Ситуациялық сауалдар:
Науқастың қан тобын стандартты сары сулармен анықтауда О(1) және А(II) қан топтары мен агглютинация пайда болды. Науқаста қанның қай тобы?
Стандартты сары су көмегімен науқастың қан тобын анықтағанда ешқандай қан тобымен агглютинация болған жоқ..науқаста қанның қай тобы
Донормен рецепиенттің қан тобының жеке сәйкестігін анықтаған кезде агглютинация реакциясы байқалды. Сіздің іс-шараңыз?
Науқасқа қан құю кезінде биологиялық сынама өткізу барысында қалтырау, бел аймағында ауырсыну байқалды. Науқаста асқынудың қай түрі? Не істеу қажет?
Науқасқа қан құйғаннан кейін 6 сағат өткенде бел аймағында ауырсыну, қалтырап жаурау пайда болды. Сіздің іс-әрекетіңіз?
Медбике флакондағы донордың қанын алған кезде сары суының алқызыл түске боялғанын байқады, бұл ненің белгісі және қанды құюға болады ма?
Науқасқа полиглюкинді тамшылатып енгізген кезде кеуде қуысының қысылуы, тыныс алудың қиындауы, беттің қызаруы, тахикардия пайда болды. Бұл не болуы мүмкін? Медбике қандай кателік жіберді?
Бұғана асты көк тамырына гемотрансфузия өткізу барысында медбике 10 минутқа басқа науқасқа шығып кетті, келген кезде флаконның және жүйенің босап қалғанын көрді. Науқастың жағдайы кететтен ауырлады: дененің жоғары аймағының көгеруі, АҚ-ның төмендеуі, науқаста қозу пайда болды. Науқаста қандай асқыну пайда болды. Медбикенің қателігі. Бұл асқынудың алдын алу шарасы?
Науқасқа қан құю барысында бас ауруы, дене қызуы, ыстықтау сезімі пайда болды. Науқаста асқынудың қай түрі? Медбикенің қателігі. Бұл асқынудың алдын алу шарасы?
Қан тобын анти-А және анти-В цолоиклондарымен анықтаған кезде анти-В цоликлонымен агглютинация пайда болды. Науқаста қанның қай тобы?
5 сабақ
1. Тақырыбы: Хирургияда мейірбикелік процессті ұйымдастыру ерекшеліктері. Түрлі хирургиялық аурулары бар науқастардың операцияға дейінгі және операциядан кейін жүргізудің негізгі принциптері
2. Мақсаты: Студенттерді хирургиядағы мейірбикелік процесспен ұйымдастырылуымен, хирургиялық операциялардың кезеңдерімен, түрлі операцияларда құрал – саймандарды алып беру әдісімен таныстыру. Операция алды дайындықты, интраоперациялық және операциядан кейінгі бақылауды үйрету.
3. Оқыту мақсаты:
Студент білуі тиіс:
операция медбикесінің міндеті және қызметі
хирургилық деонтология түсінігі
операциялық медбикенің операцияға дайындалуы
біреудің көмегінсіз стерильді халат кию әдісі
стерильді стол жасау әдісі
Студент істей білуі тиіс:
операциялық блокты операцияға дайындау
құрал – саймандардың дайындығын тексеру
стерильді қолғап кию
стерильді халат кию
операция столына науқасты дұрыс жатқызу
хирургқа құрал – саймандарды дұрыс беру
науқасты операцияға дайындау
операция аймағын операцияға дайындау
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- хирургиялық деонтология
- құрал – саймандарды және таңу материалдарын алып берудегі кейбір қателіктер
- түрлі жастағы науқастарды операция алды дайындау ерекшеліктері, тікелей операцияға дайындау
- интраоперациялық кезеңдегі медбикенің рөлі
- хирургиялық операциялар, олардың түрлері
- хирургиялық операциялардың кезеңдері
- операциядан кейінгі кезең. Операциядан кейінігі кезеңде науқастарды күтудегі медбикенің атқаратын қызметі
5. Білім берудің және оқытудың әдістері (шағын топтар, пікірталас, жағдайлық есептер, жұптасып жұмыс істеу, презентациялар, кейс-стади және т.б.):
- тақырыптың негізгі сұрақтарын қолданып, сабақты ми шабуылы, топтық – бағытталған оқыту әдістері бойынша жүргізу;
- кіші топтарда жұмыс істеу (2-3 адамнан құралған топтар операциялық медбикенің қызметі мен міндетін, операция бөлмесінің жұмыс тәртібін, жұмыс орнының операцияға дайындығын, стерильді столды операцияға дайындау тәсілін, стерильді қолғап пен стерильді халат кию тәртібін талқылап, презентация түрінде таныстырады).
- ситуациялық есептерді шешу
- тақырыптың тесттерін шешу
6. Әдебиеттер:
Негізгі
С.А.Мухина, И.И.Тарновская «Основы сестринского дела» Учебное пособие.-М; Родник, Москва. 2002-352 стр.
Галкин Р.А., Двойников С.И. Сестринское дело в хирургии.-Самара, 1998-360стр.
Кузнецова А.В. Сестринское дело в хирургии, М., 2000
Шевченко А.А. Клинический уход за хирургическими больными. Учебное пособие.-М., 2008-412 стр.
Левитэ Е.М. Введение в анемтезиологи-реаниматологию. Учебное пособие/под редакцией И.Г.Бобринской.-М., 2007-256 стр.
Қосымша
1. Мухина С.А., Тарновская И.И. Общий уход за больными.-М.: Медицина, 1989.
2. Мухина С.А., Тарновская И.И. Атлас по манипуляционной технике сестринского ухода.-М.: АНМИ, 1995.
3. Мухина С.А., Тарновская И.И. Теоретические основы сестринского дела в 2-х частях.-М.? Исток,1996-98.
4. Профилактика внутрибольничных инфекций. Руководство / Коллектив авторов под ред. Е.П.Ковалевой, Н.А.Семиной.-М.: ТОО,Рарочъ,1993.
5. Роч Д., Болдуин М. Сострадание с компетентностью и смирением, английский хоспис,1994.
7. Бақылау (тесттер, ситуациялық сауалдар)
Тесттер:
1. Таңу жасау барысында таңу бөлмесінің медбикесі 1-ші кезекте орындауы қажет:
1. дренажды алып тастау
2. операциядан кейін екі тәулік өткен науқастардың таңуын ауыстыру
3. операциядан кейін үш тәулік өткен науқастардың таңуын ауыстыру
4. іріңді жарақаты жазылған науқастың таңуын ауыстыру
5. нәжіс жыланкөзімен жатқан науқастың таңуын ауыстыру
2. Таңу жасау барысында таңу бөлмесінің медбикесі 1-ші кезекте орындауы қажет:
1. новокаинді блокада
2. жара жіптерін алу
3. операциядан кейін екі тәулік өткен науқастардың таңуын ауыстыру
4. операциядан кейін үш тәулік өткен науқастардың таңуын ауыстыру
5. дренажды алып тастау
3. Операциядан кейін жарақаттың кеуіп қалған бетін шарикті қандай ерітіндіге малып алуға болады?
1. эфирге
2. 3 %-ды сутегі асқын тотығына
3. 70 %-ды этил спиртінде
4. 0,5 %-ды хлоргексидин биглюконат
5. диоцид ерітіндісінде
4. Таңу барысында ауа тамшылы жолмен өтетін инфекцияның алдын алу:
1. ағымды тазалау
2. бахиланы кию
3. таңу бөлмесінде кварц шырағын қосу
4. маска кию, сөйлеспеу
5. ЖРВИ-мен ауырған науқасты жұмысқа тамағын антисептик ерітіндісімен шайған соң жіберу
5. Операциядан кейінгі таза жараны таңуда қолданылмайды:
1. жалпақ резеңкелі дренаж
2. стерильді лоток, пинцет
3. стерильді резеңкелі қолғап
4. стерильді таңу материалы
5. антисептик ерітінді
6. Операциядан кейін іріңді жараны таңуда қолданылады:
1. жалпақ резеңкелі дренаж
2. бір рет қолданылатын стерильді система
3. антисептик ерітінді
4. стерильді таңу материалы
5. пинцет
7. Операция бөлмесінде ағымды тазалау қай уақытта жүргізіледі?
1. операция алдында
2. операциядан кейін екі сағат өткен соң
3. әр операциядан кейін
4. операциядан кейінгі күні
5. операциядан кейін екі күн өткен соң
8. Операция бөлмесінде қорытынды тазалау қай уақытта жүргізіледі?
1. операция алдында
2. операция үстінде
3. операциядан кейін
4. операция күні біткен соң
5. операциядан кейін екі күн өткен соң
9. Операциялық блок орналасу қажет:
1. ғимараттың соңғыдан алдыңғы қабатында
2. ғимараттың соңғы қабатында
3. ғимараттың бірінші қабатында
4. ғимараттың кез-келген қабатында
5. ғимараттың ортаңғы қабатында
10. Операция бөлмесіндегі ауаның оптимал температурасы:
1. 25 – 30° аралығында
2. 30° - тан жоғары
3. 22 – 25° аралығында
4. 18° – тан төмен
5. 18 – 20° аралығында
11. Операция бөлмесінің күрделі тазалығы бір рет болуы керек.....
1. 2 – 3 күнде
2. 10 – 14 күнде
3. 7 күнде
4. 30 күнде
5. 14 – 18 күнде
Ситуациялық сауалдар:
Хирургтың саусағында инфицирленген жарасы бар. Қолын өңдеген соң оны операцияға жіберуге болады ма?
Операция медбикесінің санитарлық кітапшасында жұмысқа рұхсаты жоқ. Оны операцияға жіберуге болады ма?
Автоклавтан алып келген биксті ашқан кезде ампуладағы порошоктың ерімегенін көрді. Бұл биксті қолдануға болады ма? Сіздің кейініг іс - әрекетіңіз?
Биксті ашқаннан кейін медбике 8 сағат аралығында стерильді материалды қолданды, бірақ барлық материал қолданылмады. Қалған материалды келесі күні қолдануға болады ма?
Құрғақ ыстық ауалы шкафта құрал – саймандарды стерильдеу үшін медбике келесі тәртіпті пайдаланды: 45 минут, температурасы – 160 градус. Құрал – саймандар стерильді ме?
Декарев В. атты науқасқа плевра қуысына диагностик пункция тағайындалды. Плевра қуысына пункция жасау үшін қандай құрал – жабдықтар дайындау қажет?
Таңу бөлмесінде дәрігер торакоцентез жасады. Процедура өткізу барысында медбикенің көмегі неден тұрады?
Науқасқа стернальді пункция тағайындалды. Сіз осы манипуляцияны орындайсыз ба?
П.Логунов атты науқасқа люмбальді пункция тағайындалды. Пункцияны орындау үшін не дайындау қажет? Науқас қалпы.
Медбике хлорлы әктің жұмыс ерітіндісін дайындады. Ерітілген хлорлы әктің 1 литр ерітіндісін 5 литр суға араластырды. Қандай концентратты ерітінді болады және оны қолдануға болады ма?
ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ
МЕЙІРБИКЕ ІСІ КАФЕДРАСЫ АНЕСТЕЗИОЛОГИЯ ЖӘНЕ
РЕАНИМАТОЛОГИЯ КУРСЫ
Пән: «Хирургия мен реанимациядағы мейірбике ісі»
Пән коды: HRMI 3213
Мамандығы: 051101 – «Мейірбике ісі»
Курс 3
Кредит №2
ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚҚА АРНАЛҒАН
ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУ
Шымкент – 2013 ж
Сабаққа арналған әдістемелік өңдеу құрылымы «___»______2013 ж кафедра мәжілісінде талқыланып, бекітілді. № «___» хаттама
Кафедра меңгерушісі м.ғ.к., доцент А.Ә. Әлдешев
1. Тақырыбы: Реаниматология және оның міндеттері. Реанимация және қарқынды терапия бөлімдерін жабдықтау. Құрал – саймандар пайдалану ерекшелігі және қауіпсіздік техникасы. Реанимация және интенсивті терапия бөлімдерінің жұмыс тәртібі.
2. Мақсаты: Студенттерді реаниматологияның негізгі жұмыстарымен таныстыру; «реанимация және интенсивті терапия» бөлімдерінің ұйымдастырылуымен, жұмыс жасау тәртібі және жабдықталуымен танысу. Бөлімлерге сәйкес жабдықтармен жұмыс жасау кезінде қауіпсіздік техниканы сақтау бойынша білімді нықтау.
3. Окыту максаты:
Студент білуі қажет:
- реаниматоциялық қызметті ұйымдастыруды;
- реанимация бөліміндегі жұмысының ерекшелігін;
- реанимациялық қызметтің жабдықталуын;
- реанимация және интенсивті терапия бөліміндегі жабдықтарды эксплуатациялау ерекшелігін;
- бөлімде жұмыс жасау кезінде қауіпсіздік техникасын;
Студент істей білуі тиіс:
- реанимация және интенсивті терапия бөлімдерінде мейірбикелік үрдісті ұйымдастыруды;
- реанимация және интенсивті терапия бөлімдеріндегі жабдықтармен жұмыс жасау кезінде қауіпсіздік техникасын сақтауды;
- стационар жағдайында аталған бөлімдердегі науқастарға жалпы және арнайы күтімді атқаруды.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Реаниматология дегеніміз не?
Реаниматологияның негізгі сауалдары қандай?
Реаниматология саласындағы мейірбикелік үрдістің ерекшеліктері.
Реанимация бөлімінің жабдықталуы.
Реанимация және интенсивті терапия бөліміндегі жабдықтарды эксплуатациялау ерекшелігі;
Реанимация және интенсивті терапия бөлімдерінде жұмыс жасау кезінде қауіпсіздік техникасы.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері (шағын топтар, пікірталас, жағдайлық есептер, жұптасып жұмыс істеу, презентациялар, кейс – стади және т.б.):
Тақырыптың негізгі сұрақтарын қолдана отырып, топтық-бағыттау әдісі және ми шабуылы әдісі бойынша тақырыпты талдау,
Оқытуды техникалық құралдарды қолдану (ПК, мультимедиялық проекторда тақырып презентациясын көрсету);
Ситуациялық есептерді шешу;
Тақырып бойынша тесттік сұрақтарды шешу.
6. Әдебиет:
Негізгі:
Барыкина Н.В. Сестринское дело в хирургии : учеб.пособие. – 5е изд. – Ростов н/Д: 2005г.
Вязьмитина А.В. Медсестра хирургического профиля: практические навыки.- Ростов н/Д: 2002г.
Галкин Р.А., Двойников С.И. Сестринское дело в хирургии – Самара, 1998г.
Кузнецова А.В., Сестринское дело в хирургии, М., 2000г.
Шевченко А.А., Клинический уход за хирургическим больным, уч. пособие – М., 2008г.
Евсеев М.А., Уход за больным в ирургической практике, уч. пособие – М., 2008г.
Левитэ Е.М., Введение в анестезиологию-реаниматологию, уч. пособие под ред. И.Г. Бобринской – М., 2007г.
Яромич И.В. Сестринское дело: учеб.пососбие.-6изд., испр.-М., 2007г.
Общая хирургия В.К. Гостищев, изд. «Медицина», Москва, 1993, 1997, 2006гг.
Абдрахманов М.С. Сестринское дело в хирургии, А.,2001г.
Қосымша:
Клипина Т.Ю. Справочник медицинской сестры: справ.изд. – М., 2006г.
Мухина С.А., Тарновская И.И, Практическое руководство к предмету «Основы сестринского дела», Москва, 1998г.
Иванова В.И., Матвейчик Т.В., Организация сестринского дела, Миннск, 2006г.
Манипуляции в сестринском деле: учеб.пособие/под ред.А.Г.Чижа.-Ростов н/Д: 2008г.
Островская И.В. Основы сестринского дела: учебник для мед. училищ и колледжей.- М., 2008г.
Ремизов И.В. Основы реаниматологии для медицинских сестер: учеб.пособие. – Ростов н/Д: 2005г.
Садикова Н.Б. 10000 советов медсестре по уходу за больными: моногр.- Минск, 2002г.
Справочник медицинской сестры: справ.изд./под ред. Ю.Ю.Елисеева.- М.,2004г.
Ю.Ю. Елисеева. Справочник медицинской сестры. Изд-во Эксмо, 2003г.
Тоблер Рита. Основные медсестринские процедуры: пер.с англ.- М., 2004г
А.К. Белоусова, Л.А. Сербина. Практические навыки и умения медсестры инфекционного профиля. Ростов -на -Дону, 2003г.
Приказ № 476 МЗ РК от 11.10.1999г «Об организации инфекционного контроля за ВБИ»;
СанПиН № 8-01-013-03 «Стерилизация и дезинфекция изделий медицинского назначения. Методы, средства, режимы»;
Рекомендация УМЦ Казахстанской республиканской СЭС от 3.06.2001 «Профилактика внутрибольничных инфекций в лечебно-профилактических учреждениях» (приложение к приказу № 476);
СанПиН № 8-01-011-2001 от 6.03.2001 «Организация и проведение мероприятий по профилактике гнойных послеоперационных осложнений»;
Инструкция ВОЗ, серия СПИД, №2, 1989 г. «Рекомендации по методикам стерилизации и дезинфекции, эффективным в борьбе с вирусом иммунодефицита человека (ВИЧ)».
Апсатаров Э.А., Алмагамбетов А., Ибадильдин А.С., Кукеев Т.К., Оразбеков Н.И., Балмагамбетов Б.Р., Гусман З.К., Хирургиялык аурулар, Алматы, «Санат»,1997г.
Касенов Т.С., Дурманов К.Д., Жалпы хирургия жэне анестезология, Алматы, 1992г.
Касенов Т.С., Жалпы хирургия, Алматы, 1992г.
7. Бақылау (сұрақтар, тесттер, есептер және т.б.):
Тесттік сұрақтар:
1. «Реанимация» бөліміндегі жұмыстың жалпы ұйымдастырушылық принциптерін реттейтін құжат:
ҚР ДСМ 19.06.1994 ж., №238 бұйрығы
ҚР ДСМ 23.11.1994 ж., №445 бұйрығы
СНГ ДСМ 29.11.1995 ж., №1188 бұйрығы
ҚР ДСМ 29.01.1995 ж., №02-14/14 хаты
ҚР Білім және ДСМ 11.06.1996 ж., №841 бұйрығы
2. Стационар жағдайында реанимация бөліміндегі мейірбике науқастарға күтім жасауының максимальді жүктемесі қанша орынды құрайды:
Үш жатын орын
Бір жатын орын
Екі жатын орын
Бес жатын орын
Алты жатын орын
3. Реанимация палаталарында бір жататын орынға бөлінетін минимальды пайдалы ауданы мынадан кем болмайтындай етіп қарастырылған:
14.7 кв.м.
10 кв.м.
20.5 кв.м.
30 кв.м.
40 кв.м.
4. Реанимациялық залдың орташа ауданы:
36 кв. м.
12 кв. м.
20 кв. м.
48 кв. м.
80 кв. м.
5. Агонияалды жағдайындағы науқасты қабылдау бөлімінен каталкамен реанимациялық залға жеткізді. Шұғыл реанимациялық іс – шараларды орындауды не істеу керек:
Каталканың үстінде жасайды
Керуертке жатқызып жасайды
Операция жасайтын столға жатқызып жасайды
Кушеткаға жатқызып жасайды
Жерге жатқызып жасайды
6. Тынысалудың контурларына: 1) жартылай ашық, 2) ашық, 3) маятник тәрізді, 4) жабық, 5) жартылай жабық – реверсивтік емеске жатады:
| 1,2
| 2,3,4
| 1,4,5
| 3,4,5
| 3,5
7. Реанимация және жансыздандыру бөлімінде аға мейірбике қызметі мейірбикелердің минимальды штатты саны қанша болғанда тағайындалады:
Мейірбикелердің кез келген штатты санында
Үшеу болғанда
Алтау болғанда
Тоғыз болғанда
Он екі және одан көп болғанда
8. Науқасқа күтім жасауға кіші мейірбикелік тәуліктік пост қанша орынға тағайындалады:
6 жатын орында
3 жатын орында
9 жатын орында
12 жатын орында
20 жатын орында
9. Наркоз және ӨЖВ аппаратын, әдетте, газдың кіріп-шығуын бөліп тұратын клапан орналасқан. Клапан қалай аталады?
Реверсивті емес
Бағыттаушы
Қорғаушы
Шығарушы
Реверсивті
10. Наркоз – тынысалу аппаратурасын және оған қосылатын элементтерін микробтан тазалау процессі қалай аталады:
Деконтаминация.
Деафферентация.
Декарбоксилациялануы.
Дератизация.
Деконфронтация.
Ситуациялық сауалдар:
1. Терапевттік стационарда 12 жатын орындық реанимация және интенсивті тарапия бөлімін ашу жоспарлануда.
Қанша дәрігер және мейірбикелік пост қажет?
2. 40-литрлік баллонда 150 атм. оттегі бар. О2 газының 2 л/мин жылдамдықта берілген кезде қанша уақытқа жететінін есептеңіз?
2сабақ
1. Тақырыбы: Терминалды жағдай. Агонияалды, агония, клиникалық өлім.
Жүрек – өкпелік реанимация. Мейірбикелік процесті ұйымдастыру.
2. Мақсаты: Студенттерге «реанимация» және «терминальді» жағдай туралы ұғымды түсіндіру, терминальды жағдайда реанимациялық шаралардың кешенін ұғыну. Шұғыл және жедел медицинада мейірбикелік үрдістің ұйымдастырылуын ұғыну. Жүрек-өкпелік реанимация шараларын жасау дағдыыларын және реанимациялық шаралардың тиімділік критерийлерін ұғынып, нықтау.
3. Окыту максаты:
Студент білуі қажет:
терминальді жағдай кезіндегі мейірбикелік үрдістің ұйымдастыру ерекшеліктерін;
терминальды жағдай түрлерін
реанимация сауалдарын;
клиникалық өлім белгілерін;
биологиялық өлім белгілерін;
тынысалу жолдары бітелуінің себептерін және белгілері;
реанимациялық шараларын жасаудағы тиімділік критерийін;
Студент істей білуі тиіс:
терминальды жағдайларда мейірбикелік үрдісті жоспарлап және ұйымдастыруды;
жүрек тоқтауын анықтауды, тынысалу жолдары бітелу белгілерін анықтауды;
өкпенің жасанды вентиляциясын «ауыздан ауызға» және «ауыздан мұрынға» әдістерін жасауды;
жүрекке тікелей емес массаж жасауды;
құжаттарды сәйкес тәртіппен толтыруды;
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Терминальді жағдай кезіндегі мейірбикелік үрдістің ұйымдастыру
Терминальды жағдайдағы науқастың жағдайын бағалау;
Агония алды жағдай немен білінеді?
Терминальді пауза дегеніміз не?
Агонияға тән клиникалық қандай белгілермен сипатталады?
Агония кезеңінің ұзақтығы?
Түрлі әдістерді қолданып тынысалу жолдарының өтімділігін қалыптастыру
Өкпенің жасанды вентиляциясын өткізу техникасы
Жүрекке тікелей емес массаж жасау техникасы
Реанимациялық шаралар жасаудағы тиімділік критерийлері
Жүрек жұмысының тоқтауы салдарынан клиникалық өлім белгілері
Биологиялық өлім белгілері
Реанимациялық шаралардың тоқтату критерийі.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері (шағын топтар, пікірталас, жағдайлық есептер, жұптасып жұмыс істеу, презентациялар, кейс – стади және т.б.):
Тақырыптың негізгі сұрақтарын қолдана отырып, топтық-бағыттау әдісі және ми шабуылы әдісі бойынша тақырыпты талдау,
Оқытуды техникалық құралдарды қолдану (ПК, мультимедиялық проекторда тақырып презентациясын көрсету);
Ситуациялық есептерді шешу;
Тақырып бойынша тесттік сұрақтарды шешу.
6. Әдебиет:
Негізгі:
Барыкина Н.В. Сестринское дело в хирургии : учеб.пособие. – 5е изд. – Ростов н/Д: 2005г.
Вязьмитина А.В. Медсестра хирургического профиля: практические навыки.- Ростов н/Д: 2002г.
Галкин Р.А., Двойников С.И. Сестринское дело в хирургии – Самара, 1998г.
Кузнецова А.В., Сестринское дело в хирургии, М., 2000г.
Шевченко А.А., Клинический уход за хирургическим больным, уч. пособие – М., 2008г.
Евсеев М.А., Уход за больным в хирургической практике, уч. пособие – М., 2008г.
Левитэ Е.М., Введение в анестезиологию-реаниматологию, уч. пособие под ред. И.Г. Бобринской – М., 2007г.
Яромич И.В. Сестринское дело: учеб.пособие.-6изд., испр.-М., 2007г.
Общая хирургия В.К. Гостищев, изд. «Медицина», Москва, 1993, 1997, 2006гг.
Абдрахманов М.С. Сестринское дело в хирургии, А.,2001г.
Достарыңызбен бөлісу: |