190
Жаңа білім мекемесіне ауыспас бұрын, сіз мектеп
басшысымен өз балаңыздың жеке ерешелігі туралы сөйлесіңіз.
Баланы тəрбиелеуде сіз қандай стильді қолданатыныңызды
айтып, ақпарат бергеніңіз жөн. Содан кейін директордан
осындай стильді қолданатын ұстазды ұсынғанын сұраңыз.
Сіз өз балаңызбен мектеп ауыстырған кезінде, басқа
балалардан қысым көрмеу үшін, өзара сөйлесуіңіз керек:
Сіз балаңызға, өзіне деген сенімділік өзін-өзі ұстаудан
басталатынын түсіндіріңіз: түзу тұру, ренжіткен адамның көзіне
тік қарау, сондай-ақ дауыс ырғағына мəн беру: нақты жəне
эмоцияға берілмей сөйлеу дағдысын қалыптастыру.
Баланы өзін ретжіткен адамға немқұрайдылықпен қарап, өз
күйзелісін көрсетпеуге үйрету керек.
Балаға мұндай сəттерде келесідей сөздерді айтуға үйрету
керек:
«Тоқтат», «Саған қарауға уақытым жоқ», «Доғар».
Баламен бірге осы сөздерді қандай сəттерде қолдану керек
екенін айтып жаттығыңыз.
Балаға «Мен қалаймын» деген сөзді қолдана отырып, сөзді
жалғастыруды ұсыныңыз. Мысалы, «Мен сенің осыны тоқтатқа-
ныңды қалаймын», «Мен сенің менімен бұлай сөйлескеніңді
қаламаймын».
Баланың психикалық неме-
се дене денсаулығына қауіп тө-
ніп тұрса, сіз бұл туралы мектеп
əкімшілігіне немесе білім беру
басқармасының
басшысына
жазбаша немесе ауызша хабар-
лауға құқылысыз.
Кейбір жағдайларда бала
немесе жасөспірімде агрессия
көрініс алса, үлкендердің тарапынан осы жағдайға байланысты,
баланың жүріс
-тұрысындағы агрессия шиеленіске, жанжалға
əкелмес үшін араласқаны жөн.
«Біздің қызымыз бізбен, отбасымен бірге уақыт өткізуге
қарсы. Бос уақытын тек достарының арасында өткізгенді
қалайды».
47
40. Менің қателіктерімді кешіргенін қалаймын.
41. Егер мені біреу ұрса да, кейде мен жауап бермеймін.
42.
Мен қалағандай болмаса, мен ренжімеймін.
43. Кейбір адамдар мені тек қатысуымен ашуландырады.
44. Мен шын мəнінде қатты жек көретін адамдар жоқ.
45. Менің ұстанымым: «Бөтендерге ешқашан сенбе».
46. Егер мені біреу ашуландырса мен ол туралы не ойлай-
тынымды айтамын.
47. Мен соңынан өкінетін нəрселерді көп жасаймын.
48.
Егер мен ашулансам, мен біреуді ұрып жіберуім мүмкін.
49. Он жасымнан бастап мен ашу-ызамды көрсеткен емеспін.
50. Мен өзімді жарылуға дайын тұрған жарылғыш бөшке
ретінде жиі сезінемін.
51. Егер менің қандай екенімді барлығы білсе менімен тату
тұру қиын деп ойлайтын еді.
52. Басқалардың маған жақсы жағдайлар жасауына не себеп
болғаны туралы көп ойлаймын.
53. Егер маған айқайласа, менде оған айқайлай бастаймын.
54. Сəтсіздіктер мені қынжылтады.
55. Мен басқаларға қарағанда көп те емес, аз да емес
төбелесемін.
56. Мен қатты ашуланған кезде, қолыма түскен кез келген
заттарды қолыма алып сындырған кездерімді еске түсіре
аламын.
57. Мен кейде төбелесті бірінші бастауым мүмкін.
58. Менің тағдырым кейде маған əділетсіз екендігін сезінемін.
59. Бұрын мен адамдардың көпшілігі өтірік айтады деп
ойлайтынмын, бірақ қазір бұған сенбеймін.
60. Мен ашуланғандықтан ұрысамын.
61. Мен қателік жасаған кезде мені ар-ұятым мазалайды.