Процессор (CPU – cenral processung unit) – арифметикалық және логикалық амалдарды орындайтын, сонымен қатар, компьютердің барлық құрылғыларына басқарушы сигналдарды қалыптастыратын ең негізгі құрылғы.
Бұл схема шын мәнінде компьютерде ақпараттық алмасудың маршрутын емес, оның мақсатын (нәтижесін) бейнелейді. Нәтижесінде деректер жедел жадыға жазылады. Шығару құрылғыларына ақпарат жедел жадыдан шығарылады. Нәтижені
тікелей сыртқы жадыға, ішкі жадыны айналып шығаруға болмайды, ол жоғарыдағы суретте айқын көрінеді. Нақ осы тұжырымдарды, компьютердің жұмысын оқығанда оқушылар түсінуі тиіс.
Оқушылардың санасында басынан бастап компьютердің қалай жұмыс істейтінін қалыптастыру қажет. Кез келген есепті шығару үшін алғашқы деректерді және жұмыс бағдарламасын компьютерге түсінікті тілде хабарлау қажет. Ол компьютердің ішкі жадына, белгілі формада жазылып, кейін компьютер бағдарламаны орындауға кіріседі, яғни есепті шығарады. Компьютер бағдарламаның формалды орындаушысы болып табылады. Компьютерде кез келген: математикалық есепті шығару, шет тілден мәтінді аудару, экранға суретті шығару және т.б. жұмыстар тек бағдарлама бойынша іске асатынын ескерту қажет. Тақырыпты қорытындылай келе, компьютердің бағдарламалық басқару принципінің мәні мына үш тұжырымға тірелетінін айту қажет:
1) кез келген жұмыс компьютерде бағдарлама бойынша орындалады;
2) орындалатын бағдарлама ішкі жедел жадыда орналасады;
3) бағдарлама автоматты түрде орындалады.
2. ЭЕМ жадысының формалары.
Жады (ағылш. – memory) –деректерді және бағдарламаларды өңдеуге, сақтауға арналған ЭЕМ –нің негізгі функционалдық бөлігі. Жады негізгі ішкі және сыртқы деп екіге бөлінетіні жоғарыда айтылды. Жадының түріне қарай олардың қандай қасиеттерін оқушылар меңгерулері қажет? Екі типті қасиеттерін – физикалық және ақпаратты ұйымдастыру принципі туралы сөз қозғалуға тиіс.
Ішкі жады. Ішкі жадының физикалық қасиеттеріне мыналар жатады:
электрондық элементтерден (микросхемалардан) құрылған, ақпаратты тек электр қорегі болғанда ғана сақтайтын жады; сол себепті оны энергияға тәуелді жады деп атайды;
бұл жедел жады, себебі оған ақпаратты енгізу (жазу) және шығару (оқу) уақыттары өте тез – микросекундттары құрайды;
сыртқы жадымен салыстырғанда көлемі шектеулі. Энергияға тәуелді ішкі жадыны жедел жады немесе жедел сақтау құрылғысы (ЖСҚ, ағылш. – Random Access Memory) деп атайды.
Сол сияқты компьютерде ішкі жадының тағы да бір түрі –тұрақты есте сақтау құрылғы (ТСҚ, ағылш. – Read Only Memory) барын оқушыларға айта кеткен жөн. Зауытта жасалу кезінде ТСҚ-ның ішіне жүктеуші – BIOS (Basic Input Output System), CMOS Setup бағдарламалары және өзгертуге болмайтын әртүрлі тұрақтылар «тігіледі». BIOS (аудармасы – негіздік енгізу-шығары жүйесі) – онда операциялық жүйені, жадыны және ЭЕМ сыртқы құрылғыларды тестілеуді жіберуші өзгертілмейтін бағдарламалар жазылады. Сонымен, ТСҚ-дағы ақпарат мазмұны тұрақты, электр энергиясынан тәуелсіз, тек оқылуы мүмкін, ал жазу тек қана арнайы жағдайда жасалады. Әдетте оның көлемі ЖСҚ-дан әлдеқайда аз.
Достарыңызбен бөлісу: |