Жалпы орта білім беру деңгейінің «Жаратылыстану»

химиялық  элементтер  атомдарының  валенттігі  мен  тотығу  дəрежесін 
олардың периодтық жүйедегі орны бойынша анықтау; 
химиялық элемент атомының құрылысын анықтау; 
электрондардың энергиялық деңгейлер мен орбитальдарға орналасуы; 
химиялық элементті оның периодтық жүйедегі орны бойынша сипаттау; 
белгісіз  элементті  электрондық  конфигурациясы  немесе  химиялық 
реакция теңдеуіндегі реагент пен өнімнің берілген массасы бойынша есептеу; 
қосылыс  формуласын  оның  құрамындағы  химиялық  элемент  атомының 
массалық үлесі бойынша анықтау; 
№1көрсетілімдер: 
Д.И.Менделеев  жасаған  химиялық  элементтердің  периодтық  жүйесінің 
кестесі; 
атом құрылысының модельдері; 
металдар мен бейметалдар жəне олардың қосылыстарының үлгілері; 
ІІІ период элементтері оксидтерінің үлгілері, олардың сулы ерітінділерін 
индикатормен тексеру; 
типтік  металдар,  бейметалдар  жəне  амфотерлі  элементтердің  химиялық 
қасиеттерін салыстыру. 
12. Химиялық байланыс жəне зат құрылысы (8 сағат): 
химиялық  байланыс  түрлерінің  біртұтас  электрондық  табиғаты, 
коваленттік  химиялық  байланыс,  коваленттік  химиялық  байланыстың 
қасиеттері, коваленттік байланыс түзілуінің донорлы-акцепторлы механизмі; 
иондық химиялық байланыс жəне иондық кристалдық торлар; 
металдық байланыс жəне металдық кристалдық тор; 
сутектік  байланыс - молекула-аралық,  молекулаішілік  сутектік 
байланыстың түзілу механизмі мен оның маңызы; 
жай  жəне  күрделі  заттар  қасиеттерінің  химиялық  байланыс  пен 
кристалдық тор типіне тəуелділігі; 
атом  орбитальдарының  гибридтенуі (sp, sp
2
, sp
3
),  молекулалар 
геометриясы, зат қасиеттерінің молекулаларының химиялық, электрондық жəне 
кеңістік  құрылысына,  атомдардың  өзара  əсеріне,  кристалдық  торы  мен 
химиялық байланыс типіне тəуелділігі; 
сандық есептер мен жаттығулар: 
əртүрлі қосылыстардағы химиялық байланыс типтерін анықтау; 
молекулалардың гибридтенуі мен кеңістіктегі құрылысын анықтау; 
заттардың  физикалық  қасиеттері  бойынша  кристалдық  торының  типін 
анықтау, кристалдық торының типі бойынша заттың қасиеттерін болжау; 
заттардың химиялық формулалары бойынша есептеулер; 
көрсетілімдер № 2: 
натрий  хлориді,  графит,  алмаз,  көміртек  (ІV)  оксиді,  мыс  кристалдық 
торларының модельдері; 
əртүрлі  химиялық  байланысы  бар  зат  үлгілері  (кремний  (ІV)  оксиді, 
натрий хлориді); 
 
 

№ 1 лабораториялық  тəжірибе  «Əртүрлі  химиялық  байланысы  бар  зат 
молекулаларының  моделін  жасау», «Кристалдық  торлары  əртүрлі  заттардың 
қасиеттерін зерттеу»; 
№1 бақылау жұмысы
 
«Тақырыптық білім тексеру». 
13. Химиялық реакциялар жəне олардың жүру заңдылықтары (14 сағат): 
химиялық реакциялардың жіктелуі:процестің бағыты, атомдардың тотығу 
дəрежесінің  өзгеруі,  жылу  эффектісі,  реагенттер  мен  реакция  өнімінің  саны 
жəне құрамы бойынша; 
жай  жəне  күрделі  бейорганикалық  заттардың  қатысуымен  жүретін 
тотығу-тотықсыздану реакциялары; 
тұздар балқымасы мен ерітінділерінің электролизі; 
жай жəне күрделі заттардың қасиетін сипаттайтын химиялық реакциялар, 
тұздар гидролизі, қышқыл, сілті, тұз ерітінділерінің сутектік көрсеткіші (pH); 
химиялық  реакциялар  жəне  табиғаттағы  заттар  айналымы  жəне  олардың 
ролі, химиялық реакциялардың жылу эффектісі жəне оның маңызы, химиялық 
реакция жылдамдығы жəне оған əсер ететін факторлар, əрекеттесуші массалар 
заңы,  катализаторлар  мен  ингибиторлар,  гомогенді  жəне  гетерогенді  катализ, 
Қазақстанда  катализдік  химияның  дамуы,  химиялық  тепе-теңдік  жəне  оның 
ығысуына əсер етуші жағдайлар, Ле Шателье-Браун принциптері, радиоактивті 
заттар  туралы  түсінік;  ядролық  реакциялар  жəне  олардың  Қазақстанның 
энергетикалық потенциалындағы маңызы; 
сандық есептер мен жаттығулар: 
термохимиялық  теңдеулер  бойынша  есептеулер  жəне  реакцияның  жылу 
эффектісін есептеу; 
əрекеттесетін  заттар  концентрациясы  мен  температурасы  бойынша 
химиялық реакция жылдамдығын есептеу; 
концентрация,  температура  жəне  қысым  əсерінен  тепе-теңдік  ығысуына 
мысалдар; 
ертінділердің проценттік жəне мольдік концентрациясын есептеу; 
химиялық  формулалар  мен  реакция  теңдеулері  бойынша  зат  массасын, 
зат мөлшерін, көлемін есептеу, атом, молекула санын анықтау; 
моль, мольдік масса мен мольдік көлем ұғымдарына есептеулер; 
зат  формуласындағы  элемент  атомдарының  тотығу  дəрежесін  анықтау, 
тотығу-тотықсыздану реакцияларының теңдеулерін құрастыру; 
тұз  балқымалары  мен  ерітінділерінің  электролиз  сызбасын  құру, 
электролиз өнімінің массасын, көлемін есептеу; 
көрсетілімдер № 3: 
əртүрлі химиялық реакциялар мысалына тəжірибелер; 
экзо-, эндотермиялық реакциялар; 
тұз балқымасы мен ерітіндісінің электролизі (мультимедиа); 
химиялық  реакция  жылдамдығының  əртүрлі  факторларға  тəуелділігін 
зерттеу; 
табиғатта  жүретін,  тұрмыста  жəне  өндірісте  кездесетін  кейбір 
реакциялардың жылдамдығын зерттеу; 
 
 

оксид, қышқыл, негіз, амфотерлі гидроксидтер мен тұздардың химиялық 
қасиетін сипаттайтын реакциялар; 
лабораториялық тəжірибе № 2: 
гидроксидтерді алу (сілті, қышқыл) жəне олардың қасиеттерін зерттеу; 
тұздар гидролизі; 
№ 3 лабораториялық тəжірибе: 
 «Қышқыл,  негіз  жəне  тұздардың  сапалық  құрамын  тəжірибелермен 
дəлелдеу»; 
№4 лабораториялық тəжірибе: 
 «Химиялық  тепе-теңдіктің  ығысуы  (аммоний  не  калий  тиоционаты  мен 
темір (ІІІ) хлориді концентрациясының өзгеруі бойынша)»; 
№2 бақылау жұмысы. 
14. Металдар мен бейметалдардың жалпы сипаттамасы (6 сағат): 
металдар  жəне  бейметалдар;  химиялық  элементтер,  жай  заттар,  негізгі 
топша  металдары  мен  бейметалдардың  атом  құрылысының  салыстырмалы 
сипаттамасы; 
металдар  мен  бейметалдардың  (атом,  ион)  құрылысы  жəне  кристалдық 
торларының ерекшелігі; 
металдар  мен  бейметалдар,  олардың  қосылыстарының  қасиеттерінің 
период  жəне  топ  бойынша  өзгеруі,  металдар,  бейметалдар  жəне  олардың 
қосылыстарының  табиғатта  кездесуі,  металдардың  электрхимиялық  кернеу 
қатары; 
сандық есептер: 
ерітінді  массасы  мен  еріген  заттың  массалық  үлесі  бойынша  реакция 
өнімінің массасын, көлемін есептеу; 
электрохимиялық  кернеу  қатарын  қолдана  отырып,  металдар  қоспасына 
есептер шығару; 
№ 4 көрсетілімдер: 
металдар, бейметалдар жəне олардың қосылыстарының үлгілері; 
металдардың кристалдық торының модельдері; 
№ 5 лабораториялық  тəжірибе  «Типтік  металдар,  бейметалдар  мен 
амфотерлі элементтердің химиялық қасиеттері». 
15. Маңызды s-элементтер жəне олардың қосылыстары (6 сағат): 
химиялық  элементтердің  периодтық  жүйесіндегі s-элементтердің  орны, 
атом 
құрылысының 
ерекшелігі, 
олардың 
металдық 
жəне 
тотықсыздандырғыштық қасиеттерін салыстыру; 
натрий  жəне  калий,  кальций  жəне  магний:  физикалық,  химиялық 
қасиеттерін салыстыру, алынуы, қолданылуы, биологиялық маңызы; 
натрий, калий, кальций, магнийдің маңызды қосылыстары: 
оксидтері, гидроксидтері, тұздары, олардың қасиеттері мен қолданылуы; 
судың кермектілігі, оны жою жолдары; 
сілтілік 
металдар 
мен 
сілтілік 
жер 
металдарының 
табиғи 
қосылыстарының Қазақстандағы кен орындары; 
сандық есептер: