жағдайларда некені қиюды (ерлі-зайыпты болу-
ды) мемлекеттік тіркеу үйде, медициналық немесе өзге ұйымда
тиісті ұйымның əкімшілігімен міндетті түрде келісе отырып, не-
кеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамдардың қатысуымен
жүргізіледі.
2. Неке қию (ерлі-зайыпты болу) некеге отыруға (ерлі-зайып-
ты болуға) тілек білдірушілер тіркеуші органға өтініш берген
күннен бастап бір ай мерзім өткен соң жүргізіледі.
Неке қиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеу орны
бойынша тіркеуші орган құжаттамамен расталған дəлелді себеп-
тер болғанда, бұл мерзімді қысқартады немесе ұзартады.
Айрықша мəн-жайлар (жүктілік, бала тууы, тараптардың
бірінің өміріне тікелей қауіп төнуі жəне басқа да айрықша мəн-
жайлар) болған кезде некеге отырушылардың (ерлі-зайыпты
178
болушылардың) қалауы бойынша өтініш берілген күні некені
қиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеу жүргізіледі.
3. Неке қиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеу осы
Кодексте белгіленген тəртіппен жүргізіледі.
4. Некеге отыруға (ерлі-зайыпты болуға) тілек білдіруші адам-
дар не олардың біреуі, сондай-ақ олардың заңды өкілдері тіркеуші
органның неке қиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік
тіркеуден бас тартуына сотқа шағым жасауы мүмкін.
4-тарау. НЕКЕНІ (ЕРЛІ-ЗАЙЫПТЫЛЫҚТЫ) ТОҚТАТУ
14-бап. Некені (ерлі-зайыптылықты) тоқтату
Некені (ерлі-зайыптылықты) тоқтату өздеріне байланысты
емес жағдайлар нəтижесінде (қайтыс болу, олардың біреуін
қайтыс болған деп жариялау немесе хабар-ошарсыз кеткен
деп тану) не осы Кодексте белгіленген тəртіппен некені (ерлі-
зайыптылықты) бұзу жолымен ерлі-зайыптылардың екеуінің де
не біреуінің өз еркі бойынша іс-əрекеттер жасауы нəтижесінде
ерлі-зайыптылар арасында заңдық қатынастардың тоқтатылуы
болып табылады.
Ерлі-зайыптылар арасында некенің (ерлі-зайыптылықтың)
тоқтатылуы, ата-аналар мен осы некеден (ерлі-зайыптылықтан)
туған немесе асырап алынған балалар арасындағы құқықтық
қатынастарды үзбейді жəне тоқтатпайды.
15-бап. Ерлі-зайыптылардың біреуінің қайтыс болуы,
соттың оны қайтыс болды деп жариялауы немесе хабар-
ошарсыз кеткен деп тануы салдарынан некенің (ерлі-
зайыптылықтың) тоқтатылуы
1. Неке (ерлі-зайыптылық) ерлі-зайыптылардың біреуі қайтыс
болуы, сондай-ақ сот оны қайтыс болды деп жариялауы немесе
хабар-ошарсыз кеткен деп тануы салдарынан тоқтатылады.
2. Сот қайтыс болды деп жариялаған немесе сот хабар-ошарсыз
кеткен деп таныған жұбайы келген жəне тиісті сот шешімдері
күшін жойған жағдайда ерлі-зайыптылардың бірлескен өтініші
бойынша тіркеуші орган некені (ерлі-зайыптылықты) қалпына
келтіруі мүмкін.
3. Неке қию (ерлі-зайыпты болу) кезінде тараптарға (немесе
тараптардың біріне) хабар-ошарсыз кеткен деп танылған немесе
қайтыс болды деп жарияланған жұбайы тірі екені белгілі болған
Достарыңызбен бөлісу: |
