Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы

Қазақ тілінің өзіне тән дыбыстары қалай таңбаланады?

жүктеу 1,76 Mb. Pdf просмотр бет 204/236 Дата 03.10.2022 өлшемі 1,76 Mb. #39472

Навигация по данной странице:

• -a, - ă, – э, – і, – ŭ, – ь, – o, – ц, – е. Дауыссыздардан

Қазақ тілінің өзіне тән дыбыстары қалай таңбаланады? Дауыстыларды диакритикамен: <ә> фонемасын ä/ă таңба- ларының, <ө> фонемасын ц/ŏ әріптерінің бірімен, <ұ> дыбы- сын  ŭ, <ү> дыбысын  ь әрпімен,  <ы> дыбысын  э , <і> дыбысын і әрпімен беру немесе дәйекше арқылы белгілеуге болады. Сонда қазақ тілі дауыстылары үшін (егер дәйекше қолда- нылмаса) латын жазуының мына таңбалары лайық:  -a, <ә>- ă, <ы> – э, <і> – і, <ұ> – ŭ, <ү> – ь,  – o, <ө> – ц, <е> – е. Дауыссыздардан <қ> фонемасының бірнеше таңбасы ұсынылып жүр: Qq, Кк, Í í әріптері , ал <к> фонемасы үшін Кк және Сс таңбалары тең ұсынылып жүр.   Егер бір инвари-ант фонеманың жазуда таңбаланатын варианттары өзара ұқсас әріппен берілуі керек деген әліпби теориясына салсақ, онда жуан дауыссызды <қ> - к , ал жіңішке дауыссызды <к>-í деп таңбалау дұрыстыққа әкеледі. Ал егер қабылданған әліпбиде сол дауысты беруге сәйкес келетін әріп таңбасы (мұнда, мысалы Qq – әрпі) болса, онда әліпби мүмкіндігін пайдалану дұрыс деп танылады. Біздің ойымызша,  <қ> фонемасы үшін басы артық диакритикалық таңбадан гөрі, q әрпін қолдану тиімді. Ал <к> фонемасына к таңбасы бар, <ң> фонемасын ŋ әрпімен, <ш> өзге түркі әліпбилеріне сай  ş әрпімен таңбалаймыз. Енді бір пікір “орыс жазуындағы жүктеу 1,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз