Жоба тақырыбы: «Ұлы даланың жеті қыры: рухани құндылықтарды әдебиет сабағында оқытудың өзекті мәселелері»

жүктеу 10,37 Mb.

бет	3/7
Дата	04.10.2022
өлшемі	10,37 Mb.
	#39476

1 2 3 4 5 6 7

Ұлы даланың ПРЕЗЕНТАЦИЯ (1)

Кетбұқа
Кетбұқа – «Кет» – «ел көсемі» деген мағына білдірсе, «Бұқа» – «алып күш иесі».

Кеңес сұрар күн қайда?!
Еділдің бойын ен жайлап,
Шалғынға бие біз байлап,
Орындықтай қара сабадан,
Бозбаламен күліп-ойнап,
Қымыз ішер күн қайда?!
Кетбұқадай билерден
Ақыл сұрар күн қайда?!
Бізді тапқан ананың,
Асыраған атаның
Қолын алар күн қайда?!

Кетбұқа

Кетбұқа - Орта жүз Найман тайпасының руы. Ол көбінесе "бағаналы" деген атпен мәлім, өйткені кетбұқаның рулық таңбасы бақан болған. Сондай - ақ қарақалпақтардың Қоңырат тайпасының құрамында Бақанлы деген кетбұқаға жақын ру бар. Тарихи деректерге қарағанда, Шыңғысхан наймандарды талқылағаннан кейін, Кетбұқа жоғары Ертіс пен Алтайдағы өз қоныстарын тастап, батысқа қарай жылжыған. Кетбұқа қыста Сарысу, Шу өзендерінің төменгі сағасын, Қаратаудың батыс бөктері мен Сырдария жағасын мекендеп, жазда Ұлытау, Арғанаты таулары мен Қаракеңгір, Сарыкеңгір, Жезді зендерінің алқаптарын жайлаған. Кетбұқа Ақтаз, Байназар, Жырық, Бадана, Бекболат, Сарғалдақ, Көкжарлы, Төртқара, Қожас, Ибеске, Жұртшы, Қоқан болып бөлінеді. Кетбұқаның таңбалары:

Кетбұқа – «Кет» – «ел көсемі» деген мағына білдірсе, «Бұқа» – «алып күш иесі».

Кетбұқа жыраудың есімі Лев Николаевич Гумилевтің зерттеулері арқасында ғылыми айналысқа түсті. Оның «Этнос және Жер биосферасы» атты кітабының бір тарауы Кетбұқа бабамызға арналған. Тарихшы Қуаныш Ахметовтің сөзімен айтсақ: «Ендігі жерде оның тарихи бейнесін өз ғалымдарымыз зерттеуге тиіс. Құдайға шүкір, Гумилев салған даңғыл жол, дана бағыт қолымызда. Ұлтымыздың тарихына теліп айтсақ, тәуелсіздігіміздің тәтті жемістерінің бірі – осы мүмкіндік».

Берекесі кетіп, жауынгершіліктен, көшіп-қонудан әбден шаршаған қазақ тайпалары береке-бірлікке, ынтымақ-татулыққа ұмтылып, бес саусақтай, берік жұдырықтай жұмылып, жаңадан құрылған хандыққа топтасты. «Алты арыс ел Ұлытауға жиналып, Кетбұқаны Ұлық би сайлайды» – деп Тұрсын Жұртбаев өзінің тарихи әфсанасында жазады.

жүктеу 10,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7