Пайдаланылған әдебиеттер:
Т.Қ.Қойбағарова, Р.А.Ельтинова. Информатиканы оқыту әдістемесі. Павлодар, 2013.
Е.Ы.Бидайбеков. Информатиканы оқыту әдістемесі. Алматы, 2014.
9-шы дәріс
ЭЕМ архитектурасы ұғымын ашу әдістемесі.
Жоспары:
1. ЭЕМ-нің негізгі құрылғылары.
2. ЭЕМ жадысының формалары.
3. Дербес компьютердің архитектурасы.
Дәрістің мазмұны:
1. ЭЕМ-нің негізгі құрылғылары.
Анықтама. Есептуіш машинаның архитектурасы (Computer architecture) – ақпараттың өңделуін жүргізуді айқындайтын, соның ішінде, ақпаратты деректерге түрлендіру әдістері және техникалық құралдармен бағдарламалық жабдықтардың арасындағы әрекеттесу прициптерін анықтайтын есептеуіш машинаның концепциялы құрылымы.
Әдетте, оқулықтарда ЭЕМ-нің маркасына байланыссыз архитектураның жалпы ұғымдары талқыланады. Ал сабақтағы тәжірибелік жұмыстар компьютердің белгілі модельдерінде өткізіледі. Ол жадының көлемі, процессордың разрядтылығы жайында айта отырып, оқушыларға осы параметрлердің нақты қай шамалары мектеп компьютерлерінде барын айта кеткен жөн.
ЭЕМ – нің негізгі құрылғылары және бағдарламалық басқару принципі. Аталған тақырыптың басты ұғымдары: ЭЕМ архитектурасы, ЭЕМ жады (жедел, сыртқы); процессор; енгізу-шығару құрылғылары; бағдарламалық басқару.
ЭЕМ-ң «архитектурасы» ұғымының мәні туралы жоғарыда айтылды. Бұл ұғымды оқушыларға ашу үшін ұқсастық (орысш. –аналогия) дидактикалық амалын қолдануға болады.
Компьютер бұл ақпаратпен жұмыс істейтін әмбебап машина. Ал табиғатта мұндай « биологиялық машина» адам болып табылады. Бұлай дейтініміз, адам ақпараттық үрдістің үш типін: ақпаратты сақтауды, ақпаратты өңдеуді және ақпаратты қабылдауды орындай алады.
Сол сияқты, компьютердің құрылғыларының құрамына бұл үрдістерді іске асыратын техникалық жабдықтар кіру керек. Олар: жады процессор, енгізу және шығару құрылғылары деп аталады.
Қызметі
|
Адам
|
Компьютер
|
Ақпаратты қабылдау
|
Сезім мүшелері
|
Енгізу құрылғысы
|
Ақпаратты сақтау
|
Ес
|
Жад құрылғысы
|
Ақпаратпен алмасу
|
Сөз, қимыл жүйесі
|
Шығару құрылғысы
|
Ақпаратты өңдеу
|
Ойлау
|
Процессор
|
Компьютерде жадының ішкі және сырқы деп бөлінуін тағы да адаммен ұқсастырып түсіндіріледі. Ішкі жады – адамның өзінің (биологиялық) есі, сыртқы жады – ақпаратты жазатын алуан түрлі құралдар: қағаз, магниттік және т.б.
Компьютердің түрлі құрылғылары бір-бірімен ақпараттың алмасу каналдары арқылы байланысады. Сыртқы ортадан ақпарат компьютерге енгізу құрылғылары арқылы түсіп, ішкі жадыға барып сақталады. Егер оны ұзақ мерзім бойы сақтау қажет болса, онда ол ішкі жадыдан сыртқы жадыға жазылады. Ақпартты өңдеуді процессор, ішкі жадымен толассыз екіжақты байланыс арқылы іске асырады. Ішкі жадыдан берілген деректер шығарылады (оқылады), өңделген нәтиже қайта оған жазылады.
Суретке біраз түсінік беру қажет. Кейде ЭЕМ-ң кұрылымдық схемасын басқаша бейнелейді, енгізу құрылғысынан шығару құрылғысына бағытталған ақпараттық ағын, ішкі жадымен емес, процессормен байланысады. Шынында, енгізу, шығару және басқа да компьютерлердегі амалдар процессор регистрлерінің қатысуымен іске асады.
Достарыңызбен бөлісу: |