Жаратылыстану-география факультеті География кафедрасы

Бекітемін

Жаратылыстану-география

факультетінің деканы

_________Г.Н.Сулейменова

«__» _________ 2016ж.

Жалпы білімділікке қойылатын талаптар.

6М011600-География мамандығы бойынша магистр:

– адамзаттың іс-әрекетінің алуан түрлілігі туралы, рухани құндылықтар мен олардың маңызы жайлы, дүниеге деген ғылыми, философиялық және теологиялық көзқарасы бойынша түсінігі болуы;

– қоғам дамуы жайлы: мәдениет пен өркениеттің алуан түрлілігі, әлеуметтік тәжірибе түрлері, дүниежүзілік тарихи және мәдени кеңістіктегі Қазақстанның орны туралы білімді игеруі;

– Қазақстан Республикасының құқықтық және заңнамалық жүйелер негіздерін; құқық қорғау және сот пен басқа құқықорындаушылық мекемелерін, кәсіби іс-әрекет аясындағы құқықтық және адамгершілік - әдеп нормаларын білуі;

– экономикалық және әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар саласының бағытын, ілімін және негізгі ережелерін, адамдар арасындағы қатынастарды реттеудің құқықтық және әдеп нормаларын, әрі бұл білімін өзінің кәсіби іс-әрекетінің түрлі бағыттарында пайдалануды; еңбекті ұйымдастырудың ғылыми негіздерін, ақпараттарды жинау және өңдеу; педагогикалық, психологиялық және әдістемелік нормалар мен оқыту және тәрбие берудің тәсілдерін, жоғары және орта мектеп бағдарламаларының барлық мәселелері бойынша қазіргі ғылыми және оқу материалдарын білуі;

– мектеп географиясы оқу курстарының мазмұны арқылы жүзеге асырылатын: ізгілендіру, экологияландыру, саясаттандыру, әлеуметтендіру, экономикаландыру тәрізді қазіргі идеяларды меңгеруі;

– дүние жүзі және Қазақстан Республикасындағы саяси үрдістер, қоғам өміріндегі саяси жүйелер мен режимдердің орны мен маңызын түсінуі;

– жалпы географияның екі, яғни оның: жаратылыстану-ғылыми (физикалық география ғылымының жүйесі) және қоғамдық-гуманитарлық (әлеуметтік-экономикалық және саяси география ғылымдары жүйесі) бағыттарын интеграциялау дағдыларын және кешенді тұрғыдағы баптарды серпінді игеруі;

– әлемдік қауымдастықты тұтастай алғандағы және Қазақстан Республикасына қатысты негізгі экономикалық үрдістер мен бағдарламаларды талдай білуі;

– мәдениеттің мәнін, оның адамзат іс-әрекетіндегі маңызын білуі, адамзаттың мәдени мұрасы мен мәдени құндылықтар туралы түсінігі болуы;

– педагогикалық тәжірибесінде жүйелі түрдегі ақпараттарды қолдануды, болып жатқан әлеуметтік-тарихи оқиғаларды талдау және қорытындылауды; өзінің кәсіби іс-әрекетінің сипаты мен әлеуметтік-экономикалық жағдайлар өзгерістерінде, оған жылдам көндігу және бейімделуді; қазіргі ақпаратттық және білімдік технологияларды қолданып өз бетінше жаңа білім қорларын алу; пәнге деген қызығушылығын тудыру және білімді меңгерудің жоғары деңгейін қалыптастыру арқылы географиялық құбылыстар мен заңдылықтарды жазбаша және ауызша түрде сауатты, әрі дұрыс мағынада жеткізуді; білімдік үрдісте пәнаралық байланыстар жүйесін қолдануды білуі тиіс;

• 
  жоғары оқу орнында маман даярлаудың бағдарламаларының барлық циклдері бойынша қажетті білім қорларын, оқушыларды оқыту мен тәрбиелеудің қазіргі әдістерін; педагогикалық үрдістердегі жұмыс жағдайларының қырларын, әлеуметтік-тұрмыстық, кәсіби және ғылыми қатынас аясында қазақ, орыс және шет тілдердің бірін меңгеруі қажет.
  
• 
  
  

Қазіргі білім синтезі ретіндегі – жалпы география және оның құрамдас бөлігі болып табылатын экономикалық география, өз кезегінде географиялық, экономикалық және ұйымдастыру-басқарушылық ойлауды туындату арқылы кеңістіктік, экологиялық, жүйелілік және проблемалық құрылғыларға жауап бере отырып өз кезегінде жалпыгеографиялық, экономикалық және басқару жайлы білім жүйелерін дамытуда маңызды қызмет атқарады.

Осы себепті, 6М011600-География мамандығы бойынша магистр:

– әртүрлі мемлекеттік құрылымдардың экономикалық дамуының негізгі заңдылықтарын, олардың ұйымдастыру және басқару түрлерін, мемлекет және адам үшін дұрыс және кері жақтарын білуі керек;

– өзінің кәсіби іс-әрекетінде психологиялық-педагогикалық проблемаларды шешуді, ұжымның тұлғаларына психологиялық- педагогикалық мінездеме беруді игеруі қажет;

– физикалық- және экономикалық-географиялық немесе экологиялық, саясаттану, әлеуметтану, мәдениеттану, экономикалық және т.б. түрлі ұғымдардың бір-бірімен өзара әрекеті нәтижесінде түзілетін жер аумағының географиялық бейнесін жасау дағдысын меңгеруі тиіс;

– жаһандану жағдайында қазіргі қоғамдағы адамдар арасындағы өзара қарым-қатынасты реттеуші негізігі ұғым-түсініктер, әдістер мен заңдарды игеруі керек.

БП циклы бойынша бітіруші түлек:

– психологиялық-педагогикалық пәндер жүйесін, жеке тұлға психологиясын және тұлға арасындағы қарым-қатынасты, қазіргі заманғы мектептегі білім мазмұнын, оқыту пәнінің міндеттері, салалары, әдістері мен әдіснамалық ұстанымдарын. кәсіби білім берудің өзара байланысын, оқытуды ұйымдастыру формалары мен. әдістерінің сипаттамасын білуі;

– «Магистратура» бағдарламасы көлемінде, географиялық орта химиясын, атмосфераның, табиғи сулардың, жер қыртысының химиялық және топырақтың химиялық құрамын және оның ластануын білуі, негізгі заңдар мен олардың іс жүзінде қолданылуын игеруі;

– физика және астрономия негіздерін, Жердің ішкі құрылысы, Жер ядросы, инерция күші, атмосферадағы физикалық процестер, Күн жүйесі, құрылысы, ғаламшарлардың көзге көрінетін қозғалыстары, Күн және Ай тұтылуларын ұғынулары;

– мемлекеттік стандарттың бакалавриат деңгейіндегі жоғары педагогикалық білім көлемінде оқылатын міндетті компонент пәндері бойынша: жаратылыстану, жалпы жертану, геология және картографияны топография негіздерімен, ландшафтану, геоморфология, туризм және өлкетану негіздерін, әлеуметтік, экономикалық және саяси географияға кіріспені, қазіргі дүние географиясын, басқару мен тұрақты дамудың географиялық негіздерін білуі, сол сияқты картография және топография негіздерінен, жалпы жертанудан, топырақ географиясынан алған білімдерін мектеп маңы учаскелерінде, оқу экскурсияларында, т.б. практика жүзінде қолдана білуді игеруі керек;

– орта және арнаулы орта оқу орындарында география пәндерін оқыту әдістемесін, географиялық құрал-жабдықтармен жұмыс істеу, метеоалаң мен мектеп маңы учаскесін жасау дағдыларын, географиялық үйірме мен клуб жұмыстарын ұйымдастыруды меңгеруі;

– оқып-тоқыған білімдерін ғылыми, практикалық және қолданбалық міндеттерді шешуде қолдана білу, мәселен – геожүйені сақтау, табиғат ресурстарын ұтымды пайдалану экономикасы мен экологиясына қатысты, т.б. мәселелерде;

– қазіргі географияның – жалпыгеографиялық, экологиялық, саяси және экономикалық ойлау мен білімді қалыптастыру мен дамытудағы аса қолайлы қызметінің қадір-қасиетін ұғынуы;

– табиғат пен қоғам, жалпы қоршаған орта туралы жан-жақты ақпараттарды меңгеруі және оларды карта, атлас, анықтама, энциклопедия, монография, мәлімет базалары, геоақпараттық жүйе және т.б. ақпарат жинақтаушылар арқылы ыңғайлы күйде ұсына білуі;

– табиғатты тиімді қолдану ұстанымдары мен қоршаған ортанының ластануын болдырмаудың және қорғаудың тәртібі мен бақылау әдістерін игеруі;

• 
  алғашқы сараптамалық, далалық, статистикалық және басқа да ақпараттарды жинау және талдауды білуі қажет.
  

Қазақстан географиясы бойынша: еліміздің табиғат ерекшеліктері мен табиғи-ресурстық, әлеуметтік-демографиялық және өндірістік әлеуеті, оның келешектегі дамуының алғышарттық іргетасы екендігі туралы, әлемдік қауымдастықтағы Қазақстанның орны жайлы жүйелі білімді қалыптастырудың дағдыларын меңгеруі тиіс.

Дүние жүзінің географиясы бойынша: оқушыларда географиялық қабықтың жіктелуі мен біртұтастығы, материктер мен елдердің табиғаты, оларды мекендеуші тұрғындар, әртүрлі табиғи және әлеуметтік жағдайдағы географиялық аймақтар мен экономика салаларының шаруашылық іс-әрекеті мен өмірінің ерекшеліктері туралы шарттардың қалыптасуын ұғынулары қажет.

БП және КП циклдерінің таңдау бойынша компонентінің пәндері басты екі географиялық, яғни физикалық- және экономикалық-географиялық бағыттарының негізгі оқу курстарынан алған білімдерін ары қарай тереңдетумен қатар, шептес салалар (туризм, экология, экономика, жаратылыстану, т.б.) пәндерінен білім негіздерін береді.

Физикалық-географиялық (жаратылыстану) және экономикалық-географиялық (қоғамдық) ғылымдары жүйесіндегі қазіргі білімдердің синтезі ретінде географияға, өзіменен шектес тараптармен бірлікте табиғи және әлеуметтік-экономикалық нысандардың даму заңдылықтарын, тұрғындары мен оның шаруашылықтарын танып білуде, әлем мен Қазақстандағы табиғат пен қоғамның өзара іс-әрекетінің аса маңызды проблемаларын шешуде жетекші рөл жүктеледі.

«6М011600 – География» мамандығы бойынша білім беру бағдарламаларының мазмұны

Географияны оқыту әдістемесі

Географияны оқыту әдістемесі пәнінің мақсаты мен міндеттері. Пәннің маңызы мен мәні. Арнаулы түсініктер, заңдылықтар мен құбылыстарды танып-білудің формалары мен әдістемелері.

Географиялық түсіндірме және терминологиялық сөздіктермен, анықтамалық әдебиетпен жұмыс істеу. Мектеп географиясында географиялық білімді қалыптастыру. Жалпы білім беретін мектепте географияны базалық және бағдарлы деңгейде қытудың технологиясы. Оқытудың құралдары мен әдістері. Географиялық оқытудың мектептен тыс формалары. пәнаралық байланыстар. Геоинформатика, геоақпараттық жүйе технологиясы, географиядан электрондық оқулықтардың ерекшеліктері, табиғи және әлеуметтік-экономикалық процестер мен құбылыстарды мониторингілеу және модельдеу.
1. Топографиялық карталар және оның қасиеттері. Топографиялық карта масштабтары.

2. ТМД елдерінің дүние жүзінің саяси картасындағы орны, оның әлемдік экономикадағы ролі.

3. Қазақстанның тектоникалық-геологиялық құрылымы. Тектоникалық аудандастырылуы. Табиғатының төрттік дәуірдегі қалыптасу ерекшелігі.

4.Топографиялық карталардың географиялық мазмұны. Топографиялық шартты белгілері.

5. Ресей Федерациясы. Экономикалық-географиялық сипаттама.

6. Аустралия материгінің тіршілік дүниесінің белдеулер бойынша таралуы. Тіршілік дүниесінің өте ежелгілігі, эндемизмнің жоғарлығы. Топырақ-өсімдік жамылғысының типтері. Зоогеографиялық аудандастырылуы, ондағы жануарлар құрамы.

7.Карталардың жіктемесі (классификациясы): территорияны қамту дәрежесі, масштабы, мазмұны, не үшін қолданылатындығы, пайдалану тәсілі. Картаграфиялық жалпыландыру (генерализация).

8. Оңтүстік Қазақстанның экономикалық ауданына экономикалық географиялық сипаттама.

9. Аустралия – жер шарындағы ең кіші материк. Материктің ашылу және зерттелу тарихы. Материктің қалыптасуы. Аустралияның жер бедері.

10. Жалпы географиялық карталар. Жалпы географиялық карталар мәні, олардың мазмұнын анықтайтын элементтер.

11. Солтүстік Қазақстан экономикалық ауданына экономикалық географиялық сипатттама.

12. Африка климаты. Климатының өзіне тән ерекшеліктері. Африка климатын түзудегі ішкі тропиктік циркуляцияның ролі. Материктің солтүстік және оңтүстік бөліктері арасындағы ауа алмасуы. Африканың климаттық белдеулері.

13 Тақырыптық карталар. Тақырыптық карталардың мәні және олардың мазмұнының ерекшеліктері. Тақырыптық карталардың географиялық негізі. Географиялық құбылыстардың қасиетін бейнелеу әдістері.

14. Батыс Қазақстан экономикалық ауданына экономикалық географиялық сипатттама.

15. Африка материгі. Материк табиғатының жалпы ерекшеліктері. Материктің қалыптасуы. Жер бедерінің негізгі ерекшеліктері.

16. Минералдар туралы жалпы мәліметтер және олардың жіктелуі. Минералдардың негізгі топтары (сыныптары) және оларға қысқаша сипаттама.

17. Шығыс Қазақстан экономикалық ауданына экономикалық-географиялық сипаттама.

18. Оңтүстік Американың климаты. Климатының қалыптасу ерекшелігі. Климатты қалыптастырудағы Анд тауларының ролі. Қысым орталықтары мен пассаттық циркуляцияның әсері. Климаттық аудандастыруы.

19. Тау жыныстарын туралы жалпы мәліметтер және олардың шығу тегіне қарай жіктелуі.

20. Орталық Қазақстан экономикалық ауданына экономикалық-географиялық сипаттама.

21. Оңтүстік Американың материгі. Табиғатының жалпы ерекшеліктері. Материк табиғатының даму және қалыптасу кезеңдері.

22. Қазақстанның көлік кешені. Аймақтық өндірістік байланыстар.

23. Экзогендік геологиялық процесстер және олардың жер қыртысын қалыптастырудағы ролі.

24. Солтүстік Американың ішкі сулары. Беткі суларының жер бедері мен климаттық жағдайға сәйкес таралу заңдылығы. Ірі өзен жүйелерінің гидрологиялық режимі. Көлдердің орналасуы және қазан шұңқырларының генетикалық типтері.

25. Эндогендік геологиялық процесстер және олардың жер қыртысын қалыптастырудағы ролі.

26. Қазақстанның агроөнеркәсіп кешені.

27. Солтүстік Американың климаты. Климатының қалыптасуы. Ауа алмасуының меридиандық бағыты, оның маңызы. Климаттық аудандастыру.

28. Жер қыртысының негізгі даму кезеңдері. (кембрийге дейінгі палеозой, мезазой және кайназой)

29. Қазақстанның машина жасау өнеркәсібі.

30. Солтүстік Америка материгінің жер бедері. Жер бедері құрылымындағы басты ерекшеліктер. Жазық-платформалық морфоструктура типтері. Қазіргі вулканизм. Морфоскульптуралық жер бедері пішіндері және типтері.

31. Ландшафт генетикалық бір тұтас геожүйе. Әртүрлі ғалымдардың ландшафт терминіне берген анықтамасы. Ландшафт (геожүйе) деңгейлері.

32. Қазақстанның металлургия өнеркәсібі.

33. Солтүстік Америка материгі. Материктің қалыптасуы мен табиғатының даму кезеңдері.

34. Ландшафт морфологиясы. Ландшафттарды құрайтын морфологиялық территориялық табиғат кешендері, құрлымдық бөліктерінің сатыларына қарай жіктелуі. Жергілікті жер. Қоныс. Фация.

35. Қазақстанның энергетика шаруашылығы.

36. Евразия материгінің ішкі сулары. Су торының сипаты. Беткі суларының таралуы. Өзендердің қоректенуінің негізгі типтері мен режимі. Көл шұңқырларының пайда болу жолдары (генезисі) және негізгі көлді аудандары.

37. Ландшафттың аймақтық және аудандық бөлшектері. Ландшафттардың шығу тегіне қарай, ішкі сыртқы күштердің әсер ету деңгейлеріне қарай бөлшектенуі. Ландшафттардың зоналық, азоналық, секторлық жүйелері. Биіктік бөлшектенуі.

38. Қазақстанның отын-энергетика кешені.

39. Евразия материгінің климаты. Материктің географиялық орны, жер көлемі мен пішінінің климаттық жағдайларға әсері. Материк жағалауындағы мұхиттар мен ондағы беткі ағыстардың климатқа ықпалы. Материктің климаттық аудандастырылуы.

40. Антропогендік ландшафт. Ландшафттанудағы адамның ролі.Ауыл шаруашылық, өндірістік, рекрециялық, сызықтық, гидродинамикалық ландшафттар. Табиғи ландшафтылардың бұзылуындағы экологиялық әсерлер ролі.

41. Қазақстан шаруашылығы мен өнеркәсібіне жалпы шолу.Қазақстан экономикасына тарихи географиялық талдау жасау.

42. Евразия материгінің жер бедері. Гипсометриялық және орографиялық басты белгілері мен көрсеткіштері. Жазық–платформалық морфоструктура типтері. Морфоскульптуралық жер бедері пішіндері.

43. Географиялық қабық түсінігі, физикалық географияны оқыту нысаны. Географиялық қабықтың құрамдас бөліктері, олардың тұтастығы және өзге жер қабаттарынан сапалық өзгешеліктері.

44. Қазақстанның халқы және еңбек ресурстары.

45. Евразия – жер шарындағы аса ірі материк. Материк табиғатының қалыптасуы мен дамуының негізгі кезеңдері.

46. Жер планетасы. Жердің пішіні мен мөлшері, олардың географиялық маңызы.

47. Қазақстанның Республикасының табиғат жағдайы мен табиғат ресурстарына баға беру.

48. Мұхиттағы тіршілік. Мұхит айдынының биогеографиялық аудандастырылуы. Дүние жүзі мұхит айдыны шегіндегі жүргізіліп жтқан қазіргі заманғы зерттеулер. Дүние жүзілік мұхиттағы экологиялық жағдай.

49. Жердің өз өсінен, Күннен айналуы және бұлардың нәтижелері (оның салдары).

51. Дүние жүзілік мұхит беткі суының температурасы мен тұздылығы, басты ағыстары.

52. Күн радиациясы – географиялық қабықтағы энергия көзі ретінде, Күннің ұзақтығы және күн сәулесінің жерге түсу бұрышына, күн радиациясының ендік бойынша таралуының тәуелділігі.

53. Халықтардың таралуы. Қоныстанудың типтері мен формалары қоныстануға әсер етуші жағдайлар.

54. Дүние жүзілік мұхит – географиялық қабықтың біртұтас табиғат обьектісі. Дүние жүзілік мұхиттың жалпы физикалық – географиялық сипаттамасы, геологиялық құрлымын, мұхит түбінің бедері.

55. Атмосферадағы су, ылғалдылықтың жер бетіндегі және ауа қабатындағы конденсациясы, сублимациясы. Атмосфералық жауын-шашындардың жер бетінде таралу заңдылықтары.

56. Дүниежүзінің табиғи ресурстар географиясы. Минералдық шикізаттардың таралу заңдылықтары. Табиғи жағдайлар мен табиғи ресурстарға баға беру.

57. Экономикалық және әлеуметтік географияның теориялық негізі. Экономикалық географиялық жағдай, экономикалық аудандастыру және географиялық еңбек бөлінісі теориялары. Н.Н.Баранский және Н.Н.Колосовскийдің экономикалық географиядағы жаңа бағыттарды қалыптастырудағы ролі.

58. Атмосфералық қысым. Жел.

59. Экономикалық және әлеуметтік география пәнінің мақсаты, міндеті, экономикалық-әлеуметтік география ғылымдары жүйесіндегі орны. Зерттеу обьектісі.

60. Қазақстанның физикалық-географиялық аймақтары. Физикалық-географиялық ел: Қазақтың қатпарлы елі. (Қазақтың ұсақ шоқысы)

61. 
    Климат. Климат өзгерістері мен тербелістері және олардың географиялық қабықтағы маңызы.
    

63. Қазақстан табиғи ортасын зерттеудің геожүйелік-алаптық әдісі. Геожүйелер жіктелуінің деңгейлері: мега-макрогеожүйелер.

64. Жер гидросферасының көлемі мен құрлымы жайлы жалпы мәліметтер. Табиғи сулардың ең маңызды қасиеттері.

65. Азиялық аймақтар. Қытай Халық Республикасының экономикалық-географиялық сипаттамасы.

66. Қазақстанның физикалық-географиялық аудандастырылуы. Аудандастыру принциптері.

67. Судың жердегі айналымы және оның географиялық қабықтағы маңызы.

68. Шетелдік Европаға экономикалық-географиялық сипаттама. Европадағы интеграциялық процестер. Ішкі айырмашылықтары.

69. Қазақстанның табиғат зоналары. Табиғат зоналарының таралу заңдылығы. Ендік бойындағы зоналылық пен биіктік белдеулік.

70. Литосфера – географиялық қабықтың құрамдас бөлігі. Жер бедеріне түсінік. Бедер қлыптасу. Құрлық пен мұхит түбінің бедерлер ерекшеліктері.

71. Дүние жүзінің транспорт географиясы, түрлері, маңызы, орналасу еркшеліктері.

72. Қазақстанның өсімдік жамылғысы мен жануарлар дүниесі, олардың таралу ерекшелігі мен заңдылықтары. Қазақстанның қызыл кітабы.

73. Морфоқұрлым. Морфоқұрлымның басты типтері: жазықтар мен таулар. Морфомүсін. Жер бедерін қалыптастырушы процестердің классификациясы

74. Дүние жүзінің ауыл шаруашылық географиясы. Құрамы және орналасу ерекшеліктері, экстенсивтік және интенсивтік даму жолдары.

75. Қазақстанның топырақ жамылғысы. Топырақтың таралу заңдылығы. Азық-түлік проблемасын шешудегі жер ресурсының рөлі.

76. Биосфера туралы түсінік және биосфера ағзаларының алуан түрлілігі. Флора және фауна туралы түсінік.

77. Дүние жүзінің өнеркәсіп географиясы. Өндіруші және өңдеуші өнеркәсіп.

78. Қазақстан жер асты сулары. Жер асты суларының таралу ерекшелігі және шаруашылықтағы маңызы. Қазақстан таулары оның қазіргі кездегі мұздануы. Мұздықтардың типтері.

79. Ареал туралы түсінік. Ареал құрылысы және шекаралары. Қашықтығы бойынша ареалдардың бөлінуі.

80. Дүние жүзілік шаруашылық географиясы. Олардың негізгі орналасу ерекшеліктері, ірі аудандары мен орталықтары.

81. Қазақстанның ішкі сулары. Ішкі сулардың таралуындағы негізгі заңдылықтар мен ерекшеліктері. Транс шекаралық өзендердің проблемасы. Қазақстан көлдері. Каспий, Арал, Балхаш көлдерінің экологиялық жағдайлары.

82. Континент сулар биогеографиясы. Судың қасиеті. Тұщы өзен суларында мекендейтін ағзаларға сипаттама.

83. Миграция. Миграциялық қозғалыс және оның себептері.

84. Қазақстанның климаты. Климат құрушы факторлар. Агроклиматтық жағдайы және ресурсы. Климаттық аудандастырылуы.

85. Аралдар биогеографиясы. Континенталды және мұхиттық аралдар. Ағзалардың қоныстану амалдарының алуан түрлілігі.

86. Дүние жүзі халықтарының географиясы. Демографиялық саясат. Халқының құрамы. Еңбек ресурсы.

87. Қазақстанның рельефі. Рельефтің генетикалық типтері. Геоморфологияның аудандастырылуы. Қазіргі кездегі рельефті қалыптастырушы процестер.

88.Қазақстан Республикасының географиялық орны мен шекаралары. Қазақстан территориясының зерттелу тарихы.

89. Дүние жүзінің саяси картасы, оның қалыптасу кезеңдері. Елдерді типологияға бөлу мен топтастыру принциптері.

90. Антарктида. Табиғатының жалпы ерекшеліктері. Тасты Антарктиданың жер бедері мен тектоникалық құрылымы. Антарктиданың мұз жамылғысы. Антарктидалық оазистер.

91. Географияның ғылыми мектептері. Н.Н. Баранский мен Н.Н. Колосовскийдің экономикалық географиялық мектебі және Л.С.Берга пен А. Борзовтың физикалық географиялық мектебі.

92. Қазақстан және дүниежүзі қоғамының тұрақты дамға көшуі.

93.Физико-географиялық идеялардың даму кезеңі және географиялық зона туралы ілімнің қазіргі жағдайы.

94. Географиялық пәндерді оқытудың әдістемесі, экономикалық, әлеуметтік және саяси география түсінігі.

95. Ю.Г.Саушкиннің экономикалық географияның дамуына қосқан үлесі.

96. Әлеуметтік-экономикалық географияның жаңа бағыттары, саяси география, саяси географиялық зерттеудің құрылымы.

97. Жергілікті жерді географиялық зерттеудің әдісі және БҚО табиғат ескерткіштері.

98. Географиялық білімнің құрылымы мен мазмұны, географияны оқытудың мақсаты.

99. Тұрақты даму – уақыт талабы, көрсеткіштері мен шешім қабылдау критериі.

100. Шаруашылықты тарихи-географиялық зерттеу бұл табиғат пен қоғам арасындағы байланысты анықтаудың әдісі.

101. Дүниежүзіндегі урбанизация ерекшелігі мен Қазақстан қалаларының географиясы.

102. Физикалық география мен экономикалық география: ұқсастығы, айырмашылығы және байланысы.

103. Географиялық мағұлматтарды жинау мен өңдеудің әдістемесі.

104. Қазақстан мен Ресейдегі және әлемдегі аймақтық зерттеу, экономикалық аудандастыру мәселелері.

105.Экономикалық аудандастыру және өнеркәсіптің өндіріс типтері.

106. Көлік жүйесінің құрылымының экономикалық-географиялық ерекшелігі.

107. Шаруашылықтың территориялық ұйымдастырудың мақсаттық ғылыми негіздемесі.

108. Әлем энергетикасы, құрылымы мен қазіргі дамуы.

109. Әлеуметтік-экономикалық аудандастыру құрылымдық негізі.

110. Көлік жүйесінің дифференцияциясы мен класификациясы.

111. Табиғи ортаны географиялық зерттеу мағұлматтарын өнеркәсіп географиясында практикалық қолдану.

112. Экономикалық өмірдің интернационалдаудің географиялық негізі.

113. Халықаралық көшіғөн жағанданудың қорытындысы және негізі.

114. Экономикалық ауданды зерттеу мен классификациясының бастапқы материалдары.

115. Экономикалық және әлеуметтік география заңы мен заңдылықтары: эволюциясы мен түрі.

116. Ауыл шаруашылығы типтерінің класификациясы мен бастапқы зерттеу материалдары.

117. Территориялыдық-өндірістік кешен (ТПК)туралы ілім, энергоөндіріс циклі жүйесі (ЭЦП)

118. Халықаралық экономикалық қатынас құрылымы және функционалдық ерекшелігі.

119. Жерді пайдаланудың бірегей түрлері картографиялау мен класификациялдау, зерттеу.

120. Қазақстанды экономикалық аудандастыру.
Геоморфология

Геоморфологияның теориялық және методологиялық негіздері.

Жер бедерін жіктеу. Эндогендік құбылыстар мен жер бедері. Экзогендік құбылыстар мен жер бедері.

Геоморфологиялық карталар.

Жер бедері. Жер бедерінің қалыптасуының жалпы заңдылықтары.

Жер бедерінің жылу мен ылғал таралуына ықпалы.

Атмосфера, оның құрамы мен құрылысы. Күн радиациясы; радиациялық және жылулық баланс. Жердің жылулық режимі. Атмосферадағы су. Ауа қысымы, желдер және олардың сипаттамасы. Атмосфераның жалпы айналымы. Ауа райы туралы түсінік. Жер климаттары.

Гидросфера. Дүниежүзілік мұхит және оның құрамдас бөліктері. Мұхит суының қасиеттері. Су айналымы және мұхиттағы басқа су қозғалыстары. «Мұхит-атмосфера» біртұтас жүйесі. Құрлық сулары.

Биосфера, оның шекаралары, құрамы мен құрылысы. Атмосфера, литосфера және гидросфера дамуындағы тірі заттың ролі. Зат пен энергияның биологиялық айналымы.

Географиялық қабық, оның шекаралары, құрылысы, сапалық көрсеткіштері, негізгі даму кезеңдері.

Географиялық қабық заңдылықтары. Ландшафттар туралы түсінік. Географиялық орта және қоғам. ҒТР заманындағы адамзаттың экологиялық проблемалары. Ноосфера туралы түсінік.

Курстың мақсаты мен міндеттері. География пәні мұғалімін кәсіби дайындау үшін геологияның маңызы.

Жердің физикалық қасиеттері. Жердің ішкі құрылысы. Жердің жылулық күйі. Жердің химиялық құрамы. Жердің сыртқы қабықтары. Жердің даму сызбалары. Жердің ғарыштық тегі туралы гипотезалар. Жер мен жер қыртысы жасы. Геохронологиялық кесте. Геологиялық карта.

Эндогендік (ішкі) процестер. Интрузивті және эффузивті магматизм. Магмалық тау жыныстары. Метаморфтық процестердің басты факторлары.

Жер қыртысының қозғалыстары. Жер сілкінулер мен ажырау қозғалыстары. Тербелмелі қозғалыстар. Қатпарлы қозғалыстар. Тектогенез. Материктердің геологиялық элементтері. Неотектоника. Экзогендік (сыртқы) процестер, олардың факторлары. Денудациялық процестер. Сыртқы күштердің геологиялық әрекеті. Эндогендік процестермен өзара әрекеттесуі. Шөгінді жыныстардың қалыптасуы.

Жердің геологиялық даму тарихының негізгі кезеңдері. Палеогеография негіздері. Тау жыныстарының геологиялық жасы. Минералогия мен кристаллография негіздері.

Жыныстардың абсолютті және салыстырмалы жасын анықтау әдістері.

Картография топография негіздерімен

Картографияның пәні мен құрылымы. Ғылым жүйесіндегі картография. Карта: термин және анықтамасы. Географиялық карта элементтері. Карталарды жіктеу. Карта түрлері мен типтері. Географиялық карталарға тән белгілер. Карталардың математикалық негізі. Геодезиялық негіз. Масштаб, картографиялық проекциялар мен картографиялық торлар. Карталардағы бұрмаланулар және олардың түрлері. Картографиялық бейнелеу тәсілдері. Жалпыгеографиялық карталар. Картографиялық жинақтау. Жинақтаудың мәні және түрлері. Картографиялық басылымдардың жүйесі. Географиялық атластар. Тақырыптық карталар. Мектепке арналған картографияық басылымдар. Карталарды пайдалану. Картографиялық зерттеу әдістері. Карталарды жасау. Ірі масштабты карталарды жасау әдістері. Жергілікті жердің түсірілімдері. Ұсақ масштабты карталарды жасау әдістері. Геоақпараттық картография.

Ландшафт және ландшафт құрылымы туралы түсінік. Ландшафттық жіктеудің деңгейлері. Ландшафттық класстар, типтер және одан төмен бірліктер. Қоныс және фация туралы түсінік Биіктік белдеулер және ендік зоналылық. Қазақстан ландшафтары және оларды қорғау. Табиғи-аумақтық кешен. Физикалық-географиялық аудандастыру.

Экономикалық, әлеуметтік және саяси география (ЭӘСГ) пәні және нысандары, зерттеу әдіс-тәсілдері, орны мен құрылымы. ЭӘСГ тарихи даму ерекшеліктері. ЭӘСГ негізгі категориялары, кешенді және шептес кеңістіктік бағыттары. Табиғи ресурстар мен табиғат жағдайлары, олардың сәйкестілігін бағалау. Қоршаған ортаның антропогендік ластануы. Қоршаған ортаға әсерін бағалау және экологиялық-географиялық аудандастыру. Табиғатты пайдалану экономикасы мен экологиясы. Тұрғындар географиясы және әлемдік қалалардың қалыптасуы. Саяси география негіздері және геосаяси процестердің дамуы. Дүниежүзілік шаруашылық кеңістіктік құрылымының ерекшеліктері мен эволюциясы, секторлары мен салалары. Өндірістің техникалық-экономикалық негіздері, кәсіпорындарды орналастырудың және экономиканың постиндустриялық модельдері. Дүние жүзілік маңызды шаруашылық кешендері мен салаларын орналастырудың негізгі ұстанымдары мен факторлары. Ашық экономика ұғымы және жаһандану жағдайындағы ТҰК қызметі. Экономикалық интеграцияның географиялық аспектілері. Қолданбалы экономикалық география және аудандық жоспарлау. ЭӘСГ болашағы мен дамуының бүкіләлемдік тенденциялары.

Негізгі географиялық зерттеу әдістері. Қазіргі дүние және геоақпараттық технология. Қазіргі заманғы халықаралық қатынастар. Сыртқы экономикалық байланыстар және олардың қазіргі экономикадағы рөлі. Постиндустриялық даму кезеңіндегі ғаламдық және аймақтық экономикалық интеграция. Посткеңестік кеңістіктегі интеграция және оны экономикалық-географиялық тұрғыда талдау. Қазіргі дүние жаһандану және интернационализациялану жағдайында. Қазіргі дүниенің алуан түрлілігі және біртұтастығы. Елдер және елтану. Аймақ және аймақтану. Әлемді аймақтықтандырудың теориялық ұстанымдары: аймақ, субаймақ, ел. Экономикалық-географиялық және тарихи- географиялық аймақтар. Дүние жүзі елдерін әлеуметтік - экономикалық даму деңгейі бойынша топтастыру. Дүние жүзінің өтпелі (реформалы), жоғары дамыған және дамушы елдері. Жаһандану процесі және ұлттық экономикалар. Қазіргі дүниедегі Қазақстан. Қазіргі кезеңдегі ғаламдық проблемалар. Ғаламдық өзгерістер және география. Ғаламдық болжам және жобалау. Жаһандану және қоғамдық география. Бүкіләлемдік мұралар. Дүние жүзінің ірі елдері мен аймақтарының геосаяси және экономикалық-географиялық даму ерекшеліктері.

Пәннің мақсаты мен міндеттері. Туристік әрекет туралы Заң. Жалпы географиялық байланыстар. Туризм, өлкетану және экологияның арақатынасы. Туристік-өлкетану ісінің жүйесі. Туризм және өлкетану терминдерінің жасалуына қойылатын негізгі талаптар. Туризм ісінің түрлері мен формалары. Өлкетану, оның түрлері мен формалары. Жергілікті жерді өлкетану мақсатында танып-білудің теориясы мен әдістемесі. Сыныптан тыс өлкетану жұмысы, оны ұйымдастыру формалары. Өлкетану үйірмесінің жұмысын ұйымдастыру әдістемесі

Дүниежүзілік шаруашылық жүйесіндегі инновациялық кешендерді аймақтандыру және жіктеу проблемалары. Экономиканың инновациялық салалары (кластер, логистика, т.б.). Еркін экономикалық алаптар. Геоглобалистика және ғаламдық даму проблемалары. Ғаламдық орталықтар, жартылай шет және шет аймақтар. Дүниежүзілік өркениеттердің қазіргі заманғы дамуының ғаламдық проблемалары. Қазіргі әлемнің тұрақты дамуы тұжырымы мен басқарудың географиялық негіздері. Аймақтың тұрақты дамуы мен оларды басқарудың аймақтық ерекшеліктері.

Материктердің физикалық географиясы. Солтүстік және Оңтүстік жарты шар материктерінің ұқсастықтары мен айырмашылықтары. Солтүстік және Оңтүстік материктеріне аймақтық-географиялық сипаттама беру. Табиғатының даму кезеңдері. Жер бедері. Климаты. Сулары. Тіршілік дүниесі. Табиғат ресурстары. Ғаламдық экологиялық проблемалардың аймақтық аспектілері. Материктердің ірі табиғат аймақтарына жіктелуі. Аймақтар табиғатының басты ерекшеліктері. Аймақтардағы табиғат қорғау және табиғатты тиімді пайдалану. Табиғат пен қоғамның өзара әрекетінің аймақтық проблемалары.

Кіріспе. Қазақстан аумағы табиғатын зерттеудің тарихы. Қазақстан аумағының негізгі қалыптасу кезеңдері. Орогенез кезеңдері. Жер бедерін қалыптастырушы факторлар. Жер бедері типтері. ҚР геоморфологиялық аудандастыру. Климат және климат құрушы факторлар. Климатының басты белгілері. Климаттық аудандастыру. Қазақстанның ішкі сулары. Өзендер. Көлдер. Мұздықтар. Жерасты сулары. Қазақстанның ішкі суларының шаруашылық маңызы экологиялық жағдайы. Қазақстан топырақтары. Топырақ қорғау. Қазақстанның өсімдік жамылғысы. Өсімдік жамылығысының таралу заңдылықтары. Эндемик және дәрілік өсімдік түрлерін қорғау. Жануарлар дүниесі. Жануарлар дүниесін қорғау. Қазақстанның табиғат зоналары. Табиғат ресурстары. Қазақстан аумағын физикалық-географиялық аудандастыру. Ірі табиғи аудандар.

Пәннің мақсаттары мен міндеттері, республиканың шаруашылық міндеттерін шешудегі оның орны. ҚР экономикалық-географиялық және геосаяси жағдайы. Әлемдік қауымдастықтағы Қазақстан Республикасының ролі және орны. ҚР әкімшілік-аумақтық бөлінуі. Табиғи-ресурстық әлеуеті. Халқы және ұлттық құрамы. Қазақстан Республикасының шаруашылық кешенінің құрылымы. ҚР халықаралық байланыстары. Қазақстанның экономикалық аудандары.

Дүние жүзінің халқы. Тұрғындар саны және олардың өсу/кему ырғағы. Халықтың ұдайы өсуі және типтері. Тұрғындарды санау әдістері мен халық санағы. Демографиялық саясат: ұғымдары, көрсеткіштері, әлеуметтік-экономикалық дамуға ықпалы. Дүние жүзі халқының жастық-жыныстық құрылымы. Экономикалық белсенді халық, әлемдік еңбек ресурстары және халықтың шұғылдануы. Дүние жүзінің халқының ұлттық құрамы және оның жіктелуі, нәсілдік және діни құрамы, өркениеттер географиясы. Жер шары тұрғындарының орналасуы және көші-қоңы. Әлемдік урбандалу географиясы және қазіргі заманғы қалалық кеңістік. Қала және ауыл халқы. Аймақтық сипаттама: Қазақстан және ТМД, Шетелдік Азия және Еуропа, Африка, Солтүстік және Латын Америкасы, Аустралия және Мұхиттық аралдардың халқы.

Дүние жүзінің экономикалық, саяси және әлеуметтік географиясы бүкіл географиялық ғылымдар жүйесінің өзегі ретінде. Дүние жүзінің қазіргі саяси картасының қалыптасу кезеңдері. Мемлекеттік құрылыс: басқару формалары және әкімшілік бөлінісі. Дүние жүзі елдерінің алуан түрлілігі, топтастыру және типке бөлу. Саяси география және геосаясат. Елдердің экономикалық-географиялық және геосаяси жағдайы. Халықаралық экономикалық және саяси ұйымдар жайлы мәліметтер. Халықаралық ұйымдар және Қазақстан. Дүние жүзінің табиғат ресурстары. Әлемдік минералдық және жер ресурстары. Дүниежүзілік мұхит және тұщы су ресурстары. Әлемдік климаттық және орман ресурстары. Рекреациялық және ресурстардың басқа түрлері. Ғылыми-техникалық революция және оның дүниежүзілік шаруашылыққа ықпалы. ҒТР-дың қалыптасу кезеңдері. ҒТР заманындағы техника және технология. Әлемдік экономиканың даму циклдары мен басқыштары. Халықаралық еңбек бөлінісі және мамандану. Постиндустриялық даму кезеңіндегі дүние жүзілік шаруашылықтың транснационализациялануы. Өндіргіш күштерді орналастыру факторлары және аймақтық саясат. Дүние жүзілік шаруашылықтың кеңістіктік және салалық құрылымдары. Дүние жүзілік шаруашылық салаларының географиясы. Халықаралық экономикалық қатынастар және бүкіләлемдік сауда.