Жүргізушілердің жас ерек­ шеліктеріне байланысты, әрине

РеспубликалыҚ ҚоҒамдыҚ-саяси аҚпаРаттыҚ газет

№179 (179) 

13.10.2009 жыл, сейсенбі             

www.alashainasy.kz

8

e-mail: info@alashainasy.kz

Сәтбаев көшесі

Абай даңғылы

Құрманғазы көшесі

Қабанбай батыр көшесі

Достық даңғылы

Луганский көшесі

Бегалин көшесі

Бегалин көшесі

«Алаш айнасы» газетiне жазылу индексi: 64259

Редакцияның мекенжайы:

Алматы қаласы, Бегалин көшесі, 148 а

Телефон: 8(727)388-80-60,

Факс: 8(727)388-80-61

e-mail: info@alashainasy.kz

Республика

сарайы

Коккинаки көшесі

Байтасов көшесі

«АЛАш АйнАСы»

Бегалин

көшесі, 148 а

думан

№179 (179) 

13.10.2009 жыл, сейсенбі             

www.alashainasy.kz

8

РеспубликалыҚ ҚоҒамдыҚ-саяси аҚпаРаттыҚ газет

e-mail: info@alashainasy.kz

шығуы 

 

        Ұзақтығы   

          Батуы

   7.34   

 

        10.52 

 

          18.26      





ЖҰЛДыз-ЖоРАмАЛ

Бүгін:

Әзіл-шыны аралас

– Дәрігер, мен алтын қасық жұтып қойдым.

– Қашан?

– Осыдан үш ай бұрын.

– Неге ертерек келмедіңіз?

– Ол кезде қаражат маған дәл қазіргідей қажет емес        

еді...

* * *

Дәрігердің қабылдауында:

– Құжат бойынша аты-жөніңіз кім?

– Ссс...сәр...сс...ен, Ссс..ұл..танов. 

– Сіз кекешсіз бе?

– Жоқ, менің әкем кекеш болған. Туу туралы куәлі  -

гім ді  толтырған  адам  әкемнің  айтуы  бойынша  тол-    

тырыпты... 

Газетіміздің №178 (178) санында жарияланған сканвордтың жауабы 

КөЛДенеңінен: 

Тобар. Үме. Сидр. Эдита. Іні. Окоп. Прораб. Наган. Артур. Ата. Ритм. «Омпа». Абақ. Сақина.

ТіГінен:

 Кондор. Рампа. Ост. Қастер. Ураса. РИА. Анри. Оба. Тақа. Сүрік. Гамбит. Ноқат. Ана. Кейіп. Науқан.

Құрастырған Айтқазы мАйЛыБАй

СКАНвОРД

     Наурыз күні қар жауса, сол жылы жақсылық көп болады. 

Халық болжамы

ТоҚТы

Осы  күні  алыс  жол-

сапар ға  шығуыңыз  мүм-

кін. Бұл өміріңізге айтар-

лықтай  өзгеріс  енгізеді 

деп айту қиын. Алайда уақыт-

ты  көңілді  өткізетініңіз  анық. 

Сапар барысында өз бетіңіз-

ше атқара алатын істерге ғана 

кіріскеніңіз абзал.

ТоРпАҚ

Жұлдыздар сіздің ма-

ңызды  бастама ларыңыз-

ға  қолдау  көрсетеді,  әрі 

батыл жоспарларыңызды 

жүзеге  асыруға  көмектеседі. 

Есіңізде болсын, бүгін сіз қа-

дамыңызды  нық  басып,  өзі-

ңіз ге  сенімді  әрекет  етсеңіз, 

та бысқа жетесіз.

еГізДеР

Сіз өз тәжірибеңіз бен 

бү гінгі  күнге  дейінгі  көр-

ген,  білген,  түйгеніңізді 

ай на лаңыздағы адам дар-

ға дәлелдей аласыз. Осының 

арқасында  бүгін  ісіңіз  алға 

басады.  Өмірден  өз  орны-

ңыз ды ойып табуға зор мүм-

кіндіктер туып тұр.

шАян

Қазан  айының  осы 

кү  ні  сіздің  әдеби  талан-

тыңыз бен дарыныңызды 

оятады. Демалып, рухани 

байлық жинауды жан-дү ние-

ңіз  қалағанымен,  сізге  қыз-

мет ті  бірге  алып  жүруге  тура 

келеді. Көңіл-күйіңіз бен күш -

 жігеріңіз өз деңгейінде.

АРыСТАн

Бүгін  өз  қызметіңізге 

көңіліңіз толып, жаныңыз 

ерекше рахатқа бөленері 

хақ.  Жауапкершілігі  мой-

ныңызға  жүктелген  міндет-

тер ді  сіз  оңай  орындай  ала-

сыз.  Бірақ  бұл  күн  үлкен 

мүм   кіндіктерге  жол  ашып, 

 та  быс тарға  жетелеуі  екі та-

лай.

БиКеш

Ең  ба  тыл    деген  жос-

парлары ңызды 

жүзеге 

асы ру ды ке йінге қалдыра 

тұрғаныңыз  абзал.  Бүгін 

қиындықсыз  қол  жеткізуге 

бо  ла тын  жеңіл  іс те р мен  ай-

на лыса  тұрсаңыз,  үл кен  та-

бысқа жетесіз. 

ТАРАзы

Бұл  күн  іскерлік  мәсе-

лелердің шешімімен ай на-

лысуға  қолайсыз.  Мә се-

лен,  жұмыс  орныңызды 

не месе  қызмет  саласын  ауыс-

тыру сияқты мәселелерді ке й і н-

ге қалдыра тұрыңыз. Кез дей соқ 

сәттілікке  сенім  ар     т         п а ғ а   ныңыз 

абзал.

САРышАян

Іскерлік  байланыстар 

орнатуға, серіктестік ша р т  -

тарын  талқылауға  сәтті 

күн.  Ұзақ  мерзімді  жо ба-

лардың жоспарын жасап, жү-

зеге  асыруға  кірісуіңіз  керек. 

Бұ рын  сізге  тек  арман  болып 

көрінген  нәрселерге  қол  жет-

кізіп, қуанасыз.

меРГен

Кәсіби тұрғыдан қара-

ғанда  бүгінгі  күн  жақсы, 

ал  жеке  өміріңізге  әсері 

тіп ті керемет. Жаңа жұ мы с  -

тар  шығады,  міндеттеріңіздің 

ауқымы да кеңейе түседі. Қар-

жылық  жағдайыңыз  жақса-

рып,  арманға  қол  жеткізуге 

мүм  кіндігіңіз мол.

ТАуешКі

Кәсіби  салада  бүгін 

жа ғдай  тек  жақсы  болып 

қалыптасады.  Жұмы сы-

ңы  з  да айтарлықтай та бы с   -

тарға жетуге мүмкіндік бере ді. 

Әрі  әртүрлі  мәселелердің  ше-

шіміне  тәсіл  табасыз.Тынды-

ратын  іс  көп,  бірақ  демалуды 

да ұмытпаңыз. 

СуҚҰйғыш

Бүгін бүкіл өткен өмірі-

ңізді бір шолып, болаша-

ғыңызға еліктірерлік жос-

пар құрып шығасыз. Бірақ 

ешнәрсеге асығыстық жасамау 

қажет.  Кез  келген  іске  дайын-

дықпен  ба рып, байсалды лық-

пен қараған жөн.Ешкімнен кө-

мек күтпеңіз.

БАЛыҚТАР

Романтикалық  немесе 

отбасылық 

қатынастар 

үш     ін бұл күн қолайлы бо л-

 мақ. Бұрыннан бері ма за-

лап жүрген мәселе жақсы ше-

шілері  анық.  Жанұяңыздағы 

ке леңсіз діктер ұмытылып, қам-

 қор лық сезімі арта бас тайды.  

Қазан

Бс

Жм

Сб

Жс

Дс

Сс

Ср

Бс

Жм

Сб

Жс

Дс

Сс

Ср

Бс

Жм

Сб

Жс

Дс

Сс

Ср

Бс

Жм

Сб

Жс

Дс

Сс

Ср

Бс

Жм

Сб

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31 

Ауа райы



+4 +6

о

 



 +0 +0

о



 

+8 +12

о

 



 

+2 +4

о



 

+13 +16

о

 



 

+5 +6

о



 

+11 +16

о

 



  +4 +6

о



 +15 +18

о

 



 +10 +11

о



 

+18 +23

о

 



 

+10 +11

о



+4 +6

о

 



 -1 -2

о



 +4+8

о

 



 

-1 -2

о



         

+2 +4

о

 



 

-1 -2

о



 +12 +14

о

 



 +6 +7

о



 

+16 +20

о

 



 

+8 +11

о



 

+17 +19

о

 



 

+8 +9

о



 

+5 +6

о

 



 +1 +2

о



 +6+9

о

 



 +1+2

о



 

+ 5+8

о

 



 +2 +3

о



 +6 +7

о

 



 +1 + 2

о



 

+15 +19

о

 



 

+8+10

о



 +10 +12

о

 



 +5 +6

о















 

СІз ЕСТІДІңІз БЕ?

Қиял-ғажайып және детектив жанрындағы шығармаларымен даңқы 

шыққан америка жазушысы, ақын, әдебиет сыншысы Эдгар поның сүйегі 

араға 160 жыл салып қайта жерленді. 1849 жылы кенеттен өлген оның 

денесі жер қойнына құпия жағдайда тапсырылған болатын.

Дубай халықаралық әуежайында ұмыт қалдырылған 10 

келі таза алтын иесіне қайтарылды. Қолындағы байлығына 

ие бола алмай, шалағайлық танытқан жолаушы ирак 

кәсіпкері екен. 

10 келі алтынын ұмытып кетіпті

Эдгар По екінші рет жерленді

«Галф ньюс» ба сы-

лымының хабар лауы  н-

ша,  жалпы  құ ны  жүз-

деген  мың  до л  лардан 

асатын  жү  кті  әуежай-

дың  кү ту  залынан  по-

ли цей лер тауып алды. 

Ал тын  ке сектер  са    -

лын  ған дорбаның іші-

нен  ирактық  азамат  төлқұ жатының  көшірмесі  де  шықты.  Сол 

арқылы Біріккен Араб Әмірлігінен Иракқа әлдеқашан ұшып кет-

кен жолаушы анықталып, бағалы жүк оның артынан жөнел тілді. 

Кейін белгілі болғандай, әлгі азамат Дубайдан бұдан басқа сал-

мағы  300  келі  тартатын  алтын  әшекейлерді  де  алып  шыққан 

екен.

Әлем  әдебиетінің  белгілі  өкіліне  қа-

тысты  тарихи  әділетсіздікті  жойып,  оған 

лайықты құрмет көрсету – По талантына 

табынушылардың бастамасы. Қайта же-

р леу рәсімі жазушының 200 жыл ды ғына 

орайластырылды. Моладан алы нып, ару-

ланған мәйіт Балтимор қала сын дағы По 

тұрған үйден вестминстер зиратына дейін 

күймемен  әкелінді.  Жазу  шымен  екін ші 

мәрте  қоштасуға  700-ден  астам  адам 

жиналды. «Әшке релеуші жүрек», «Құдық 

пен  маятник»,  «Алтын  қоңыз»,  «Морг 

көшесіндегі өлім» сияқты шығар малары-

мен  оқыр манның  ықыласына  бөленген 

Эдгар  По  40  жасында  мезгілсіз  қайтыс 

болған  еді.  Ричмондта  өзінің  әйгілі  поэ-

тикалық  дәрісін  оқып  шыққаннан  кейін 

жазу шыға  белгісіз  біреулер  есірткі  ине 

са лып, бар ақшасын тонап кетеді. Бал   ти-

мо      р   дағы  ау   ру-

ханаға  ес - түссіз 

же  т           кі з іл  ген  По 

қа занның 7-сі н -

де  көз  жұ ма  ды. 

Көп ші лік ке бе  л-

гісіз  се б е п  те  р -

мен  дә рі  гер лер 

мен  по   ли цей-

лер  оның  мә йі-

тін  құпия  жа  ғ -

дайда  жер леуді 

жөн көрген.

Ке

зекшi  ред

ак

тор – Қу

анышбек ҚАРИ

Республикалық қоғамдық-саяси  ақпараттық газет

Бас редактор  – Серiк ЖА

н

Б

о

ЛАТ 

м

ұратқали ДҮ

й

С

ен

БА

еВ 

Бас ред

ак

тордың бiрiншi орынб

ас

ары

м

ақсат ӘДIЛХА

н

 

Бас ред

ак

тордың орынб

ас

ары

Айдын ҚАБ

А – ж

ау

апты х

атшы

Талға

т КIРШIБ

АЕ

в  – 

ж

ау

апты х

атшының орынб

ас

ары

Нұрлыб

ай ИТЕКБ

АЕ

в  – 

те

х.ред

ак

тор

Күләш НАҚЫПО

вА – 

аға к

оррек

тор т

ел.: 

388-80-76

Бөлiм редакторлары: Құб

аш МЕ

ң

ДIҒА

ЛИЕ

в – с

аяси бюро т

ел.: 

388-80-72

Берiк ӘШIМО

в – нарық т

ел.: 

388-80-69

Қалд

ар КӨМЕКБ

АЕ

в – қоғам т

ел.:

 388-80-65

Алма

т ИСӘДIЛ – өрк

ение

т т

ел.: 

388-80-64

Нұрғазы СА

САЕ

в – дод

а (спор

т) т

ел.: 

388-80-74

Бо

ла

тбек МҰХТ

АРО

в – ж

аңалықт

ар т

ел: 

388-80-68

Қу

анышбек ҚАРИ – меншiк

тi 

тiлшiлер қосыны т

ел.: 

388-80-62

Астана филиалы: Мек

енж

айы: Сейфу

ллин көшесi, 31

Те

л.:

 +7 (7172) , 54-27-31

E-mail: aa_as

tana@mail.ru

Жандос БӘД

еЛҰЛ

ы

 – 

(А

ст

ана филиалының ж

ет

екшiсi)

besbogda@mail.ru besbogda@y

ahoo.c

om

Мұр

ат А

ЛМА

СБЕКҰЛЫ – тiлшi

Салт

ан СӘКЕН – тiлшi

Бүркiт НҰР

А

СЫЛ – тiлшi

Аймақтағы тiлшiлер:

Атыр

ау – Нарғыз ҒАБДУ

ЛЛИНА т

ел.: 8702 5876587

Қар

ағанды – Серiк САҒЫНТ

АЙ т

ел.: 8777 3909779

Қос

танай – Алмагүл 

СҰЛТ

АНО

вА

 те

л.: 87774067903

Қ

ызылж

ар – Ерб

ақыт 

А

МАНТ

АЙ

 те

л.: 

8 7054418255

Қызылорд

а – Әділж

ан 

ҮМБЕ

Т 

те

л.: 87777054466

Өск

емен – Ж

азир

а 

СҰЛТ

АНҚЫ

зЫ

 те

л.: 87775797090

Шымк

ент – Шадияр МО

ЛДАБЕК т

ел.: 8705 9877799

Газ

ет 2008 жылдың 17 қар

ашасынд

а ҚР Мәдение

т және ақпар

ат 

 

минис

трлiгiнде 

тiрк

елiп, 

бұқар

алық 

ақпар

ат 

құр

алын 

есепк

е 

қою 

тур

алы №9650-Г  к

уәлiгi берiлг

ен.

Ред

акция 

авт

орлар 

мақаласы 

мен 

ж

арнама 

мазмұнына 

ж

ау

ап 

бермейдi.

Авт

орлар қо

лж

азб

асы өңде

лмейдi және к

ерi қайт

арылмайды.

Көлемi 

екi 

компью

терлiк 

бе

тт

ен 

(14 

кег

ль) 

ас

атын 

ма

териалд

ар 

қабылд

анб

айды.

«Алаш 

айнасынд

а» 

ж

арияланған 

ма

териалд

ар 

мен 

суре

тт

ердi 

көшiрiп 

немесе 

өңдеп 

бас

у 

үшiн 

ред

акцияның 

ж

азб

аша 

рұқс

аты 

алынып, г

аз

етк

е сiлт

еме ж

ас

алуы мiнде

ттi.

Құрылтайшысы және меншiк 

иесi – «Т

о

Л

ғА

у

» Ж

ш

С

Директор –  

Александр Филимонович А

н

Тар

ат

у қызме

тi 

те

л.: 

8 (727) 388-80-88

Ж

арнама бөлімі

те

л.: 

8 (727) 388-81-00

Алма

ты  қаласы «Дәуiр» РПБК ЖШС 

Қалд

аяқов көшесi, 17-үй. Т

ел.: 

(727) 273-12-04, 273-12-54

Тапсырыс – №3562

Ас

тана  қаласы «А

ст

ана-По

лигр

афия»,

Бр

усиловский көшесi, 87-үй. Т

ел.: 

(7172) 37-05-59

Тапсырыс – №1629

Шымк

ент қаласы «Оңтүс

тiк по

лигр

афия» б

аспалар үйi» ЖШС

Байтұрсынұлы  көшесi, 18-үй. Т

ел.: 

(7252) 30-03-30, 30-03-31

Тапсырыс – №10234

Бағасы  к

елiсiмдi

Таралымы – 10 000 дана

Газ

ет сейсенбi, сәрсенбi, бейсенбi, жұма, сенбi күндерi шығады.

«А

ла

ш а

йн

ас

ы» г

аз

ет

iн

е ж

аз

ыл

у и

нд

ек

сi: 6

42

59

Ре

да

кц

ия

ны

ң м

ек

ен

ж

ай

ы: 

Ал

ма

ты қ

ал

ас

ы, Б

ег

ал

ин к

өш

ес

і, 1

48 а

Те

ле

ф

он

: 8

(7

27)

38

8-

80

-6

0, ф

ак

с: 

8(

72

7)

38

8-

80

-6

1

e-

m

ai

l: in

fo

@

al

as

ha

in

as

y.

kz

Мьянманың

бір атауы

Елбасы

туы

Еліміздегі

өзен

Жүйрік

Мәдениет

үйі

Аукцион.

тауар

бірлігі

венгрия

ф/клубы

Жанар

Еділ өзені

(ерте.)

Ет

Еңбек

жылдары-

ның

жиынтығы

...

Бағланова

Биік

жер

Ердің

жасы

Эл. заряд-

талған

бөлшек

Екінші

халифа

Мата

Гитлердің

барлау

басқармасы

Жан

Тәулік

мезгілі

Ағылшын

сыраханасы

Ауған.

әдеби

тілі

Мексика

ақшасы

Алашаның

көлденең

жібі

Франция

полицейі

в1 дәрумені

Әйел пішінді

тіреу

Сыйлы

адам

Шал

Жеңіл

пальто

Ою-өрнекті

қабырға

бөлігі

Жозы

Басқыншы

Туған күн иелері 

нариман  Әмірғалиев  (1937)  –  жағрафия  ғылымының 

докторы, профессор, академик;

нұрым  Бөкейханов  (1940)  –  химия  ғылымының  докторы, 

профессор; 

Гүлжамила  Қадырбекова

  (1949)  –  пианист,  Қазақстанның 

халық  әртісі,  халықаралық  конкурстар  мен  байқаулардың 

лауреаты;

Әзімхан  Сатыбалдин

  (1959)  –  Жамбыл  облыстық  Тәртіптік 

кеңестің  төрағасы,  экономика  ғылымының  докторы,  профессор, 

академик;

ерлан мұстафаев (1962) – Қызылорда облыстық кәсіпкерлік 

және өндіріс басқармасының бастығы;

Бақытжан Сағынтаев (1963) – Павлодар облысының әкімі;

марат Әбділдабеков (1967) – «Қазақтелеком» компаниясы-

ның ақпараттық технология бойынша бас директоры; 

Данияр  Әбілғазин

  (1969)  –  «Самұрық-Қазына»  ұлттық  әл-

ауқат қорының басқарушы директоры;

Қанат Сахариянов (1975) – «Хабар» агенттігі бас директоры-

ның бірінші орынбасары;

нұрлыбек  нәлібаев  (1976)  –  Қызылорда  облысы  Шиелі 

ауда нының әкімі;

Гүлдана Әбдірахова (1984) – «Алаш айнасы» газетінің қыз-

меткері.

мерейлеріңіз үстем болып, 

мәртебелеріңіз өсе берсін!

«Алаш айнасы» 

 

Тойы – той емес, жаназа

ҚИСЫҚ АЙНА

Түксеннің ұлының үйлену тойына 

барын  киіп,  жасанып  кеткен  Қоқым 

түн ортасы болмай терісіне сыймай, 

бұрқан-талқан ашуланып келді. Екі-

үш үзіліспен жиырма жыл бірге өмір 

сүргенде  жұптысының  киімі  жыр-

тылмай аман-сау, өз аяғымен қайт-

қанын  тұңғыш  рет  көрген  Қатира 

қат ты қайран қалды. Бір жақсылық-

тың  нышаны  шығар  деп  іштей 

қуанып отыр.

–  Той  қалай  өтті,  Түксен 

мен  Қа типа  жалғыз  ұлдан 

аянып  қалмаған  шығар,  – 

деді  Қатира.  Мына  сұраққа 

отағасы  шаян  шағып  алған-

дай  баж  етіп,  ашулы  жауап 

берді.

– Тойы – той емес, жана-

за, – деді кімді екені белгісіз 

біреулерді  сық пырта  сыбап 

өтіп, – Осы жасымда мұн дай 

көңілсіз өткен, құрып қалған 

тойды  көрсем,  көзім  ақсын, 

естісем, құлағым керең бол-

сын.  Жүре  берсең  не  сұм-

дық ты  көре  бересің  деген 

осы.  Япыр-ай,  ел  байыған 

са йын  шық бермес Шығайбай 

бола  ма  деймін.  Түксен  таз 

нағыз  сараң  екенін  көр сетті, 

ісімен  дәлелдеді.  Неменеге 

көзіңді жыпылықтатып отыр-

сың, бала  лардан қалған қат-

қан-құтқан  тамағың  болса, 

әкел  тездетіп.  Бұрал қы  иттей  бұра-

лып, аштан өліп бара мын.

– Отағасы-ау, адам деген тойдан 

тойып  қайтпаушы  ма  еді,  бала бақ-

ша ның баласындай аш келгенің не? 

Түксен  тойды  үлкен  мейрамханада 

жа сап жатырмын деп еді ғой. Неме-

не, дастарқанда ішіп-жейтін ас бол-

мады ма? – деді Қатира таңданып.

– «Тойы – той емес, жаназа» де-

дім ғой мен саған. Мейрамхана де-

ген аты ғана. Ішті кептіретін қырық-

қабат, асқабақ, қызанақ, қияр, адам 

түгілі,  доңыз  жемейтін  неше  түрлі 

сасып кеткен салат қойыпты дастар-

қанға. Мал бордақылайтындай шөп-

  ша лам ды  үйіп  тастапты.  Елдің  бар-

лығы шошақтың шөлінен келгендей, 

кә дімгі жүн бояйтын қызыл, жасыл, 

көк бояу қосқан арзан суларды сам-

сатып  қойыпты.  Бір  ұрттап  қалсаң, 

газы  артыңнан  бір-ақ  шығатын  Са-

ры а  ғаштың  сапасыз  суларынан  көз 

тұнады.

Шіркін,  Сарыағаштың  бұрынғы 

сулары  сарайыңды  ашып  шөліңді 

ба су шы  еді.  Мына  қолдан  газдан-

дырылған суын ішсең, ішің кеуіп, екі 

күн  маңайыңды  сасытып,  желдетіп 

жүресің.

Пісірген шелпек, тоқаштары бал-

та мен  шауып,  бөліп  жемесең,  жол-

барыстың  да  тісі  батпайтын  тастай 

қатты. Мантысының ішіне мысықтың 

еті  ме,  әлде  атжалман  тышқанның 

еті ме, шорт знайт, шандырлы, сіңірлі 

бірдеңелерді  салыпты.  Байқамай 

асап  қалған  бір  құдағи  кемпір  сол 

шандырға  қақалып  өліп  қала  жаз-

дады. Қасындағы келіні пысық неме 

екен, қолын кемпірдің өңешіне сұғып 

жіберіп  мысықтың  құйрығы  сияқты 

бірдеңені суырып алды. Содан кейін 

манты жеп көр.

Масқара-ай, масқара, құдаларға 

тартқан  басты  көрсең,  түсіңнен  шо-

шып оянасың. Қазақшылықты ұмыт-

қан ба, бұл Түксен мен Қатипа. Бас-

тың тісін де қақпапты, азуын ақситып 

әкеліп  қоя  салды.  Өзі  арам  өлген 

қошқардың  басы  болуы  керек.  Өзі 

жөнді  үйітілмеген,  жүні  жалбырап 

тұр. Құйқасының қалыңдығы екі елі, 

әрі шикі, толық піспеген. Құдалар әрі 

кескілеп, бері кескілеп, пышақ өтпе-

ген  соң,  маған  қарай  итере  салды. 

Ит жемейтін басты жеп қақалып өле-

тін жайым жоқ, мен оны Қыранбайға 

қарай сырғытып жібердім. Ашқарақ 

неме  қиқалап  отырып  бармақтай 

құй қаны  кесіп  алып,  аузына  атып 

ұрды. Сондағы түрін көрсең, күлкіден 

жарылып  өлер  едің.  Тулақтай  қатты 

құйқаны жұта алмай, сағызша шай-

нап, бір сағат отырды. Сыпайы неме 

ғой,  түкіріп  тастауға  елден  ұялды. 

Күйіс  қайтарған  кәрі  сиыр  сияқты 

малжаңдап отыр, малжаңдап отыр.

Қызықтың көкесін алдымызға ет 

келгенде  көрдік.  Пілдей  бір  меке-

менің бастығы, алатын парасы, өтірік 

қосып  жазатын  айлығы  бар,  басқа 

да табысы жаман емес. Қу таз неден 

тарылды  екен?  Не  жылтыраған  ма-

йы, не кесерге еті жоқ нән-нән сүйек-

ті саудыратып асыпты. Оның бұқаның 

еті екенін шуаш сасыған иісінен сезе 

қойдық.  Табаққа  қол  салған  ешкім 

болмады.  Ит-ай,  ең  болмаса  құда-

лар ға тартатын екі-үш келі қазы-қар-

та  да  алмапты.  Масқара  одан  әрі 

жал ғасты. Еті желінбеген табақтарды 

жинап  алып,  оның  орнына  қауын-

қарбыз  әкеліп  қойды.  Қазір  күз, 

қауын-қарбыз жейтін кез бе? Ташмат 

аканың  селитрамен  пісірген  қауын-

қарбызының  іші  түсіп,  іріңдей  ағып 

жатыр.  Жемек  түгілі,  қолға  ұстауға 

жиренесің.

Қоқым өзі айтқандай, шынымен 

аш екен. Алдына келген тамақтан түк 

қоймай  асап  жатыр,  асап  жатыр. 

Түйіл геніне қарамай, қарбытады.

Қатира қайран қалды. 

– Түксен мен Қатипаның дастар-

қаны  берекелі,  мол  болушы  еді, 

олар ға  не  болған?  Құдаларға  кеуіп 

қалған  бас  пен  бұ қа ның  етін  тарт-

қаны несі? Ұят-ай!  Ал анау әлгі ішім-

дік жағы қалай болды? – деп сақтана 

сұрақ қойды.

Осы тұста Қоқым ашуға булығып, 

қолындағы  қасықты  лақтырып  жі-

бер ді.

– Арақ түгілі, самопал да болған 

жоқ. Сыра да алмапты, ашкөз антұр-

ған. Тілі бұралған бір кекеш асабаны 

тауып алыпты. Сол ақымақ неме кө-

сем сіп,  елге  ақыл  айтып,  зығыр да-

нымды  қайнатты.  Оңаша  кездессе, 

әкесін танытамын әлі.

– «Арақ қазақтың атасынан қал-

ған ас емес. Қазір халық арақ ішуді 

бір тіндеп  азайтып  келеді.  Тек  кей-

біреу  лер болмаса», – деп маған қа-

райды иттің баласы. Ол мені тіпті та-

нымайды  ғой.  Сірә,  Түксен  төбет 

көз дестіріп  қойған  болу  ке-

рек. Асаба аузына кел ген құ-

сықты  аямай  ақ тарып  тұр. 

«Арақ сыз  той  мәнді  де  сән-

ді»  деп  оттайды.  Қәні,  не 

мән ді,  сәнді  бол ғаны?  Қыз-

баған  адам  ойын дағысын 

дұ рыстап айта алушы ма еді? 

Сөй легендер болбырап, бы л -

жырап  тілек  айтқан  болды. 

Оны  тыңдап  жатқан  ешкім 

жоқ.  Бәрі  есінеп,  қажып-

шар  шап  шығып  кетуге  сыл-

тау таппай отыр.

Әншілердің  дауысы  да 

құмығып  шықпай  қалды. 

Музыкасы да оңба ды, ритуал 

сияқты  бірдеңе.  Жастар  жа-

ғы біраз тоңқаңдап билеген 

бо лып  еді,  оның  да  сәні 

келмеді. Құ далар жағы іштен 

тынып,  сіресіп-сі ре  сіп  отыр. 

Өлең  де  айтпады,  биге  де 

шықпады.  Мен,  әсіресе,  жас  ке лін-

нен ұялып, жерге кірер дей бол дым. 

Жас  жұбайлардың  ал дына  да  шөп-

шалам, көди-сөди, газ ды су қойып-

ты. Ең болмаса бір шөл мек шам пан 

табылмаған  ба?  Мас қара  ғой, 

масқара!  Өлім  ғой,  өлім!  Келін 

байғұс  газды  судан  ауыз  да  тиген 

жоқ. Ел көзінше байқамай «тих» ет-

кі зермін деп қауіптенсе ке рек.

Менің Алмат деген таныс жур на-

лист  жігітім  бір  үйге  қонаққа  бар-

ғанда үй иесіне қалжыңдап:

– Дастарқанда тұздалған қиярың 

бар екен, бірақ құярың жоқ екен, – 

деп  тақпақтаған  екен.  Мұнда  тап 

сондай болды.

Қоқым  ұзақ-сонар  сын  баян да-

ма сын  естір  құлаққа  ұяттау  сөз дер-

мен  аяқтады.  Оның  айшықты  сөз-

деріне құлағы үйренген Қатира былқ 

еткен жоқ.

– Бәрін де ұғып, біліп отырмын, 

– деді күлімсіреп. – Сенің ұлың үй-

лен генде  тап  осындай  той  жасай-

мыз.

Жеңіс шыныБеКоВ

Парламент Мәжілісінің қызметкері Мақсат Нұрыпбаевқа әкесі

ілияс Құсайынұлының  

қайтыс болуына байланысты қайғысына ортақтасып, көңіл

ай тамыз.

                                                                                              

Курстастары