«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
7
Қимылы –ырғақ, әуен,
Поэзия – арудай құпиясын
Ұқтырар жылдап әрең... [3;51б]
деген толғанысын тамыры тереңге кеткен, сиқыры мен сымбаты тұңғиыққа тұнған періште
поэзияның пәктігіне, авторлық көзқарастың парасатты парақына тәнті боламыз.
Ұлылар да ортақ де, жақсы ақын де,
Өз халқыма таныту – мақсатым де – бірақ
Мүмкін емес-ау өзшыңыңнан
Махамбеттер сөйлеуі басқа тіліде...
Аудармашының мақсаты-біреу. Махамбетті патриот ақын есебінде өзгелерге таныту, өзге ұлт
тілінде сөйлету. Ана тілінде түлеп туған «Махамбеттен қалған айбалта жыры» тәржімемен беру –
толыққанды, қасиетті өлең-жырдың натурасын өзіндей жеткізе алмаса керек. «Әділетсіз дүниенің
қабырғасын Махамбетше сөзгер жанды» кездестеру былай тұрсын «білмеймін жел ме, сел ме, жырда
онымен бір тұлға теңдесер ме...» Фариза ақынның айтары ақиқаттан алшақ кетпейді. Ақын афоризмі
ұшқыр ойдың ұрымтал тұсын дәл аңғарған.
Ақын апамыздың қазағымыздың дәстүрі мен салт-санасына деген ықыласы биік болған. «Киіз
үй» өлеңінде:
Киіз үй...Көп болыпты-ау кірмегелі...
Сығалап түндігінен күн кемері,
Жаныма бір рақат әкелетін,
Жұпары боз жуанның іргедегі.
Кеңістік. Білмейтіндей жасқауды құр,
Жер-киіз.Шаңырақ-көк.Жақсы-ау ғұмыр!
Шаршап ем ылғи жерге тұқыртудан-
Еңсеммен сезейінші аспанды бір! [3;98 б]
Қазіргі тұрмыстық қолданыстан шеттетіліп қалған нағыз қазақылықты иісі аңқитын- киіз
үйдің қадір қасиетін бір жолға сыйдыра отырып, ұрпаққа ұлылығын ұғындыратын ғажап туынды.
Фариза өлеңдерінің ерекшелігі көсіле жырлап, өлең табиғатын оқырманға түсіндіре біледі.
О,туған жер кеңпейіл құшағы кең
Саған көңіл бұлқынар күш-ағынмен.
Сағынышымды қанат қып саған қарай
Балапандай талпынып ұшамын мен.
Сенде тас та қастерлі, аспан да алау,
Сенде жанды тербетер дастан бар-ау.
Менің мынау өмірге құштарлығым
Сені жақсы көруден басталған-ау [3;7 б].
Фариза Оңғарсынова қарымды қаламымен әйел болмысын, ана тілегін, қажырлы мінезін
оқырманға паш еткен отты поэзия өкілі. Сайын дала төсінде жасыл жайлауынан оты шүйгін,
шұрайлы өрісін еншілеген ақын мұрасы мәңгілікті мұрат етері кәміл анық. Алаш жұртының
жүрегінен жол тауып, талай сөнген үмітті қайта жаққан, мұқалған көңілді мызғымас сенімге бекіткен
өлең иесінің поэзиялық мұрасы әдебиеттануда өз дәрежесінде әлі де толық зерттелмеген тың
мәселелердің бірі. Ақын Ф.Оңғарсынова поэзиясы үстіміздегі ғасыр бедерінде лайықты орнын алар,
ұлттық рухани байлықтың бірегейі деуге толық негіз бар. Оның теңдесіз, жұмбақ жырының әлі де
қордаланбаған, зер салмаған тұстары өте көп.Сондықтан ақын поэзиясын шыңға шығару өлеңді
құрметтеген әрбір саналы ұрпақтың өлшеусіз міндеті.
Әдебиеттер:
1. З.Мүтиев. Ф.Оңғарсынованың лирикасы. Фил.ғыл.кан.диссер. А., 2000, 159б.
2. Ф.Оңғарсынова. Қазына-Алматы: «Арыс» баспасы, 2002.-240 б
3. Ф.Оңғарсынова. Дауа.Өлеңдер.- Алматы: «Атамұра» баспасы,2002.-288 б.
«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
8
Абдиразакова Мамура
5В011900-Шетел тілі: екі шетел тілі
Ғылыми жетекшісі: магистр, аға оқытушы Г.Саурукова
ҚазМемҚызПУ
ШЕТЕЛ ТІЛІН ОҚЫТУДА SMART ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ТИІМДІ ҚОЛДАНУ ЖОЛДАРЫ
Аннотация.В статье рассматриваются проблемы эффективного использования SMART технологии
при обучении иностранному языку
Abstract. The article deals with the efficiency of using SMART technologies in teaching foreign languages.
Оқушыларға ақпараттық білім бере отырып, олардың қазіргі SMART технологияларды өз
қажеттіліктеріне пайдалана алуға қатысты біліктілік, дағдылық, ақпараттық сауаттылықтарын
қалыптастырудың маңызы зор. Білім беру саясатының өзекті мәселелері-кәсіптік даярлаудың сапасын
жақсарту, оқытудың әдістері мен ұйымдастыру түрлерін өзгерту, педагогикалық ғылымдарды
ұйымдастыруды жетілдіру, алдыңғы қатарлы оқу тәжірибелерінің озық үлгілерін қолдану, әрбір
қоғам мүшесінің ақпараттық мәдениеттілігі мен сауаттылығын арттыру аса маңызды. SMART
технологияларды қолдану оқушылардың ағылшын тілін үйренудегі оңтайлы дағдыларды
қалыптастыруға (іздену, қажетті ақпараттарды жинастыру және талдай білу, ақпарат көздерін
үйлесімді пайдалану) мүмкіндіктерін береді, сонымен қатар оқушылардың танымдық дағдыларын
дамытуға (өз білімін өз бетінше құра білу дағдылары, ақпараттық кеңістікте бағдарлана білу
дағдылары) оң ықпалын тигізері анық. Орта бiлiм беру жүйесiн ақпараттандырудың мемлекеттiк
бағдарламасының негiзгi бағыттарының бiрi – оқыту процесiн ақпараттандыру.
SMART технологиясы немесе E-learning ұғымы (ағылшын тілінен қысқартылған Electronic
Learning) – электрондық оқыту жүйесі, электрондық оқыту, қашықтықтан оқыту, компьютердің
көмегімен оқыту, желілік оқу, виртуальды оқыту, ақпараттық, электрондық технологиялардың
көмегімен оқыту терминінің синонимі болып табылады. E-learning – бұл оқу және оқыту форматы,
білім беру контенттерінің электрондық формасын электрондық құралдармен қолданып, компьютер,
ұялы телефон, коммуникатор, білімді басқару жүйесі (LMS) және интерактивті оқыту платформасына
негізделген сабақ берулерден құралады. Ал, жалпылама ЮНЕСКО мамандарының берген
анықтамасы бойынша: «E-learning – ғаламтор және мультимедиа көмегімен оқыту» дегенді білдіреді
екен. Тілді ақпараттық – коммуникативтік, компьютерлік технология арқылы оқыту – тіл
үйренушінің өз бетімен тіл үйрену қабілеттерін жетілдіруіне игі ықпал ететін тиімді жүйе болып
табылады. Білім беру саласында дәстүрлі оқыту электронды оқытуға, электронды оқыту Smart
оқытуға ауысты. Орта білім беруде оқушылардың өздігінен дербес білім алуына басымдық берілсе,
біліктілік арттыру жүйесінде қашықтықтан оқыту, корпоративті оқыту кеңінен қанат жайды. Ендігі
міндет – сол алған білімнің адамға қызмет етуіне мүмкіндік беретін Smart оқыту ортасын дамыту.
Smart оқытудың келеңсіз жақтары да бар, дегенмен, білім берудің екі аспектісі рухани-адамгершілік
және интеллектуалды білімдерді өскелең ұрпаққа құстың қос қанатындай бірдей бере отырып,
оқушылардың интеллектісін дамытуда және оқытудың келешегінің бір бағыты инновацияда екенін де
түсіну керек.
Smart оқытудың даму бағыттары:
- сандық оқулықтарды әзірлеу;
- онлайн сабақтардың белсенділігін арттыру;
- Smart контенттерді пайдалану жүйесін құру.
- Smart оқытуды төмендегідей міндеттерді жүзеге асыру арқылы жетуге болады;
- барлық білім беру ұйымдарын SMART құрылғылармен қамтамасыз ету;
- SMART құрылғылармен жұмыстануға оқытушының арнайы дайындығы және оны меңгеруі;
- осы бағыттағы бағдарламаларды толық іске асыру [1, 30 б].
«SMART» технологиясының мүмкіншіліктері:
1. Оқушылардың сабаққа қызықты әрі белсенді қатысуына ықпал етеді.
2. Сабаққа қажетті құралдарды ресурстар сайтынан алуға немесе интернетпен жұмыс жасауға
болады.
3. Оқушылардың жеке және әлеуметтік қабілеттерін арттыра отырып, топпен жұмыс жасауға
көмектеседі.
