«Қазақстан тарихы, жалпы білім беру пәндері және ақпараттық жүйелер» кафедрасы

«Қазақстан тарихы, жалпы білім беру пәндері және ақпараттық жүйелер» кафедрасы

«БЕКІТЕМІН»

Л.Б.Гончаров атындағы

ҚазАЖА проректоры,

т.ғ.д., профессор

__________Нурпеисова Г.Б. «___»___________ 2015 ж.

ОӘЖ 681.3

ББК 32.81

«Объектіге бағытталған бағдарламалау» пәнінің лекция конспектісі 5В070300 – «Ақпараттық жүйелер» мамандығына арналған.

Құрастырушы магистр, аға оқытушы Токтагулова У.С.

«Рецензент: Кайдаш И.Н. - Л.Б.Гончаров атындағы ҚазАЖА «ҚТ,ЖБП ж/е АЖ» кафедрасының аға оқытушысы

Л.Б.Гончаров атындағы ҚазАЖА Оқу-әдістемелік кеңесінің басылымына ұсынылады (хаттама № __ «__»________ 20__ ж. )

Алғы сӛз

ДК қолданудың ең негізгі облыстарының бірі бағдарламалау болып табылады. Техникалық құрылғылар мен процестерді үлгілеу кезінде пайда болатын күрделі есептеуіш есептерді бірнеше түрлерге бӛлуге болады: интегралды есептеу, теңдеулерді шешу, дифференциалдық теңдеулер және т.б. шешу. Мұндай есептерді шешу үшін объектіге бағытталған бағдарламалау жүйелері құрылған.

80-жылдардың ортасында бағдарламалау негіздерінде жаңа бағыт – объектіге бағытталған бағдарламалау пайда бола бастады. Мұндай бағдарламалауға Delphi 7, Visual Basic және С++ сияқты тілдері жатады.

Объекті-бағытталған программалау тілдерінің негізгі концепциясы – құрылатын қосымша ӛзара байланысқан негізгі объектілерден тұрады. Объекті-бағытталған технологияда қолданушы үш базалық элементпен: объектілер, хабар және класстармен жұмыс істейді.

Объектілер дегеніміз бірнеше рет қолданылатын программалық модулдерден, яғни байланысқан мәліметтер мен процедуралардан тұрады. Объект құрылымы екі бӛліктен тұрады: айнымалылар және әдістер. Әдістер объект функциясының алгоритмін анықтайтын процедуралар мен функциялар жиынынан тұрады. Объектілі айнымалылар жәй мәліметтерден (сан, массив, текст) және күрделі құрылымды информациялардан (график, дыбыс т.б.) тұрады.

Объектілердің ӛзара байланысуына хабарлар қолданылады және үш бӛлімнен тұрады: объект идентификаторы, ағымдағы объектіде қолданылатын әдіс аттары және таңдалған әдіс режимін қалпына келтіретін қосымша информациялар. Күрделі программалар бірнеше біртипті объектілерді қолдануы мүмкін. Бұл жағдайда әр объект үшін әдістер мен айнымалылар туралы информацияны жазу тиімсіз. Бұл мақсатқа объектілер класы деген түсінік енгізілген. Класс дегеніміз біртипті объектілерге арналған шаблон және объектілі айнымалылар типтері мен әдістерін анықтайтын информациялардан тұрады.

Объекті-бағытталған технологияға негізделген программалау тілдері: SmallTalk/v, Object Pascal, ACT++, C++, Simula, Actor, Classic–Aga және т.б.

Объекті-бағытталған программалаудың негізгі үш принципі бар: инкапсуляция, тұқымқуалау, полиморфизм.

Лекциялар жинағының мақсаты – заманауи ақпараттық технологияларды қолдану арқылы бағдарламалаудың объектіге бағытталған әдістерін қолдануды үйрету. Осындай мақсатқа ең күшті және тиімді визуалды бағдарламалау жүйелерінің бірі – Delphi және С++ бағдарламалау орталары сай келеді.

Бұл жинақ Delphi7 бағдарламалау ортасын қолдануға бағытталған.