Жаратылыстану математикалық факультетінін деканы

Әдебиет:

2 К.М.Жексенбина, Н.Н.Нұрахметов, К.А.Сарманова Химия 8-сынып әдістемелік нұсқау Алматы, Мектеп, 2004 111, 114, 116 беттер.

3 А.Мырзабай-ұлы. Химияны оқыту әдістемесінің практикумы. Алматы.: “Рауан”

Дәріс № 7

Тақырыбы Химиялық экспериментті дайындауда және жүргізуде лаборанттың міндеттері. Қарастырылатын сұрақтар:

Лаборанттың біліктілік сипаттамасы. Зертханашының қажет біліктер мен дағдылар. Зертханашының сабаққа даярлығы. Лабораториялық шаруашылықты жүргізу.

Химялық эксперементтің сапасы мен тиімділігі мұғалімнің даярлығы мен ұйымдастыруына және оқушылардың әзірлігімен, зертханашының көмегіне байланысты.

Оқытушының негізгі көмекшісі - зертханашы. Зертханашы оқытушы секілді темір ұстасы, , болатшы, ағаш шебері, қатырма істері бойынша жұмыс дағдыларын білу қажет. Ең бастысы, әйнек өңдеу, дайын бұйымдарды құрап жинауға байланысты жұмыстардыбілу қажет.

Зертханашының басты міндеті- керекті құрал- жабдықтарды сабаққа әзірлеп қою, барлық құралдардың жұмыс істеп тұрғанын қадағалау, сонымен қатар реактивтер тазалығын кіршіксіз бақылау.

Зертханашы сабаққа қатысып, оқытушыға техникалық көмек көрсете отырып, демонстрациялық тәжірибеге, лабораторялық тәжірибеге, тәжірибелік есепке көмектесу және қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Сондай-ақ зертханашы тазалық пен жинақылықты, қауіпсіздік жағдайын алғашқы көмек көрсету құралдарын химиялық бөлмеде, зертханады дұрыс сақтауы керек.

Бөлме меңгерушісін атқаратын химия оқытушысы бөлменің күйіне, зертханашының жұмысына оқу орнының директорына жауап береді

Зертханашы бұл міндеттерді атқару үшін адал нинетті қызметкер болуы жеткіліксіз, ол үшін ол химиядан жалпы орта білімі болу керек, лаборатория шаруашылығын жүргізу және техникалық – химиялық тәжірибе жүргізу дағдыларын білу керек. Зертханшы лабораториялық жұмыстарға тәжірибелік есепке, практикалық жұмысқа құрғақ заттарды, ерітінділерді дайындайды.

Көбіне зерртхпнпшыларға концентрациялық ерітінділермен көп жұмыс істеуге тура келеді. Сондықтан, ол тұзды ерітінділерді , қышқылдар мен сілтілердің массалық үлесі анықталған зат ерітіндісін осымен байланысты есептерді шығара білу керек. Зертхнашыға көбіне қажет дағдылардың ішінде келесілері: спирт шамдарын даярлау, шыны тұрбаны өңдеу, (кесу, еріту, майыстыру, созу) тығындарды кесте бойынша жинау, құрал-жабдықтарды тазалау т.б.

Зертханашының келесі күнні сабағына дайындалғанда, ең бірінші жұмыстың жоспарымен танысады. Жоспарда оқытушының және зертханашының анықтаған күні , сабақ тақырыптың аты, өткізілетін күні, демонстрациялық және зертханалық тәжірибеде есебінде практикалық сабақ және эксперименталдық есептер қойылады. Жұмыс жоспарда немесе карточкаларда әрбір химиялық эксперимент үшін реактивтер мен құрал-жабдықтар қойылады.. Әрбір оқкшының тәжірибе жасау үшін , зертханашыға сбақта көп күш жұмсау және көп реактивтер мен құрал-жабдықтарды уақытымен дайындау жүктеледі. Сондықтан мұндай жұмыстарды ертерек жасау керек. Сабақ басталмастан бұрын реактивтердің сапасын, газ өткізетін түтіктердің және басқа да құрал-жабдықтардың дұрыс жабдықталғанын тексеріп алған жөн. Бірінші сабаққа құралдарды зертханашы күні бұрын дайындайды, ал келесі өткізетін сабақтың барлығына үзіліс кезінде дайындайды. Зертханашы жұмыс кеезінде оқушының құралдарды жинауы мен бекітуін, ыдыстарды дұрыс қолдануын, өздерінің жұмыс орындарының таза және жинақы болларын қадағалайды.

Демонстрациялық тәжірибе өткеннен кейін жиналуына құрылуына көмектеседі. Техникалық эксперимент кезінде зертханашы мұғалімнің көмегінсіз өздігінен демонстрация жүргізеді

1 Химия кабинетінің зертханашысының білімі қандай болу керек?

2 Химия кабинетінің зертханашысының меңгеруге, білуге тиісті білік дағдыларын ата.

3 Химия кабинетінің зертханашысының химиялық экспериментке дейін не істеуі керек?

4 Химия кабинеттегі шаруашылықты қалай жүргізу керек

Пайдаланатын әдебиеттер:

2 Т.С.Назарова А.А.Грабецкий т.б Организация работы лаборанта в школьном кабинете химий. М,Просвищение

3 Что должен знать и уметь лаборант школьного химического кабинете мақаласын Химия в школе журналы 1991 №3 оқы.

Дәріс № 8

Тақырыбы: Химиялық эксперименттің әдістемесі. Демонстрация технологиясы.

Қарастырылатын сұрақтар:

1 Демонстрациялық экспериментке даярлану: материалды техникалық және әдістемелік.

Демонстрациялық тәжірибені жүргізу әдістемесі

Дәрістің мазмұны:

Демонстрациялық эксперимент ең алдымен, оқушыларда заттар, химиялық құбылыстар және процсстер туралы нақты түсінік, ал содан кейін химиялық ұғымдарды қалыптастыруда, жаңа тақырыпты талқылау кезінде жүргізіледі. Ол аз уақыт ішінде химия саласындағы маңызды қорытындыларды түсінуге, зертханалық тәжірибелерді және жеке жұмыстарды орындап үйретуге мүмкіндік береді.

Оқушылардың ойы тәжірибелердің орындалуына және нәтижелерін ұғынуға бағытталады. Егер мұғалім тәжірибені көрсете отырып,оған түсініктеме беріп отырса, оқушылардың тәжірибеге деген қызығушылығы артар еді. Сол арқылы, оқушылар тәжірибеге, құбылысты бақылуға назар аударады. Осы кезде мұғалімнің барлық іс- әрекеті сиқыр тәрізді емес, тәжірибенің маңызды бөлігі ретінде көрінуі тиіс. Демонстрациялық тәжірибелер зертханалық құбылыстарды бақылаумен салыстырғанда ұйымдастырылған түрде өтеді. Дегенмен, демонстрациялар қажетті эксперименталды ептілік пен дағдыны қалыптастырмайды, сол себепті зертханалық тәжірибелермен, практикалық жұмыстармен және эксперименттік есептер мен толықтырылып отыруды талап етеді.

Демонстрациялық эксперименттің педагогикалық нәтижесі, білімге және эксперименттік ептілік пен дағдыға әсері экспермиент техникасына байланысты.

Мұғалім кабинеттегі барлық жабдықтарды және әрбір құралдарды жеке зерттеу керек, яғни демонмтрциялау техникасын жетілдіруі тиіс. Демонстрациялау техникасы бұл демонстрцияны дайндау және өткізу кезінде қажетті құрал-жабдықтар мен аппараттарды қолана білу тәсілдері. Демонстрациялау әдісі – демонстрацияның әсерлілігін көсететін тәсілдер жиынтығы. Демонстрацияның әдісі мен техникасы бір-бірімен тығыз байланысты. Сол себепті оларды көрнекі көрсету экспериментінің технологиясы деп атауға болады.

Демонстрациялық тәжірибені жүргізу кезінде әрбір тәжірибенің орындалу техникасын, реакивтер сапасын, құрал-жабдықтардың және құбылыстың оқушыларға жақсы көрінуін, қауіпсіздігін алдын ала тексеру өте маңызды болып табылады.

Кейде демонстрациялық үстелге екі жабдықты қойған дұрыс: біреуі – толық құрастырлыған және тәжірибе орындауға дайын күйінде, ал екіншісі - бөлшектенген түрінде, қолдану барысында оның құрылысын түсіедіру мақсатында, мысалы Кипп аппараты, тоңазытқыштар және т.б.

Демонстрацияға дайындық кезінде назар аударатын жағдай, ең тиімді әдістемемен жұмыс істеуді таңдап алу керек. Сондықтан күрделі әдістемені қолданған тиімді болмақ. Ол үшін әрдайым әр түрлі әдістемелік әдебиеттерді қолданып, тәжірибені жасаудың жаңа әдістемелеріне сүйенген жөн. Оларды алдымен тексеріп, ал ең тиімдісі оларды сабақта қолдану.

Егер тәжірибенің таңдалып алынған әдісі берілген критерияларды қанағаттандыра алса, онда оны оқу процесіне қолдануға болады.

Аталған критериялар бойынша демонстрация анализі мәнерлі (мағыналы) және айқын мынандай ұйғарымдар жасайды.

1. 
   көрсетілген құбылысты немесе процесті анықтау
   
2. 
   көрсетілетін құбылыстың мағыналығын анықтау
   
3. 
   құралдардың немесе прибордың бөлшектерін анықтау
   
4. 
   қажетті реактивтерді жинау
   

Содан соң приборлардың техникалық қауіпсіздікке сай келуін, сонымен бірге көрнекіліктер тексеріледі; демонстрацияның оқушыларға ұнамды жақтары қарастырылады. Соңынан демонстрациялық үстелдегі реактивтер мен приборлардың сәйкесінше орналасуы тексеріледі.

Дидактикалық есептерді шешу әдістеріне байланысты демонстрациялық тәжіребелерді мынандай топтарға бөлуге болады.

а) заттардың қасиеттерін зерттеу

б) заттарды алу

в) химиялық түсініктерге, заңдылықтарға, теорияларға негіздеп құбылыстарды зеттеу

Өзін- өзі тексеретін сұрақтар:

1. 
   Демонстрациялық экспериментке қандай талаптар қойылады?
   
2. 
   Демонстрациялық экспериментке материалдық, техникалық даярлануды түсіндір.
   
3. 
   Демонстрациялық экспериментке әдістемелік даярлануды түсіндір.
   
4. 
   Демонстрациялық эксперимент жүргізу әдістемесін талда.
   

жүктеу 1,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: