Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы

өзге түркі тілдерінен алшақтамас үшін ч

жүктеу 1,76 Mb. Pdf просмотр бет 138/236 Дата 03.10.2022 өлшемі 1,76 Mb. #39472

өзге түркі тілдерінен алшақтамас үшін ч әрпі қолданылсын (Е.Омаров) деген ұсыныс болғанмен <ш> фонемасы  ш әрпімен берілді; - ә әрпі сөз аяғында айтылмайтынын білдіру үшін жіңішке түбірге паз, уар кірме жұрнақтары жалғанғанда дефиспен жа- зылсын ( білім-паз, сөз-уар ) (Е.Омаров) деген пікір болғанмен, сөз дефиссіз дәйекшемен жазылып, сөз аяғындағы  а [ә] болып оқылмайды делінді; - жалғау мен шылауды айыруда екпін қызметі пайдаланыл- ды, мысалы, атта жал бар, өгізде мүйіз бар деген сөйлемде алты екпін бар, ал ат та көлік, өгіз де көлік деген сөйлемде та, де тұлғаларының жеке екпіні бар,   сондықтан соңғысы шылау   болып табылады; - қарыз, мұрын сөздерінің түбір тұлғасында да, тәуелдеулі тұлғасында да ы, і әріптері таңбалансын, қарз-қарызы, мұрн- мұрыны деп жазу сөз жүйесінше де,   дыбыс жүйесінше де дұрыс   емес; - у, и – дыбыстары үлкен пікір-таластан, жеке комиссия мүшелерінің қарауынан кейін дауыссыз дыбыс деп табыл-ды (Ә.Бөкейхан, Е.Омаров, Қ.Досмұхамедұлы, Н.Шағиұлы, А.Байтұрсынүлы, М.Жолдыбайұлы), Т.Шонанұлы, Р.Сүгірұлы, Н.Зәлиұлы и, у дыбыстарын дауысты қатарына жатқызды; Т.Шонанұлы, М.Дулатұлы аталған дыбыстар дауыссыз болғанмен, бір таңбамен беру қолайлы деді, бірақ съезд қаулысында қосар әріппен таңбалау қабылданды. Сөйтіп, араб графикасына негізделген  қазақ жазуының емле ережелері 1924ж. Орынбор съезінде қабылданды. жүктеу 1,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз