Жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығына, еңбекақының жоғары мөлшерiне және жыл сайынғы ақылы қосымша еңбек демалысына құқық беретiн өндiрiстердiң, цехтардың, кәсiптер мен лауазымдардың тiзiмiн, ауыр жұмыстардың

МЕН ҰЙЫМДАРЫ, КӨМIР ЖӘНЕ СЛАНЕЦ ШАХТАЛАРЫ МЕН

жүктеу 6,65 Mb.

бет	2/49
Дата	28.11.2017
өлшемі	6,65 Mb.
	#2368

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 49

МЕН ҰЙЫМДАРЫ, КӨМIР ЖӘНЕ СЛАНЕЦ ШАХТАЛАРЫ МЕН
РАЗРЕЗДЕРIН САЛУ ЖӘНЕ ҚАЙТА ҚҰРУ

ЖҰМЫС IСТЕП ТҰРҒАН ЖӘНЕ САЛЫНЫП ЖАТҚАН КӨМIР ЖӘНЕ

СЛАНЕЦ ШАХТАЛАРЫНДАҒЫ (ШАХТА БАСҚАРМАЛАРЫНДАҒЫ) ЖӘНЕ
РАЗРЕЗДЕРДЕГI ДРЕНАЖДЫ ШАХТАЛАРДАҒЫ ЖЕРАСТЫ ЖҰМЫСТАРЫ

Жұмысшылар

1.      Жерасты жұмысындағы барлық мамандықтағы
        жұмысшылар:
        1) проходкада және шахталар ұңғырларының
        тiк ойықтарында                                 30     36
        2) температура +26 С және одан жоғары жерде     30     36
        3) тiк құламалы жер қыртыстарындағы
        шой балға ұрушы                                 30     36
        4) қалқан жерасты жұмыстарында (ұңғы
        жұмысшыларын қоса есептегенде)                  24     36

Басшылар, мамандар

2.      Жерасты жұмыстарында үнемi iстейтiн басшылар,
        мамандар және қызметшiлер                       28
3.      Температура +26 С және одан жоғары жерде
        жерасты жағдайында үнемi iстейтiн тау-кен
        мастерi, мастер                                 30
4.      Шахталардың тiк ұңғырларын оюға және
        проходкада үнемi iстейтiн тау-кен мастерi,
        мастер, ауысым инженерi, техник, механик,
        электр механигi                                 30

ҚҰРАМЫНДА КРЕМНИЙДIҢ ЕРКIН ҚОС

          ТОТЫҒЫНЫҢ 10% БАР ЖЫНЫСТАРДАН ӨНДIРУ
           БАРЫСЫНДА ШАҢ ПАЙДА БОЛАТЫН ЖЕРАСТЫ
                    ТАУ-КЕН ЖҰМЫСТАРЫ

Жұмысшылар

5.      Өңделген кеңiстiктi жайғастырумен үнемi
        айналысатын тазалау забойының жұмысшылары       36     36
6.      Жерасты тау-кен монтажшысы                      36     36
7.      Ұнтақтаушы, шығарылған тау-кенiн жөндейтiн
        тау-кен жұмысшысы                               36     36
8.      Қопарғыш мастер                                 36     36
9.      Бұрғылау станогының машинисi                    36     36
10.     Тау-кенi шығарылатын проходкада жұмыс
        iстейтiн тау-кен ойығын жасау машинасының
        машинисi                                        36     36
11.     Жерасты қондырғыларының машинисi мынадай
        жұмыстарда:
        1) конвейерде                                   36     36
        2) аударғышта                                   36     36
        3) питательде                                   36     36
        4) скреперлi шығырда                            36     36
        5) итергiште                                    36     36
12.     Тиеу-жеткiзу машинасының машинисi               36     36
13.     Электровоз машинисi                             36     36
14.     Проходкашы                                      36     36
15.     Жұмыс iстеп тұрған забойларда шығарылған
        тау кенiн проходкалайтын жерасты электрослесары 36     36

Басшылар және мамандар

16.     Құрамында 10 %-дан астам кремнийдiң еркiн
        қос тотықы бар жыныстарды өндiруде шаң пайда
        болатын жерасты жұмыстарында үнемi iстейтiн
        басшылар мен мамандар                           24

ЖҰМЫС IСТЕП ТҰРҒАН ЖӘНЕ САЛЫНЫП ЖАТҚАН КӨМIР ЖӘНЕ СЛАНЕЦ

ШАХТАЛАРЫНЫҢ ҮСТIНДЕГI ЖҰМЫС; ЖЕРАСТЫ ӨРТТЕРIН БОЛДЫРМАУ
ЖӘНЕ СӨНДIРУ ЖӨНIНДЕГI, КӨМIР ҚЫРТЫСТАРЫН ГАЗСЫЗДАНДЫРУ,
ЖҰМЫС IСТЕП ТҰРҒАН ЖӘНЕ САЛЫНЫП ЖАТҚАН ШАХТА АЛАҢДАРЫНДА
БАРЛАУ ЖӘНЕ ТЕХНИКАЛЫҚ СКВАЖИНАЛАРДЫ БҰРҒЫЛАУ ЖӘНЕ ШАХТА
АЛАҢДАРЫН ҚҰРҒАТУ ЖӨНIНДЕГI ЖЕР ҮСТIНДЕГI ЖҰМЫСТАР

Жұмысшылар

17.     Бункершi                                        12
18.     Аспалы арқан жолының вагонетшiсi                12
19.     Жыныстарды терушi, мына жерлерде:
        1) үй iшiнде                                    18
        2) үйден тыс жерлерде                           12
20.     Гидромониторшы                                  18
21.     Көлiк құралдарын өңдеу қондырғысының машинисi   12
22.     Шахталарды толығымен қиятын ұңқыларды
        бұрғылау қондырғысының машинисi                 12
23.     Өрттердi болдырмау және сөндiрушi тау-кен
        жұмысшысы, мына жерлерде:
        1) жанып жатқан террикондарда (жалпақ
        үйiндiлер)                                      18
        2) қалған жұмыстарда                            12
24.     Дезинфектор                                     12
25.     Шахтаға бекiту материалдарын жеткiзушi          12
26.     Лампашы                                         12
27.     Жынысты терриконикке тасымалдайтын шығыршы      12
28.     Бұрғылау қондырғысының машинисi                 12
29.     Үй iшiнде iстейтiн конвейердiң машинисi         12
30.     Үй iшiнде iстейтiн насос қондырғыларының
        машинисi                                        12
31.     Көтергiш машинаның машинисi                     12
        Ескерту: Жұмыс iстеп тұрған және салынып
        жатқан көмiр және сланец шахталарының
        машинистерiне алты сағаттық жұмыс күнi
        белгiленедi, егер олар мына көтергiш
        машиналарда iстесе:
        1) шахталардың тiк ұңғырларының проходкаларында;
        2) автоматтандырылмаған көтергiш қондырғыларда,
        оларда жетi сағаттық жұмыс күнiнде пауза
        ұзақтығы (өндiрiс жоспарына негiзделген есеп
        бойынша) бiр көтерудiң соңы мен келесi
        көтерудiң басы арасында 2,5 минуттан кем болса;
        3) автоматтандырылмаған көтергiш қондырғыларда,
        оларда жетi сағаттық жұмыс күнiнде пауза
        ұзақтығы (өндiрiс жоспарына негiзделген есеп
        бойынша) бiр көтерудiң соңы мен келесi
        көтерудiң басы арасында 2,5 минуттан астам
        болса; бiрақ машинистiң адамдарды (график
        бойынша) түсiру-көтеру бойынша үздiксiз
        жұмысы 45 минут және одан көп болса;
        4) навивканың бицилиндроконикалық
        органдарымен
32.     Арнайы киiмдi жуу және жөндеу жөнiндегi
        жұмысшы (машинист)                              12
33.     Жанып жатқан террикондақы (жалпақ
        үйiндiлерде) бульдозер машинисi                 18
34.     Скрепер шығырының машинисi                      12
35.     Сортировкалау машинисi                          12
36.     Шахталарды толығымен қиятын ұңқыларды
        бұрғылау қондырғысының машинисi                 12
37.     Үй iшiндегi желдеткiш қондырғысының моторшысы   12
38.     Аударушы                                        12
39.     Итерушi, жерүстi жұмыстардың тау-кен жұмысшысы 12
40.     Саз ерiтiндiсiн әзiрлеушi                       12
41.     Сынаққа терiп алушы                             12
42.     Өндiрiстiк моншалардың жұмысшысы:
        1) өзiне-өзi қызмет көрсетуге көшкендердiң      12
        2) өзiне-өзi қызмет көрсетуге көшпегендердiң    18
        3) арнайы киiмдердi механикалық жолмен
        жуғанда                                         12
        4) арнайы киiмдердi қолмен жуқанда              18
43.     Түтiн жолдары мен желдеткiштердiң шаң
        каналдарын тазалайтын жұмысшы                   12
44.     Қопарғыш материалдарды таратып берушi           12
45.     Ұңғышы                                          12
46.     Такелажшы                                       12
47      Тереконшы                                       12
48.     Кезекшi электрослесарь (слесарь) және
        жабдықтарды жөндеушi слесарь                    12

ЖҰМЫС IСТЕП ТҰРҒАН ЖӘНЕ САЛЫНЫП ЖАТҚАН КӨМIР

ЖӘНЕ СЛАНЕЦ РАЗРЕЗДЕРI; IРГЕЛIК МАТЕРИАЛДЫ ҚАЗЫП АЛУ, ӨҢДЕУ
ЖӘНЕ ТАСЫМАЛДАУ; ИНЕРТТI ШАҢ ӨНДIРУ ЖӨНIНДЕГI ФАБРИКАЛАРДЫҢ
(ЦЕХТАРДЫҢ) КАРЬЕРЛЕРI

Жұмысшылар

49.     Бункершi                                        12
50.     Қопарғыш, қопарғыш мастер                       12
51.     Тиегiштiң жүргiзушiсi (тиеу машинасының
        машинисi)                                       12
52.     Жүк автомобильдерiнiң жүргiзушiсi, көтеру
        салмағы:
        1) 1,5-тен 3,0 тоннаға дейiн                    12
        2) 3 тонна және одан жоғары                     18
53.     Жынысты таңдаушы, жұмыс орны:
        1) үй iшiнде                                    18
        2) үйден тыс жерлерде                           12
54.     Үйiндiлердегi түсiрушi (құлатушы)               12
55.     Гидромониторшы                                  18
56.     Тау-кен жұмысшысы                               12
57.     Гидроүйiндiнiң тау-кен жұмысшысы                12
58.     Разрездiң тау-кен жұмысшысы (конвейерлердi
        жылжытушы)                                      12
59.     Өрттердi болдырмау және сөндiрушi тау-кен
        жұмысшысы                                       12
60.     Экскаваторлардың, үйiндi көпiрлердiң және
        үйiндi жасаушылардың қасындағы тау-кен
        жұмысшысы                                       12
61.     Дезинфектор                                     12
62.     Қопарғыш материалдарды таратып берушi,
        тау-кен жұмысшысы                               12
63.     Бөлшектеушi                                     12
64.     Маркшейдерлiк және геологиялық жұмыстардағы
        тау-кен жұмысшысы                               12
65.     Үнемi разрезде iстейтiн шығыршы                 12
66.     Автогрейдердiң машинисi                         12
67.     Бульдозердiң машинисi (бульдозершi)             12
68.     Бұрғылау қондырғысының машинисi                 18
69.     Прицептi грейдердiң машинисi                    12
70.     Ұнтақтау-тиеу агрегатының машинисi              12
71.     Үнемi разрезде жұмыс iстейтiн жер сору
        қондырғысының машинисi                          12
72.     Yнемi разрезде жұмыс iстейтiн компрессор
        қондырғыларының машинисi                        12
73.     Конвейер машинисi                               12
74.     Қазандық машинисi:
        1) қолмен от салушы                             18
        2) механикаландырылған                          12
75.     Моторлы катоктардың машинисi                    12
76.     Үнемi разрезде жұмыс iстейтiн насос
        қондырғыларының машинисi                        12
77.     Үйiндi жасағыштың машинисi                      12
78.     Үйiндi көпiрiнiң машинисi                       12
79.     Yйiндi соқасының машинисi                       12
80.     Арнайы киiмдi жуу машинисi                      12
81.     Жол ысырғыштың машинисi                         12
82.     Скрепердiң машинисi                             12
83.     Үнемi разрезде жұмыс iстейтiн жер сору
        қондырғыларының (көмiрсорғыштың) машинисi       12
84.     Көлiк құралдарын өңдеу қондырғысының машинисi   12
85.     Разрездерде (карьерлерде) және разрездердiң
        (карьерлердiң) үйiндiлерiнде қазып алу
        экскаваторында iстейтiн машинист                18
86.     Разрезде (карьерде) iстейтiн балташы            12
87.     Сынаққа терiп алушы                             12
88.     Жер үстi жұмыстарындағы проходкашы              12
89.     Өндiрiстiк моншалардың жұмысшысы:
        1) өзiне-өзi қызмет көрсетуге ауыстырылған;     12
        2) өзiне-өзi қызмет көрсетуге ауыстырылмаған;   18
        3) арнаулы киiмдердi механикаландырылған
        жуатын                                          12
        4) арнайы киiмдi қолмен жуатын                  18
90.     100 м астам тереңдiктегi разрездерде,
        сондай-ақ барлық разрездердегi өртенген
        учаскелерде iстейтiн жұмысшылар                 18
91.     Қопарғыш материалдарды таратып берушi           12
92.     Тау-кен жұмысшысы (расштыбовщик)                12
93.     Yнемi разрезде iстейтiн такелажник              12
94.     Тракторшы                                       12
95.     Разрездегi электрогаз пiсiрушiсi                12
96.     Кезекшi электрослесарь (слесарь) және үнемi
        разрезде жұмыс iстейтiн жабдықтарды жөндеушi
        слесарь                                         12

Басшылар және мамандар

97.     Қазып алу, аралас, үйiндi, ашу жұмыстарында
        және қайта экскавация учаскелерiнде үнемi
        жұмыс iстейтiн басшылар мен мамандар            12
98.     100 м аса тереңдiктегi разрезде, сондай-ақ
        барлық разрездерде өртенген учаскелерде
        жұмыс iстейтiн басшылар мен мамандар            18

БАЙЫТУ ЖӘНЕ БРИКЕТТЕУ ФАБРИКАЛАРЫ

    (ТYЙIРШIКТЕЛГЕН КӨМIР ҰНТАҒЫ ӨНДIРIСIН ҚОСҚАНДА);
             БАЙЫТУ ЖӘНЕ БРИКЕТТЕУ ҚОНДЫРҒЫЛАРЫ;
                 ОРТАЛЫҚ ЖӘНЕ ТОПТЫҚ СОРТТАУ;
              ШАХТАЛАР МЕН РАЗРЕЗДЕРДI СҰРЫПТАУ

Жұмысшылар

99.     Байыту фабрикаларындағы (қондырғыларда)
        қойылту аппаратшысы және көмiр байыту
        аппаратшысы                                     18
100.    Брикеттеу фабрикаларының (қондырғылардың)
        барлық аппаратшылары                            18
101.    Жыныстарды таңдаушы, жұмыс iстейтiн жерi:
        1) үй iшiнде                                    18
        2) үйден тыс жерлерде                           12
102.    Мұз ерiту қондырғысының газовщигi               12
103.    Брикеттеу фабрикаларында және қондырғыларда
        детальдарды қатты қортпалармен қорытатын
        газбен дәнекерлеушi                             18
104.    Негiзгi өндiрiсте үй iштерiнде көмiрдi,
        сланецтi және шаңды жинайтын тау-кен жұмысшысы 18
105.    Елекшi                                          18
106.    Дезинфектор                                     12
107.    Дозашы                                          18
108.    Реагенттер дозашысы                             18
109.    Бөлшектеушi                                     18
110.    Температура өлшеушi                             12
111.    Байыту өнiмiнiң тексерушiсi                     12
112.    Жынысты терриконникке тасымалдайтын шығыршы     12
113.    Брикеттеу пресiнiң машинисi                     18
114.    Вагон аударғыштың машинисi                      12
115.    Жер сору қондырғысының машинисi                 18
116.    Негiзгi өндiрiстегi конвейердiң машинисi        18
117.    Күкiрттi натрийдi қолданумен күмiстi
        регенерациялайтын электролизершi                18
118.    Көпiрлiк қайта тиеушiнiң (кранның) машинисi     18
119.    Негiзгi өндiрiстегi насос қондырғының машинисi 18
120.    Брикеттеу фабрикаларында арнаулы
        үй-жайлардағы насос қондырғыларының машинисi    12
121.    Силостар мен көмiр мұнарасында қызмет
        iстейтiн машинист                               18
122.    Арнайы киiмдi жуатын машинист                   12
123.    Кептiру қондырғысының машинисi                  18
124.    Брикеттеу фабрикасының арнаулы
        үй-жайларындағы желдеткiш қондырғысының
        моторшысы                                       12
125.    Көлiк құралдарын өңдеу қондырғысының машинисi   18
126.    Негiзгi өндiрiстегi питательдiң моторшысы       18
127.    Басқару пультiнiң операторы                     12
128.    Шаң-газ ұстайтын қондырғыларға қызмет
        көрсететiн операторы, негiзгi өндiрiсте
        iстейтiн (шаң мен газ ұстайтын қондырғылардың
        операторы)                                      18
129.    Сынақ таңдаушы                                  12
130.    Лотоктар мен желобтарға қызмет көрсететiн
        жұмысшылар                                      18
131.    Көлiк учаскелерiнде iстейтiн жұмысшылар         12
132.    Ортақ пайдаланатын жерлер мен шұңқырларды
        тазалайтын жұмысшылар                           18
133.    Өндiрiстiк моншалардың жұмысшысы:
        1) өзiне-өзi қызмет көрсетуге ауыстырылған      12
        2) өзiне-өзi қызмет көрсетуге ауыстырылмаған    12
        3) механикаландырылған тәсiлмен кiр жуатын       6
        4) қолмен кiр жуатын                            18
134.    Вагон аударғыштың машинисi (орнатушы)           12
135.    Сүзгiлеушi                                      18
136.    Центрофугашы                                    18
137.    Тазалаушы                                       18
138.    Шламшы                                          12
139.    Негiзгi өндiрiсте көмiр (сланец) байытумен
        шұғылданатын жұмысшылар                         12
140.    Кезекшi электрослесарь (слесарь) жабдықтарды
        жөндеу слесары:
        1) негiзгi өндiрiстiк жұмысшылардың
        көпшiлiгi зияндылыққа байланысты                12
        календарлық күндiк демалыс алатын учаскелерде
        жабдықтарды үнемi жөндеу жұмысы бар             18
        2) негiзгi өндiрiстiк жұмысшылардың көпшiлiгi
        зияндылыққа байланысты 6 күнтiзбелiк күндiк
        демалыс алатын учаскелерде жабдықтарды үнемi
        жөндеу жұмысы бар                               12
        3) брикеттеу фабрикаларындағы электрофильтр
        подстанцияларында                               12

Басшылар және мамандар

141.    Негiзгi өндiрiсте үнемi iстейтiн басшылар
        мен мамандар                                    18
142.    Бақылаушы мастер, диспетчер                     12

КӨМIР ЖӘНЕ СЛАНЕЦ ӨНЕРКӘСIБI МЕН ЖҰМЫС IСТЕП ТҰРҒАН ЖӘНЕ

САЛЫНЫП ЖАТҚАН КӘСIПОРЫНДАРЫ МЕН ҰЙЫМДАРЫНДАҒЫ ТИЕУ-ТYСIРУ
ЖҰМЫСТАРЫ

143. Көмiр (сланец), брикеттер тиеп, түсiретiн,

        сондай-ақ темiржол вагондарынан орман
        материалдарын түсiрушi, сусымалы
        материалдарды тиеп-түсiретiн жүк тиеушi         12

ЖҰМЫС IСТЕП ТҰРҒАН ЖӘНЕ САЛЫНЫП ЖАТҚАН КӨМIР

ЖӘНЕ СЛАНЕЦ ӨНЕРКӘСIБI КӘСIПОРЫНДАРЫНДАҒЫ ТЕМIР
ЖОЛ КӨЛIГI; ТИЕУ-КӨЛIК БАСҚАРМАЛАРЫ (БӨЛIМДЕР)

144. Разрездер мен карьерлердегi кондуктор және

        поезд құраушы                                   12
145.    Разрездерде, карьерлерде және шахта үстiнде
        темiржол кранында жұмыс iстейтiн кран
        машинисi (краншы)                               12
146.    Мотовоз машинисi, электровоз машинисi           12
147.    Разрездерде және разрездер үйiндiлерiнде
        iстейтiн жол машиналарының машинисi             12
148.    Нұсқаушы машинист                               12
149.    Шаруашылық және маневрлық жұмыстардағы
        локомотив машинистерi                           12
150.    Тепловоз машинисi                               12
151.    Механикалық құрастыру жұмыстарының слесары      12
152.    Техникалық қызмет көрсету пункттерiндегi
        локомотив жөндейтiн слесарь                     12
153.    Разрезде iстейтiн вагондарды қараушы-жөндеушi   12
154.    Разрезде iстейтiн жол монтерi                   12
155.    Экипершi                                        12

ИНЕРТТI ШАҢ ӨНДIРУ ЖӨНIНДЕГI ФАБРИКАЛАР (ЦЕХТАР)

Жұмысшылар

156. Жұмысшылар, кезекшi электрослесарь (слесарь)

        және жабдықтарды жөндеушi слесарь, тiкелей
        инерттi шаң өндiрiсiндегi электр жабдықтарына
        қызмет көрсететiн электромонтер                 18
157.    Шикiзат пен шаңды вагондар мен автомашинаға
        тиейтiн және түсiретiн жүк тиеушi;
        инерттi шаңды орайтын жұмысшылар                18

Басшылар және мамандар

158. Инерттi шаң өндiрiсiнде тiкелей iстейтiн
басшылар және мамандар 18

3. ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БАРЛАУ ЖӘНЕ ТОПОГРАФТЫҚ-ГЕОДЕЗИЯЛЫҚ

ЖҰМЫСТАР ҚАТТЫ ЖӘНЕ СҰЙЫҚ (МҰНАЙ МЕН ГАЗДАН БАСҚА)
ПАЙДАЛЫ ҚАЗБАЛАРДЫ БАРЛАП БҰРҒЫЛАУ

1. Скважиналарды механикалық айналдырма

        бұрғылайтын бұрғылаушы, скважиналарды
        механикалық соққылап бұрғылайтын бұрғылаушы,
        скважиналарды қолмен бұрғылайтын бұрғылаушы,
        скважиналарды механикалық айналдырма
        бұрғылайтын бұрғылаушының көмекшiсi
        (бiрiншi), скважиналарды механикалық
        соққылап бұрғылайтын бұрғылаушының көмекшiсi
        (бiрiншi), скважиналарды механикалық
        айналдырма бұрғылайтын бұрғылаушының
        көмекшiсi (екiншi), скважиналарды механикалық
        соққылап бұрғылайтын бұрғылаушының көмекшiсi
        (екiншi), скважиналарды қолмен бұрғылайтын
        бұрғылаушының көмекшiсi, бұрғылау
        қондырғысының машинисi                          6

ПЬЕЗООПТИКАЛЫҚ ШИКIЗАТТЫ БАЙЫТУ

2.      Пьезооптикалық шикiзатты байытуда толық
        жұмыс күнiн iстейтiн барлық мамандықтағы
        жұмысшылар                                      12     36
3.      Пьезооптикалық шикiзатты байыту
        өндiрiсiнде толық жұмыс күнiн iстейтiн
        аға инженер, инженер, аға техник және техник    12     36

ТОПОГРАФТЫҚ-ГЕОДЕЗИЯЛЫҚ ЖҰМЫСТАР

         Топографиялық, графикалық, геологиялық,
           теңiздiң және арнаулы жоспарлар мен
           карталарды жасау, пластиктерде сызу
                     және граверлеу

4. Аға картограф 6

5.      Инженер                                          6
6.      Географиялық, топографиялық және арнаулы
        карталардың түпнұсқаларын пластиктерде
        граверлейтiн жұмысшылар                         12
7.      Карталардың редакторы, карталардың
        аға редакторы                                    6
8.      Техник, аға техник                               6
9.      Топограф, аға топограф                           6
10.     Сызушы                                           6

Аэрофототүсiрiм материалдарын

камералдық өңдеу

11. Аға аэрофотогеодезист 6

12.     Инженер-аэрофотогеодезист                        6
13.     Техник-аэрофотограмметршi, аға
        техник-аэрофотограмметршi                        6
14.     Топограф, аға топограф                           6
15.     Фотолаборант                                     6
16.     Фототехник                                       6

Есептеу машиналарында астрономиялық

жүктеу 6,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 49