нəсілдерінің шығу тегі туралы генетикалық мəліметтер Адам белгілерінің
тұқым қуалау сипаты. Денсаулықтың генетикалық негіздері. Адамның
генетикалық денсаулығына ортаның əсері. Генетикалық аурулар. Популяция
генофонды. Биологиялық жəне əлеуметтік тұқым қуалаудың арақатынасы.
Генетиканың əлеуметтік проблемалары. Гендік инженерияның этикалық
проблемалары. Генетикалық болжау жəне медициналық-генетикалық кеңес
беру, оның практикалық маңызы, міндеттері жəне болашағы. Көрсетілім:
«Адамның хромосомалық аурулары жəне олардың фенотиптік көрініс беруі».
Зертханалық жұмыс. «Шежіре құру».
15. «Селекция жəне биотехнология негіздері» (4 сағат). Селекцияның
міндеттері жəне əдістері. Генетика — организмдер селекциясының ғылыми
негізі. Селекция үшін бастапқы материал. Өсімдіктер жəне жануарлар
селекциясы. Селекциядағы қолдан сұрыптау. Будандастыру — селекциялық
əдіс екендігі.Шағылыстыру типтері. Өсімдіктер селекциясындағы полиплоидия.
Заманауи селекцияның жетістіктері. Микроорганизмдер, саңырауқұлақтар,
прокариоттар-биотехнологлиялық нысандар. Микроорганизмдер селекциясы
жəне оның микробиологиялық өнеркəсіп үшін маңызы. Тамақ өнімдерін,
дəрумендерді, ферменттер мен дəрілерді микробиологиялық өндіру.
Көрсетілім: тірі өсімдіктерді, кеппешөптерді, нақпішіндерді, кестелер, суреттер
мен сызбанұсқаларды, селекциялық жұмыстардың нəтижелерін бейнелейтін
басқа да материалдарды тпайдалану. Белгілі ғалым селекционерлердің
фотосуреттерін,
микробиологиялық
өндірістің
сызбанұсқаларын,
микробиологиялық синтез өнімдерін көрнекілеу.
3. Оқу пəнінің 11-сыныптағы базалық білім мазмұны
16. 11 –сыныпқа арналған биология пəнінің базалық білім мазмұны келесі
бөлімдер мен тараулардан тұрады.
17. «Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы жəне дамуы» (4 сағат):
1) «Жер бетінде тіршіліктіңпайда болуы туралы алғашқы көзқарастар»
(2 сағат). Тіршіліктіңпайда болу процесін жəне мəніін түсіндіретін алғашқы
ғылыми талпыныстар. Ф. Редидің тəжірибелері, В.Гарвейдің ой-пікірлері,
Л.Пастердің тəжірибелері. Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы туралы
материалистік көзқарастар. Жер бетінде тіршілік пайда болуының
алғышарттары: Жер дамуының ерте кезеңдеріндегі алғашқы атмосфера жəне
химиялық элементтердің,бейорганикалық жəне органикалық молекулалардың
эволюциясы.
Көрсетілім:
Л.Пастер
тəжірибелерінің
сызбанұсқасы;
ғаламшарлық жүйелердің қалыптасу кезеңдерінің сызбанұсқасы;
2) «Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар»
(2 сағат). Тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар; А.И.Опариннің
теориясы, С. Миллердің тəжірибелері. Протобиополимерлердің пайда болу
теориясы. Биологиялық эволюцияның бастапқы кезеңдері:фотосинтездің
эукариоттардың,жынысты көбеюдің жəне көпжасушалылықтың пайда болуы.
18. «Эволюциялық ілім» (10 сағат):
1) «Тірі табиғаттың эволюциясы туралы көзқарастардың Дарвинге
дейінгі дамуы» (2 сағат). Биология дамуының Дарвинге дейінгі кезеңі.
Ғылымда
«əуелбастан
мақсатқасəйкестілік»
жəне
тірі
табиғаттың
өзгермейтіндігі туралы көзқарастардың үстемдігі.Өсімдіктер мен жануарларды
жіктеп
жүйелеу
бойынша
К.Линнейдің
жұмыстары.Ж.Б.Ламарктың
эволюциялық теориясы.Алғашқы эволюционисттер. Көрсетілім: эволюциялық
идеялардың дамуына үлес қосқан ғалымдардың портреттері мен өмірбаяндары;
2) «Дарвинизм» (3 сағат).
Ч.Дарвин
ілімі
қалыптасуының
алғышарттары:жаратылыстану
ғылымдары
саласындағы
жетістіктер,
Ч.Дарвиннің экспедициялық материалдары. Ч.Дарвиннің қолдан сұрыптау
туралы ілімі.Ч.Дарвиннің табиғи сұрыпталу туралы ілімі. Түр - эволюциялық
бірлік. Жалпыға бірдей жеке дара өзгергіштік жəне ұрпақтар сан мөлшерінің
артықтылығы. Тіршілік үшін күрес жəне табиғи сұрыпталу. Көрсетілім .
Ч.Дарвиннің «Бигль» кемесімен саяхаты кезіндегі жүрген жолдары жəне
жинаған материалдары.Зертханалық жұмыс. .Мəдени өсімдіктердің
іріктемелерінен
өзгергіштікті,
қолдан
сұрыптаудың
нəтижесін,түр
критерийлерін зерттеу;
3) «Микроэволюция» (2 сағат).
Мутациялардың
эволюциялық
рөлі..Табиғи сұрыпталудың формалары. Организмдердің тіршілік ортасына
бейімділігі табиғи сұрыпталудың нəтижесі екендігі.Микроэволюция. Түртүзілу
туралы қазіргі көзқарастар(С.С.Ч етвериков,И.И.Шмальгаузен).Географиялық
жəне экологиялық түртүзілу. Көрсетілім: географиялық түртүзілу процесін
бейнелейтін сызбанұсқалар;тірі өсімдіктер мен жануарлар,кеппешөптер мен
жинақтамалар,жеке дара өзгергіштік пен өсімдіктердің əртүрлі іріктемелерінің
жəне жануарлардың қолтұқымдарының сонымен қатар организмдердің тіршілік
ортасына
бейімделуі
жəне
түртүзілудің
нəтижелерін
бейнелейтін
сызбанұсқалар. Зертханалық жұмыс .Организмдердің тіршілік ортасына
бейімділігін зерттеп білу;
4) «Эволюцияның негізгі заңдылықтары. Макроэвлюция» (3 сағат).
Эволюциялық процестің негізгі бағыттары.Биологиялық прогресс жəне
биологиялық регресс (А.Н.Северцов). Биологиялық прогреске жетудің
жолдары. Эволюция нəтижелері:тірі табиғат құрылымы деңгейінің күрделенуі,
түрлердің көптүрлілігі,бейімділіктің салыстырмалы сипаты(органикалық
мақсатқасəйкестілік). Көрсетілім: гомологтық жəне аналогтық мүшелердің
мысалдары,олардың құрылысы, онтогенезде пайда болуы,прогрессивті
эволюция жолдарының арақатынасы, Қызыл кітапқа енгізілген жəне
мемлекеттік қорғауға алынған өсімдіктер мен жануарлардың өкілдерін
сипаттайтын мысалдар.
19. «Жердегі органикалық дүниенің дамуы» (8 сағат):
1)
«Өсімдіктер жəне жануарлар эволюциясының негізгі келбеті» (5
сағат). Архей жəне протерозой замандарында тіршіліктің дамуы. Жердегі
тіршіліктің алғашқы іздері.Қазіргі барлық омыртқасыздар типтерінің шығуы.
Достарыңызбен бөлісу: |
