A.6.3 «Жасыл» стандарттар

 

A.6.3 «Жасыл» стандарттар 

Ақпарат 

Түпкілікті есеп 

27.03.2017 ж. 

 

20 / 26 

«Жасыл» 

облигациялар 

саудасының 

қағидаттары 

Иә немесе қаржы 

ұйымдары (ҚҰ) 

бойынша 

міндеттеме 

Жоқ 

Иә 

Иә (бөгде 

ұйымның 

қорытындысы) 

Иә (жаңа нарық) 

Халықаралық 

қаржы 

ұйымдарының 

(ХҚҰ) Парник 

газдарының 

шығарындыларын 

есепке алу 

стандарты 

Қаржы ұйымдары 

(ҚҰ) бойынша 

міндеттеме 

Иә, міндетті болып 

саналмайды 

Иә 

Иә (ПГ 

шығарындыларын 

есепке алу) 

Иә 

Климаттық 

облигациялар 

саудасы стандарты 

Иә немесе қаржы 

ұйымдары (ҚҰ) 

бойынша 

міндеттеме 

Жоқ 

Жоқ 

(сертификаттау) 

Иә 

(сертификаттау) 

Иә (жаңа нарық) 

Жауапты 

инвестициялау 

қағидаттары 

Қаржы ұйымдары 

(ҚҰ) бойынша 

міндеттеме 

Жоқ 

Жоқ (қол қоюшы 

тарап) 

Жоқ 

Иә 

2-

кесте. Таңдалған қосымша «жасыл» стандарттарды өткізу қолайлылығы туралы қысқаша ақпарат 

Жоғарыдағы 2-кестеде әртүрлі стандарттардың айналымға енгізу қолайлылығының критерийлеріне 

сәйкестігі қалай қарастырылғаны туралы шолу жасалған. Бастапқыда стандарттар жалпы алғанда 

белгіленген критерийлерге қалай сәйкес келуге тиісті екендігін ескере отырып таңдалған болатын, 

сондықтан кестенің негізгі мақсаты -осы стандарттар арасындағы айырмашылықтарды бөліп көрсету. 

Бірінші критерийге сәйкес, барлық стандарттарда бастапқыда АХҚО тарапынан стандартты жүзеге асыру 

үшін өзіндік техникалық базасы мен техникалық мүмкіндіктерінің болмауына қарамастан стандартты 

қабылдауға рұқсат етіледі. Яғни стандарт аясындағы міндеттеме АХҚО қаржыландырудың белгілі бір 

түрінде (мысалы, жобалық қаржыландыруды ұсынатын немесе  «жасыл» облигацияларды шығаратын 

мекеме ретінде) белсенді рөл атқарғанға дейін негіз қалаушы қаржы ұйымдарына жатады. Егер АХҚО 

қаржы ұйымы ретінде бағдарламаға белсенді қатысатын болса, онда одан стандартты қабылдау үшін 

өзіндік техникалық әлеует құру талап етіледі. 

Екінші критерийге сәйкес, АХҚО стандарттың орындалуын қамтамасыз етудегі қажеттіліктері АХҚО-ның 

рөліне және оның стандартты жалпы қалай ұстанатындығына байланысты. Климат өзгерістері туралы 

ақпаратты ашу жөніндегі арнайы жұмыс тобы және Климат өзгерістері туралы есептілік жүйесі (КӨЕЖ) 

аясындағы ақпаратты ашу және есептілік жөніндегі стандарт сияқты кейбір стандарттар үшін АХҚО егер 

оның болашақ мандатындағы өкілеттіліктерінің аясына кіретін болса,  орындалуын қамтамасыз ету 

жөніндегі агент ретінде әрекет ете алады (алайда міндетті емес). Басқа стандарттарға қатысты 

стандарттың орындалуын қамтамасыз ету нарық алаңдары (мысалы, ЕҚДБ алдында есеп беру арқылы 

немесе Климаттық облигациялар саудасы стандартына сәйкестікті сертификаттау үшін қолданылатын 

Экватор қағидаттарына сәйкес) арқылы жүзеге асырылады. Барлық белгіленген стандарттардың 

орындалуы жанама түрде АХҚО белсене араласпағанның өзінде, нарық алаңдары мен мүдделі нарық 

қатысушылары арқылы қамтамасыз етіледі. 

Үшінші критерий бойынша стандартты біржақты тәртіппен стандартты жүзеге асыруға жауапты органның 

қатысуынсыз қабылдау мүмкіндігі туралы мәселе қарастырылады. Көптеген стандарттар бір немесе 

бірнеше жалпыға ортақ құжаттардан тұрады, сондықтан жалпыға ортақ эталон ретінде кез-келген 

қолданушы қабылдай алады. Барлық стандарттар жалпыға ортақ. Дегенмен кейбір стандарттар үшін 

мысалы, есептілік үшін, стандартты және тиісті инфрақұрылымды толық қабылдау үшін міндетті түрде бір 

ұйымның (Экватор қағидаттары, Климаттық облигациялар саудасы стандарты, Жауапты инвестициялау 

қағидаттары (PRI)) мүшесі болу қажет немесе ұйым танымал қаржы делдалы (ЕҚДБ) болған жағдайда 

рұқсат етіледі. 

 

A.6.3 «Жасыл» стандарттар 

Ақпарат 

Түпкілікті есеп 

27.03.2017 ж. 

 

21 / 26 

Төртінші ыңғайлылық критерийінде АХҚО стандарттың сақталуын қамтамасыз ету үшін бөгде қызмет 

жеткізушілерге қолдау көрсету қажет екендігі қарастырылған. Бөгде әлеуетті құру қажеттігі стандарттың 

қабылдануын белгілі бір қызмет түрінің болуымен байланыстырады. Көптеген қарастырылған 

стандарттар үшін бөгде тараптан қолдау қажет емес, өйткені стандарт енгізуді қаржы ұйымы өздігінен 

жүзеге асыра алады. Дегенмен бөгде қызмет жеткізушілер бұрынғысынша, мысалы, қаржы делдалдары 

үшін техникалық сараптаманы ұсыну арқылы стандартты қабылдауды жалғастыра алады. «Жасыл» 

облигациялар саудасының екі стандарты да тәуелсіз қорытынды («Жасыл» облигациялар саудасының 

қағидаттары (GBP)) және заңдастыруды (верификация) (Климаттық облигациялар жөніндегі бастама 

(CBI) түрінде бөгде тараптың қолдауын қажет етеді, дегенмен мұндай қызметтерді стандартты 

мекемелер арқылы халықаралық қызмет жеткізушілерден сатып алуға болады. Халықаралық қаржы 

ұйымдарының (ХҚҰ) ПГ шығарындыларын есепке алу  стандартын енгізуі нәтижесінде ПГ 

шығарындыларын стандартқа сәйкес бағалау үшін сырттай сараптама жүргізу талап етілуі мүмкін. 

Шолуға қосу үшін таңдалған барлық стандарттар тұтынушылар саны, стандарт шығарушы мекеменің 

беделі және стандарттың ұзақ мерзімді маңыздылығы тұрғысынан өзекті болып саналады. Климат 

өзгерістері туралы есептілік жүйесі (КӨЕЖ) және Климат өзгерістері туралы ақпаратты ашу жөніндегі 

арнайы жұмыс тобының климат өзгерістеріне қатысты ұсынбалары  сияқты үрдіске бет алған 

стандарттардың ұзақ мерзімді өзектілігі олардың базалық техникалық стандарттардың өзгерістеріне және 

стандарт негізіне алынған саяси беделге қалай бейімделетіндігіне байланысты. G20 және Қаржы 

тұрақтылығы жөніндегі кеңес тарапынан мақұлдауға, қолдауға ие бола отырып, Климат өзгерістері 

туралы ақпаратты ашу жөніндегі арнайы жұмыс тобы әзірлеген ақпаратты ашу жөніндегі ұсынбалары 

климаттық ақпаратты негізгі қаржылық құжаттарға қосуға мүмкін болатын нақты стандартқа айналады деп 

күтіледі. 

3.2 

Тиісті стандарттарды таңдау 

Реттеуші органдар мен инвесторлардың тарапынан климатқа қатысты ақпарат пен тәуекелдеріне басты 

акцент қойылғанын ескере отырып, көптеген стандарттарда басты назарға ақпаратты ашу үрдісі 

алынады. Бұл стандарттар түрлі мекемелерде климаттық тәуекелдер туралы ақпаратты ашу және 

климаттық тәуекелдерді басқару үрдісін анықтау мен енгізуге бағытталған. Инвесторлар мен активтерді 

басқарушылар үшін ақпаратты ашудың бірнеше базалық жүйелері бары белгілі, мысалы: 



 

 

"Портфельді декарбонизациялау коалициясы"

35

- 

бұл көміртегі өндіретін компаниялардан, 

жобалар мен технологиялардан капиталды шығару кезінде тәуекелдерді азайту құралы ретінде 

капиталды қайта бөлумен айналысатын институттық инвесторлар коалициясы. 



 

 

«Монреаль көміртегі кепілі»

36

- 

бұл жыл сайын өздерінің инвестициялық портфелінде парник 

газдарының атмосфераға шығарылуы туралы ақпаратты жариялап, өлшеулерді орындауға 

міндеттенетін институттық инвесторлар мен актив басқарушыларының коалициясы. 



 

«Активтер туралы ақпаратты ашу жөніндегі жоба»

37

-

бұл климаттық тәуекелдер мен 

мүмкіндіктерді, сондай-ақ әлемдегі 1000 ең ірі меншік иелері болып табылатын компаниялардың 

практикалық басқару әдістерін бағалау жөніндегі бастама. 



 

«Көміртегі шығарындылары туралы ақпаратты ашу жобасы»

38

- 

бұл экологиялық ақпаратты (су 

ресурстары, орман шаруашылығы және климат) ашудың ең ірі, 5500 астам компанияны қамтитын 

жаһандық жүйесі. 

Айта кететін жайт, ақпарат ашу жүйелері белгілі бір дәрежеде жағымсыз зардаптарды өлшеуге 

бағдарланған жекелеген техникалық стандарттарға байланысты. Көптеген "жасыл" стандарттарда 

шығарындыларды және олардың көлемін есептеу және көлемін қысқарту негізіне алынған негізгі 

                                                             

35

 http://unepfi.org/pdc/about/ 

36

 http://montrealpledge.org/ 

37

 http://aodproject.net/about-us/our-objectives/ 

38

 https://www.cdp.net/en