«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»

 «ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»               

Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды  72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы               

Сәуір, 2019 

 

135 

болашақта оларды орта топқа көшіру қажет. Бұндай істі жүзеге асыруда, шағын және орта бизнесті 

өркендетуге қажетті ұйымдар (бизнес-инкубатор, технополис, технопарк, иновациялық кластер және 

т.б)  құрылып,  жұмыс  істеуде.  Бұл  құрылымдар  Қазақстанда  мобилдік  және  мултимобилдік, 

наноғарыштық  технология,  геналық  инженерия  сияқты  өндіріс  салаларының  қалыптасуына 

көмектесе  отырып,  бұған  шағын  және  орта  бизнес  кәсіпорындарын  қатыстыру  үшін  жүктелген 

міндеттерді  атқаруда.  Бұл  салаларға  және  ғылыми  сыйымдық  салаларға-электроникаға,  лазерлік 

техникаға, комуникациялық және медициналық жабдықтарға қажетті сирек кездесетін металл өңдеу 

өндірісі индустриалды-иновациялық бағдарламаның бірінші бесжылдықта (2010-2014 жж.) құрылып, 

екінші бесжылдықта (2015-2019 жж.) әрі қарай даму үстінде. Осыған байланысты Қазақстанның төрт 

ірі қалаларында агломерация ашылып жатыр. Сонымен шағын инновациялық бизнеспен айналысқан 

кәсіпорындарды  ірі  компаниялардың    айналасында  шоғырланған  шағын  және  орта  кәсіпорындар 

арқылы дамытудың маңызы жоғары. Ірі компаниялар шағын және орта бизнес кәсіпорындарына бір 

жағынан шикізатпен  материалдарды  беретын болса,  ал  екінші жағынан  олардың өнімдерін  көтерме 

тұтынушысы  болып  табылады.  Осыдан  бұл  компаниялар  кей  уақытта  өздерінің  шағын  және  орта 

бизнес тәуелсіздігінен айыруыда мүмкін. Сондықтан, шағын және орта бизнес кәсіпорындары жеке 

бір  ірі  компаниялардың  өндірістік  желісіне  толық  түрде  байланысты  болмай,қайта  майда  сериялық 

немесе  жеке  өнім  бөлшегін  шығару  өндірісіне  мамандырылса,онда  олар  тәуелсіздігін  сақтап, 

өздерінің  саясатын  жүргізер  еді.  Бұндай  жағдайда  болу  үшін  бұл  кәсіпорындар  дербес  субъект 

ретінде  құрылып,  өздерінің  жұмысын  контракт  негізінде  жүргізу  керек.  Қарастырылып  отырған 

бизнес субъектілерінің өзара іс-қимылдары кооперацияның негізінде жүрсе, бұл олардың әрқайсына 

пайдалы,  әсіресе  ірі  компанияға.  Бұл  компания  иновациялық  өнім  шығарумен  айналысқан  уақытта 

шағын  және  орта  бизнес  кәсіпорындары  бұл  өнімнің  жаңа  бірлік  түрін  жеткізіп  тұру  арқылы  оған 

иновациялық үдерістің ең басты генераторы болып табылады.  

Ірі  компания  мен  шағын  және  орта  бизнес  кәсіпорындарының  арасындағы  өзара  тығыз 

байланысты  нығайтып,  әрі  қарай  дамуына  қолайлы  жағдайлар  кластер  жасайды.  Кластерлік 

бірлестіктің  аумағында  олардың  бірге  және  өзара  байланысты  түрде  дамуы  оларға  өте  қажет. 

Өздерінің бизнесін инновациялық белсендікпен жүргізуге мүмкіншілік алады, әрі қолдау мен көмек 

алуларына  да  болады.  Қазір  Қазақстанда  кластер  әр  түрлі  өндіріс  салаларында  құрылып  жатыр. 

Бірінші құрылған  кластерлер мұнайгаздың машина жасау саласымен таукен металлургия  саласында  

ойдағыдай    жұмыс    істер  жатыр,  кластердің    негізінде  дамудың  артықшылығы  көрсетіп.    Кластер 

түріндегі  бұндай  құрылымдар  өздерінің    құрылымдық    бөлімшелердің  инновациялық    іс-

қимылдарына  дамуына  қажетті  жағдай  жасайды,  олардың  бәсекелестігінің    өсуіне  және  нарықтық  

тұрақтылығын    сақтауға  көмектеседі.  Кластер  өзінің    даму  барысында  «ғылым  мен  өндірістің» 

циклдік  тізбегін  түгел  өзі  жүзеге  асыра  отырып,  ғылыми  зерттеу-инвестиция-өндіріс-өнімді  өткізу-

қызмет  көрсетумен  айналысатын  ұйымдар  мен  кәсіпорындардың  серіктестігін  нығайтады,  олардың 

ішінде  шағын  және  орта  бизнес  кәсіпорындарымен  шағын  инновациялық    бизнес  фирмаларының 

құрылып,  дамуына  мүмкіншілік  береді.  Осындай  істі  жүргізе  отырып,  кластер    инновацияның 

негізінде жоғары технологиялық укладка өндірістің көшіун қамтамасыз етеді. Сөйтіп бұл Қазақстан 

аумағында  жоғары  технологиялық    ғылыми  сиымдылықпен  ғылыми  сипатталатын  өндірістің 

қалыптасуына септігін тигізеді. Н.А.Назарбаев айтқандай озінің ІІ ақпан 2015 жылы өткен Үкіметтің 

кеңейтілген  мәжілісінде  сөйлеген  сөзінде  «Елімізде  бұндай  кәсіпорындардың  иновациялық  қызмет 

көрсету  іс-әрекетін  дамытуға  қолайлы  эканомикалық  орта  құрып,  оларға  инфраструктураны 

жақындатып  берумен  бірге  мемлекет  жағынан  қолдау  көрсету  керек».  Осы  тұрғадан  шағын 

инновациялық бизнестің даму жағдайына қажетті инкубациялық жобаларды әрі қарай іске белсенді 

түрде асыра берудің маңызы зор. 

Әдебиеттер: 

1.  ҚР  Президенті  Назарбаев  Н.Ә.  Қазақстан  халқына  14  желтоқсан  2012  ж.  жасалған 

Жолдауы. «Қазақстанның-2050 стратегиясы». 

2.  ҚР-ның статистикасы бойынша агенствасының деректі сайты, http:/www.stat.dov.kz 

3.  “Егемен Қазақстан ” газеті,12 ақпан 2015 ж 

                                              

     

 

 

 «ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»               

Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды  72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы               

Сәуір, 2019 

 

136 

Сунияцунова Гүлбахар  

5B050800-Есеп және аудит 

Ғылыми жетекшісі: М.О.Қойшыбаева  

 

ЦИФРЛІК ЭКОНОМИКАҒА БЕЙІМДЕЛГЕН БІЛІКТІ МАМАНДАРДЫ 

ДАЙЫНДАУ САПАСЫН КӨТЕРУ 

 

Аннотация. В этой статье рассматриваются о повышении качества подготовки квалифицированных 

специалистов с учетом цифровой экономики. 

Abstract.  This  article  discusses  how  to  improve  the  quality  of  training  qualified  professionals  tailored  to  the 

digital economy.

 

 

Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы  Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев 5 

наурыз  2018  жылы  халықтың  көкейінде  жүрген  мақсат-мұраттарына  апаратын  «Бес  әлеуметтік 

бастама» көтерген болатын. Жоғары білім алудың қолжетімділігі мен сапасын арттыру үшін, сондай-

ақ жан жақты білім алу үшін мемлекет тарапынан қолдаудың әр қашанда бар екендігін ауызға тией 

кеткен  еді.  Сол  себепті  де  біз  келешек  ұрпақ  еліміздің  экономикасын,  саясатын,  әлеуметін  және  де 

мәдениетін  көтеру  жолында  заман  талабына  сай  жетілуіміз  керек  деп  ойлаймын.  Біздің  еліміздегі 

цифрлық  технологиялардың  дамуы  әлем  нарығындағы  ақпараттық-коммуникативтік  қызметтер 

рөлінің  нығаюы  мен  ақпараттық  индустрияның  бәсекеге  қабілеттілігін  арттыру  үшін  ақпараттық 

қызметтерді өндіретін және эскпортты жүзеге асыратын біздің еліміздің экономикасын жаңғыртуды 

жүргізетін отандық кәсіпорындар мен компанияларға қолдау көрсету сияқты осындай шарттар және 

факторлармен  айқындалады.  Ендігі  мақсат  цифрлік  экономикаға  бейімделген  білікті  мамандарды 

дайындауда  саны  жағынан  емес,  сапасы  жағынан  да  білікті  өз  ісінің  шеберлерін  дайындап  шығу.  

Елбасы  Н.Назарбаев  «Болашаққа  бағдар:  рухани  жаңғыру»  атты  бағдарламалық  мақаласында 

«Бәсекелік  қабілет  дегеніміз  –  ұлттың  аймақтық  немесе  жаһандық  нарықта  бағасы,  яғни  сапасы 

жөнінен  өзгелерден  ұтымды  дүние  ұсына  алуы.  Бұл  материалдық  өнім  ғана  емес,  сонымен  бірге, 

білім,  қызмет,  зияткерлік  өнім  немесе  сапалы  еңбек  ресурстары  болуы  мүмкін»  деген  болатын  [1, 

18б.]. 

Цифрландырудағы  негізгі  мақсат  –  бәсекеге  қабілеттілікті  арттыру,  халықтың  өмір  сүру 

сапасын  жақсарту,  кез  келген  процесті,  қазіргі  жағдайда,  оқу-тәрбие  процесін  жеделдету  және 

жеңілдету,  балаларға,  ұстаздарға,  ата-аналарға  жүктемені  азайту.  Ең  бастысы  –  білім  беру  сапасын 

арттыру.  Мемлекет  басшысы  атап  көрсеткендей,  «елді  цифрландыру  –  бұл  мақсат  емес,  бұл  – 

Қазақстанның  абсолюттік  артықшылыққа  қол  жеткізу  құралы».  Қазіргі  замандағы  білім  берудің 

негізгі  мақсаты:  еңбек  нарығында  бәсекеге  қабілетті,  құзыретті,    өз  жұмысын  жақсы  білетін,  жан-

жағына  бағыт-бағдармен  қарайтын,  әлемдік  стандарт  деңгейінде  нәтижелі  жұмысқа,  кәсіби  өсуге,  

әлеуметтік-саяси  оңтайлы  тез  әрекет  жасауға,  болып  жатқан  өзгерістерге  тез  бейімделуге  қабілетті 

білікті маман, индустриалды-инновациялық жағдайды шешуге лайық, өз қалауы мен қоғам талабына 

сай өзін көрсете білуге бейім, өз ойын еркін айта алатын, жоғары білімді, ұлттық тілді, тарихты жетік 

меңгерген, отандық және әлемдік мәдениетті бойына қалыптастырған, шығармашыл, оңтайлы кәсіби 

маман дайындау.  Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы 

дамудың  жаңа  мүмкіндіктері»  атты  Қазақстан  халқына  Жолдауы  бойынша  оқудың  сапасын 

жоғарылатып,  үш  тілдікті  дамыту,  электронды  кітаптармен  жұмыс,  бейнебақылау,  робототехника 

және  тағы  да  басқа  білім  берудің  түрлерін  цифрландыру  –  алға  қойылған  мақсаттардың  бірі. 

Мақсатқа қол жеткізу  жолында жастарға яғни бізге көп ізденіп білім алуды қажет етеді. Болашақ — 

біздікі,  ұлттың  ертеңі  —  біз.  Бізге,  жастарға,  артар  сенім  де,  жауапкершілік  те  үлкен.  Сондықтан, 

Елбасының  сөзімен  айтсақ,  біз  жастар,  Отанымызда  жүзеге  асырылып  жатқан  барлық  үдерістерге 

атсалысуымыз қажет!  

Еліміздің    Тұңғыш  Президенті  Нұрсұлтан  Назарбаевтың  биылғы  жылды  жастар  жылы  деп 

жариялауы  жастарға  айырықша  серпін  бергені  хақ.  Елордамызда  өткен  жастар  жылының  ашылу 

салтанатында  Елбасы  өзекті  мәселелерді  қозғады.  Жұмыссыз  жастармен  белсене  жұмыс  жүргізіп  , 

қайта  даярлау  курстары  арқылы  оқытып  жұмысқа  орналастыру,  мектеп  бітіруші  түлектерге  оқу 

гранттарының  көптеп  бөлінуін  қарастыру,  жағдай  жасау  керектігін  атап  айтқан  Елбасы 

жастарымызға айырықша көңіл бөліп айырықша сенім артып отыр.Расында, мемлекет басшысының 

қандай жағдай болмасын жастар тақырыбы тыс қалмайтынын байқаймын. Қоғамның дамуы, сондағы 

өмір  сүріп  жатқан  адамдардың  қарым-қарекетіне  байланысты  екендігі  ежелден-ақ  белгілі  дүние.