КӨСЕМШЕНІҢ АНАЛИТИКАЛЫҚ ФОРМАНТ ЖАСАУДАҒЫ ҚЫЗМЕТІ

Қазақтіліндегіаналитикалықформалыетістіктерменаналитикалықформанттардыңқұрылымын, мағыналықерекшелігінарнайызерттегенғалымН.Оралбаеваныңосысаладағыеңбектеріменұлттықтілбілімініңқалыптасқанкезеңінедейінгізерттеушілереңбектеріндегіаналитикалықформалардыңмағыналарынсалыстыраотырып, бұрынғызерттеушілердіңқимылдыңөтусипатынбілдіретінмынадайаналитикалықформанттардыкелтіргенінкөреміз:

а) қимылдыңжасандылығынбілдіретінаналитикалықформант: - ғанбол(М.Терентьев, И.Лаптев, Қ.Кемеңгерұлы¹);

ә) қимылдыңсозылуын, қайталануынбілдіретінаналитикалықформант: -абер (Н.Ильминский, М.Терентьев, П.Мелиоранский, Қ.Кемеңгерұлы);

б) қимылдыңкүтпегенжерденжасалуынбілдіретінаналитикалықформант: -ақал(са) (Н.Ильминский, П.Мелиоранский, Қ.Кемеңгерұлы);

в) қимылдыңбағыт-мақсатынбілдіретін (целеустремленностьдействия) аналитикалықформант: -пал(Н.Пантусов, Қ.Кемеңгерұлы);

г) қимылдыңнемқұрайдыжасалуынбілдіретінаналитикалықформант: -пбер(Н.Пантусов);

ғ) қимылдыңерекшеқарқынмен (күшпен) жасалуынбілдіретінаналитикалықформант: -абер(Н.Пантусов, Қ.Кемеңгерұлы);

д) қимылдыңжасалуынашекқойылудыбілдіретінаналитикалықформант: -атұр (Н.Ильминский, Қ.Кемеңгерұлы).

Соныменқатартілеу, жалыну, өтініпсұраумәнінде-акөрформантыныңқолданылатынын (П.М.Мелиоранский), модальдықреңкті (возможность – невозможность) білдіруүшін -аал/-аалмаформантыжұмсалатынын (Н.Ильминский, Н.Пантусов, П.Мелиоранский, И.Лаптев, Қ.Кемеңгерұлы) көрсеткен.