2. Оқу пәнінің 7-сыныптағы базалық білім мазмұны
27. Геометрияның алғашқы ұғымдары (13 сағат):
1) геометрияның негізгі ұғымдары;
2) геометриялық фигура ұғымы;
3) нүкте, түзу, сәуле (жартытүзу), кесінді, жазықтық және олардың өара орналасуы;
4) геометриялық фигураларға мысалдар: көпбұрыштар, көпжақтар (куб, тікбұрышты параллелепипед, пирамида);
5) фигуралардың теңдігі;
6) кесінділерді өлшеу;
7) бұрыш, бұрыштың градустық өлшемі және оның қасиеттері;
8) геометрияның аксиомалары;
9) бұрыштың биссектрисасы;
10) теорема және теореманы дәлелдеу;
11) сыбайлас және вертикаль бұрыштар және олардың қасиеттері.
28. Үшбұрыштар (19 сағат):
1) үшбұрыш және оның түрлері;
2) бізді қоршаған әлемдегі үшбұрыштар;
3) үшбұрыштың медианалары, биссектрисалары және биіктіктері;
4) үшбұрыштың сыртқы бұрышы;
5) үшбұрыштардың теңдігі, үшбұрыштар теңдігінің белгілері;
6) теңбүйірлі үшбұрыштың қасиеттері мен белгілері;
7) перпендикуляр түзулер;
8) перпендикуляр және көлбеу;
9) нүктеден түзуге дейінгі қашықтық;
10) тікбұрышты үшбұрыш, тікбұрышты үшбұрыштар теңдігінің белгілері;
11) сүйір бұрышы 30о және 45о болатын тікбұрышты үшбұрыштардың қасиеттері;
12) үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштарының арасындағы қатыстар;
13) үшбұрыштың теңсіздігі.
29. Түзулердің өзара орналасуы (12 сағат):
1) қиылысқан түзулер;
2) параллель түзулер, түзулердің параллельдік белгілері;
3) бізді қоршаған әлемдегі параллель түзулер;
4) үшбұрыштың бұрыштарының қосындысы;
5) параллель түзулердің қасиеттері;
6) параллель түзулердің арақашықтығы.
30. «Шеңбер. Геометриялық салулар (18 сағат)»:
1) шеңбер және оның элементтері (хорда, диаметр, радиус, доға);
2) диаметр мен хорданың перпендикулярлығы туралы теоремалар;
3) шеңберге жанама және оның қасиеттері;
4) түзу мен шеңбердің өзара орналасуы;
5) екі шеңбердің өзара орналасуы;
6) центрлік бұрыштар, доғаның градустық өлшемі;
7) жазықтықтағы нүктелердің геометриялық орны: орта перпендикуляр және бұрыштың биссектрисасы;
8) үшбұрышқа сырттай сызылған шеңбер;
9) үшбұрышқа іштей сызылған шеңбер;
10) салу есептері, салу есептерін шешу кезеңдері.
31. «Қайталау. Есептер шығару (6 сағат)».
3. Оқу пәнінің 8-сыныптағы базалық білім мазмұны
32. 7-сынып геометрия курсын қайталау (4 сағат):
1) нүкте, түзу, сәуле (жартытүзу), кесінді, жазықтық және олардың өзара орналасуы;
2) фигуралардың теңдігі;
3) геометрия аксиомалары;
4) теорема және теореманы дәлелдеу;
5) сыбайлас және вертикаль бұрыштар және олардың қасиеттері;
6) үшбұрыштар теңдігінің белгілері;
7) теңбүйірлі үшбұрыш;
8) тікбұрышты үшбұрыштар теңдігінің белгілері мен қасиеттері;
9) үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштарының арасындағы қатыстар;
10) параллель түзулердің белгілері мен қасиеттері;
11) үшбұрыштың бұрыштарының қосындысы;
12) шеңбер;
13) түзу мен шеңбердің, екі шеңбердің өзара орналасуы;
14) центрлік бұрыш, доғаның градустық өлшемі;
15) салу есептері.
33. Төртбұрыштар (18 сағат):
1) төртбұрыштың анықтамасы, дөңес төртбұрыштар, төртбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы;
2) параллелограмм және оның қасиеттері;
3) параллелограммның белгілері;
4) тіктөртбұрыш, ромб, квадрат және олардың қасиеттері мен белгілері;
5) Фалес теоремасы, пропорционал кесінділер;
6) трапеция;
7) бізді қоршаған әлемдегі төртбұрыштар (параллелограммдар, тіктөртбұрыштар, ромбтар, квадраттар, трапециялар);
8) үшбұрыштың орта сызығы, трапецияның орта сызығы;
9) үшбұрыштың тамаша нүктелері.
34. Тікбұрышты үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштары арасындағы қатыстар (15 сағат):
1) тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрышының синусы, косинусы, тангенсі және котангенсі;
2) Пифагор теоремасы;
3) негізгі тригонометриялық тепе-теңдік және оның салдары;
4) 30о, 45о, 60о бұрыштардың синус, косинус, тангенс және котангенс тригонометриялық функцияларының мәндері;
5) тікбұрышты үшбұрыштарды шешу;
6) тікбұрышты үшбұрыштарды салу.
35. Жазықтықтағы тікбұрышты координаталар жүйесі (10 сағат):
1) жазықтықтағы нүктенің координаталары, кесінді ортасының координаталары, екі нүктенің арақашықтығы;
2) шеңбердің теңдеуі, түзудің теңдеуі;
3) есептерді шешуде координаталарды қолдану.
36. Аудан (14 сағат):
1) фигураның ауданы туралы түсінік;
2) фигуралардың теңшамалылығы және теңқұралғандығы;
3) тіктөртбұрыштың, параллелограммның, үшбұрыштың және трапецияның аудандары.
37. «Қайталау. Есептер шығару (7 сағат)».
4. Оқу пәнінің 9-сыныптағы базалық білім мазмұны
38. 8-сынып геометрия курсын қайталау (4 сағат):
1) төртбұрыш, дөңес төртбұрыштар;
2) параллелограмм, тіктөртбұрыш, ромб, квадрат, трапеция және олардың қасиеттері мен белгілері;
3) пропорционал кесінділер туралы теоремалар;
4) үшбұрыштың тамаша нүктелері;
5) Пифагор теоремасы;
6) сүйір және доғал бұрыштардың тригонометриялық функциялары;
7) жазықтықтағы координаталар әдісі;
8) үшбұрыштың және кейбір төртбұрыштардың аудандары.
39. Векторлар (16 сағат):
1) вектор ұғымы;
2) коллинеар векторлар;
3) вектордың ұзындығы (модулі) және бағыты;
4) векторлардың теңдігі, векторларды қосу және оның қасиеттері, векторларды азайту, векторды санға көбейту;
5) векторлардың коллинеарлық критерийі;
6) векторды санға көбейтудің қасиеттері;
7) жазықтықтағы векторды екі коллинеар емес векторлар бойынша жіктеу;
8) тікбұрышты координаталар жүйесіндегі векторлар, вектордың координаталары;
9) векторлардың арасындағы бұрыш;
10) вектордың координаталық осьтердегі проекциялары;
11) векторлардың скалярлық көбейтіндісі;
12) тікбұрышты координаталар жүйесінде түзудің берілуінің әртүрлі тәсілдері (екі нүктемен, нүкте және бұрыштық коэффициентімен берілген түзудің теңдеулері);
13) есептерді шешуде векторларды қолдану.
40. Жазықтықтағы түрлендірулер (10 сағат):
1) жазықтықты түрлендіру, қозғалыс және оның қасиеттері;
2) фигуралардың теңдігі және оның қасиеттері;
3) жазықтықтағы қозғалыстар – осьтік және центрлік симметриялар, параллель көшіру, бұру;
4) гомотетия, ұқсастық түрлендіру және оның қасиеттері;
5) ұқсас фигуралар;
6) үшбұрыштар ұқсастығының белгілері, тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығы.
41. Көпбұрыштар (13 сағат):
1) сынық сызық;
2) дөңес көпбұрыштар, дөңес көпбұрыштың бұрыштарының қосындысы;
3) шеңберге іштей сызылған бұрыштар және олардың қасиеттері;
4) шеңбердің хордалары мен қиюшы кесінділерінің пропорционалдығы туралы теорема;
5) шеңберге іштей және сырттай сызылған төртбұрыштар;
6) дұрыс көпбұрыштар;
7) іштей және сырттай сызылған шеңберлердің радиустарын, қабырғаларды, периметрді және ауданды байланыстыратын формулалар;
8) дұрыс көпбұрыштарды салу;
9) бізді қоршаған әлемдегі көпбұрыштар.
42. Үшбұрыштарды шешу (7 сағат):
1) синустар және косинустар теоремалары;
2) үшбұрыштарды шешу;
3) геометриялық есептерді және практикалық мазмұнды есептерді шешуде тригонометрияны қолдану.
43. Шеңбердің ұзындығы және дөңгелектің ауданы (6 сағат):
1) шеңбердің ұзындығы, р саны;
2) шеңбердің доғасының ұзындығы;
3) бұрыштың радиандық өлшемі;
4) дөңгелектің және оның бөліктерінің (сегменттің және сектордың) ауданы.
44. Стереометрия элементтері (6 сағат):
1) стереометрия аксиомалары және олардың қарапайым салдарлары;
2) кеңістіктегі екі түзудің, түзу мен жазықтықтың, екі жазықтықтың өзара орналасуы;
3) түзу мен жазықтықтың арасындағы бұрыш;
4) түзулердің, түзу мен жазықтықтың перпендикулярлығы;
5) параллелепипед, тік және көлбеу призмалар, пирамида, олардың қырларының өзара орналасуы, биіктік;
6) цилиндр, конус, шар және олардың кескіндері;
7) бізді қоршаған әлемдегі кеңістіктік геометриялық фигуралар.
45. «Қайталау. Есептер шығару (6 сағат)».
5. Оқушылардың дайындық деңгейiне қойылатын талаптар
46. Оқушылардың дайындық деңгейі пәндік, тұлғалық, жүйелі-әрекеттік нәтижелері бойынша бағаланады.
47. Пәндік нәтижелер «білуі тиіс» және «меңгеруі тиіс» аспектілерімен көрсетілген.
48. 7-сынып геометрия курсын оқу нәтижесінде, оқушылар білуі тиіс:
1) геометрия нені оқытатынын;
2) геометрия аксиомаларын;
3) кесіндінің анықтамасын;
4) сәуленің (жартытүзудің) анықтамасын;
5) бұрыштың анықтамасын;
6) кесінділердің теңдігінің анықтамасын;
7) бұрыштардың теңдігінің анықтамасын;
8) фигуралардың теңдігінің анықтамасын;
9) бұрыштың биссектрисасының және кесіндінің ортасының анықтамаларын;
10) кесінділерді және бұрыштарды салыстыруды;
11) теореманы, теореманың шарты мен қорытындысын, теореманы дәлелдеуді, теоремалардың түрлерін;
12) сыбайлас бұрыштардың анықтамасын;
13) сыбайлас бұрыштардың қасиеттерін;
14) вертикаль бұрыштардың анықтамасын;
15) вертикаль бұрыштардың қасиеттерін;
16) үшбұрыштың анықтамасын, үшбұрыштардың түрлерін;
17) үшбұрыштың медианасының, биссектрисасының және биіктігінің анықтамаларын;
18) үшбұрыштың сыртқы бұрышы туралы теореманы;
19) үшбұрыштар теңдігінің белгілерін;
20) теңбүйірлі үшбұрыштың қасиеттері мен белгілерін;
21) перпендикуляр түзулердің анықтамасын;
22) берілген түзуге перпендикуляр мен көлбеудің анықтамасын;
23) перпендикуляр түзулердің қасиеттерін;
24) тікбұрышты үшбұрыштың анықтамасын;
25 тікбұрышты үшбұрыштар теңдігінің белгілерін;
26) үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштарының арасындағы қатыстарды;
27) үшбұрыштың теңсіздігін;
28) сүйір бұрышы 30о және 45о болатын тікбұрышты үшбұрыштардың қасиеттерін;
29) параллель түзулердің анықтамасын;
30) параллельдік аксиомасын;
31) екі түзуді үшінші түзу қиғанда пайда болған бұрыштардың анықтамаларын;
32) түзулердің параллельдік белгілерін;
33) параллель түзулердің қасиеттерін;
34) үшбұрыш бұрыштарының қосындысы туралы теореманы;
35) шеңбердің анықтамасын;
36) радиустың, диаметрдің, доғаның және хорданың анықтамаларын;
37) шеңберге жүргізілген жанаманың анықтамасын;
38) диаметр мен хорданың перпендикулярлығы туралы теореманы және оған кері теореманы;
39) шеңберді қиюшының анықтамасын;
40) шеңберге одан тыс жатқан нүктеден жүргізілген жанамалардың қасиетін;
41) центрлік бұрыш пен доғаның градустық өлшемінің анықтамасын;
42) екі шеңбердің өзара орналасуын;
43) үшбұрышқа сырттай сызылған шеңбердің анықтамасын;
44) үшбұрышқа іштей сызылған шеңбердің анықтамасын;
45) нүктелердің геометриялық орны ұғымын;
46) кесінділердің ұштарынан және бұрыштың қабырғаларынан бірдей қашықтықта жатқан нүктелердің жиынын;
47) «геометриялық салу» ұғымының мәнін;
48) салу есептерін шешу кезеңдерін;
49) салудағы талдаудың мәнін;
50) салу есептерін шешудегі дәлелдеуді және зерттеуді;
51) сызбаларды орындаудың қарапайым ережелерін.
49. 7-сынып геометрия курсын оқу нәтижесінде, оқушылар келесі біліктерді меңгеруі тиіс:
1) сызу құралдарымен жұмыс істеу;
2) фигуралардың белгілеулерін дұрыс оқи білу және жаза білу;
3) геометриялық фигураларды кескіндеу;
4) есептің шарты бойынша сызбаларды орындау;
5) сызбалардан геометриялық фигураларды танып білу және олардың өзара орналасуын ажырата білу;
6) қоршаған әлемдегі геометриялық фигураларды танып білу;
7) фигуралардың оқып игерілген қасиеттеріне және олардың арасындағы қатынастарға сүйеніп және қосымша салуларды қолдана отырып, геометриялық есептерді шешу;
8) суретте нүктелерді, кесінділерді және түзулерді белгілеу, кесінділерді және транспортирдің көмегімен бұрыштарды салыстыру, бұрыштың биссектрисасын жүргізу;
9) нүктелердің, кесінділердің және түзулердің өзара орналасуын анықтау және сипаттау;
10) суретте аталған фигураларды өзара орналасуы бойынша кескіндеу;
11) кесінділерге амалдар орындау;
12) сүйір, тік, доғал және жазыңқы бұрыштарды ажырата білу;
13) сүйір, тік, доғал және жазыңқы бұрыштарды кескіндеу;
14) суреттен вертикаль және сыбайлас бұрыштарды табу;
15) берілген бұрышпен вертикаль немесе сыбайлас болатын бұрышты салу;
16) вертикаль немесе сыбайлас бұрыштардың біреуінің белгілі градустық өлшемі бойынша екіншісінің градустық өлшемін табу;
17) суреттен берілген үшбұрыштарды және олардың қабырғаларын, төбелері мен бұрыштарын табу;
18) үшбұрыштарды кескіндеу және олардың периметрін табу;
19) үшбұрыштың биссектрисасын, биіктігін және медианасын салу;
20) сүйірбұрышты, тікбұрышты және доғалбұрышты үшбұрыштарды ажырата білу және оларды суреттерде кескіндеу;
21) қабырғалары әртүрлі, теңбүйірлі және теңқабырғалы үшбұрыштарды ажырата білу және оларды суреттерде кескіндеу;
22) есептерді шешуде теңбүйірлі және теңқабырғалы үшбұрыштардың қасиеттерін пайдалану;
23) екі тең үшбұрыштардың сәйкес элементтерін табу;
24) есептерді шешуде үшбұрыштар теңдігінің белгілерін пайдалану;
25) берілген нүкте арқылы берілген түзуге перпендикуляр түзуді жүргізу;
26) перпендикуляр түзулердің қасиеттерін қолдануға есептер шешу;
27) ұзындығы берілген нүктеден берілген түзуге дейінгі қашықтыққа тең болатын кесіндіні анықтау;
28) есептерді шешуде тікбұрышты үшбұрыштардың белгілерін қолдану;
29) параллель екі түзуді үшінші түзу қиғанда пайда болған бұрыштардың теңдігін орнату;
30) суреттен айқыш, сәйкес және тұстас бұрыштардың жұптарын көрсету;
31) түзулердің параллельдігіне арналған есептерді шешу;
32) үшбұрыштың екі бұрышының белгілі шамалары бойынша үшінші бұрышының шамасын табу;
33) үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысын табу;
34) шеңберге жанама жүргізу;
35) үшбұрышқа іштей және сырттай сызылған шеңберлердің центрлерінің, радиустарының және жанасу нүктелерінің орналасуын көрсету;
36) есептерді шешуде жанаманың қасиеттерін пайдалану;
37) суретте үшбұрышқа іштей және сырттай сызылған шеңберлерді кескіндеу;
38) үшбұрышқа сырттай сызылған шеңбердің центрін табу;
39) үшбұрышқа іштей сызылған шеңбердің центрін табу;
40) кесінділердің ұзындықтарын және бұрыштардың шамасын өлшеуге, сыбайлас және вертикаль бұрыштардың қасиеттерін қолдануға, салуға арналған есептерді шешу;
41) сызу құралдарының көмегімен кесіндіні және бұрышты тең екі бөлікке бөлу;
42) бұрыштың биссектрисасын салу;
43) кесіндінің орта перпендикулярын жүргізу;
44) берілген түзуге перпендикуляр түзуді салу;
45) белгілі элементтері бойынша тікбұрышты үшбұрышты, үшбұрышты салу;
46) кесіндіні берілген қатынаста бөлу;
47) төртінші пропорционал кесіндіні салу.
50. 8-сынып геометрия курсын оқу нәтижесінде, оқушылар білуі тиіс:
1) төртбұрыштың, дөңес төртбұрыштың анықтамаларын;
2) төртбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы туралы теореманы;
3) параллелограмның анықтамасын және оның элементтерін;
4) параллелограмның қасиеттері мен белгілерін;
5) тіктөртбұрыштың, ромбтың және квадраттың анықтамаларын, белгілерін және қасиеттерін;
6) Фалес теоремасын;
7) пропорционал кесінділер туралы теореманы;
8) трапецияның, теңбүйірлі және тікбұрышты трапециялардың анықтамаларын және олардың элементтерін;
9) үшбұрыштың орта сызығының анықтамасын және оның қасиеттерін;
10) трапецияның орта сызығының анықтамасын және оның қасиеттерін;
11) үшбұрыштың төрт тамаша нүктелерінің атауларын;
12) үшбұрыштың медианаларының, биіктіктерінің, биссектрисаларының және қабырғаларына жүргізілген орта перпендикулярлардың қасиеттерін;
13) тікбұрышты үшбұрыштағы сүйір бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсінің анықтамаларын;
14) Пифагор теоремасын және оған кері теореманы;
15) негізгі тригонометриялық тепе-теңдікті және кейбір басқадай тепе-теңдіктерді;
16) 30о, 45о, 60о бұрыштардың тригонометриялық функцияларының мәндерін;
17) тікбұрышты үшбұрыштарды шешудің негізгі әдістерін;
18) кесінді ортасының координаталарының формуласын;
19) тікбұрышты координаталар жүйесіндегі екі нүктенің арақашықтығының формуласын;
20) түзу мен шеңбердің теңдеулерін;
21) теңшамалы және теңқұралған фигуралардың анықтамаларын;
22) аудандарды өлшеу аксиомаларын, аудандардың өлшем бірліктерін;
23) тіктөртбұрыш, квадрат, үшбұрыш, параллелограмм және трапецияның аудандарын табу формулаларын.
51. 8-сынып геометрия курсын оқу нәтижесінде, оқушылар келесі біліктерді меңгеруі тиіс:
1) қоршаған әлемдегі заттарды суреттеуде геометриялық тілді пайдалану;
2) талдау жүргізу, салыстыру, жалпылау, нақтылау, аналогияны қолдану, ой қорыта білу;
3) сызу құралдарымен жұмыс істеу;
4) есептің шарты бойынша сызбаларды орындау;
5) қоршаған әлемдегі геометриялық фигураларды танып білу;
6) геометриялық шамалардың (ұзындықтар, бұрыштар, аудандар) мәндерін есептеу;
7) 0-ден 900-қа дейінгі бұрыштардағы тригонометриялық функциялардың мәндерін анықтау, белгілі бір мәні бойынша тригонометриялық функциялардың мәндерін табу;
8) үшбұрыштардың, төртбұрыштардың қабырғаларын, бұрыштарын және аудандарын табу;
9) фигуралардың оқып игерілген қасиеттеріне және олардың арасындағы қатынастарға сүйеніп, қосымша салуларды, алгебралық және тригонометриялық аппаратты қолдана отырып, геометриялық есептерді шешу;
10) параллелограмды, тіктөртбұрышты, квадратты, ромбты және трапецияны сипаттауды және ажырата білу;
11) суреттен төртбұрыштарды және олардың қабырғаларын, төбелері мен бұрыштарын табу;
12) суретте төртбұрышты, оның диагональдары мен биіктіктерін кескіндеу;
13) параллелограмның элементтерінің арасындағы қатыстарды бейнелейтін есептерді шешу;
14) циркуль мен сызғыштың көмегімен кесіндіні тең n бөлікке бөлу;
15) пропорционал кесінділерді салу;
16) берілген екі кесіндінің қатынасындай етіп кесіндіні қатынасқа бөлу;
17) трапецияның белгісіз элементтерін табуға арналған есептерді шешу;
18) үшбұрыш пен трапецияның орта сызықтарының қасиеттерін қолдануға арналған есептерді шешу;
19) үшбұрыштың тамаша нүктелерін пайдаланып есептерді шешу;
20) сүйір бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсінің мәндерін табуға арналған есептерді шешу;
21) тікбұрышты үшбұрыштың элементтерін табу үшін сүйір бұрыштың тригонометриялық функцияларын қолдану;
22) тікбұрышты үшбұрыштың қабырғаларын табу үшін Пифагор теоремасын қолдану;
23) қабырғалары бойынша үшбұрыштың тікбұрышты болатынын тексеру;
24) геометриялық есептерді шешуде негізгі тригонометриялық тепе-теңдіктерді қолдану;
25) sina, cosa, tga және ctga мәндерінің біреуінің белгілі мәні бойынша қалғандарының мәндерін табу;
26) үшбұрыш элементтерінің жуық сандық мәндерін табуға арналған есептерді шешу;
27) синус, косинус, тангенс және котангенстің белгілі мәндері бойынша бұрышты салу;
28) кесінді ортасының координаталарын оның ұштарының координаталары бойынша табу;
29) нүктелердің арақашықтығын (кесіндінің ұзындығын) осы нүктелердің координаталары бойынша табу;
30) тікбұрышты координаталар жүйесіндегі екі нүктенің арақашықтығын табу формуласын пайдаланып есептер шешу;
31) центрінің координаталары мен радиусы бойынша шеңбердің теңдеуін жазу;
32) берілген теңдеуі бойынша шеңбердің центрінің координаталары мен радиусын табу;
33) екі нүкте арқылы өтетін немесе координаталық осьтердің біреуіне параллель болатын түзудің теңдеуін табу;
34) түзулердің, түзу мен шеңбердің, екі шеңбердің қиылысу нүктесін табу;
35) берілген элементтері бойынша квадраттың, тіктөртбұрыштың, параллелограммның, үшбұрыштың және трапецияның аудандарын есептеу;
36) тіктөртбұрыштың, квадраттың, үшбұрыштың, параллелограммның және трапецияның аудандарын табу формулаларын қолдану.
52. 9-сынып геометрия курсын оқу нәтижесінде, оқушылар білуі тиіс:
1) бағытталған кесіндінің және вектордың анықтамасын;
2) вектордың ұзындығының, нөлдік вектордың анықтамасын;
3) бірдей және қарама-қарсы бағытталған векторларды, бағытталған кесінділердің және векторлардың теңдігін;
4) нүктеден векторды салу туралы теореманы;
5) векторларды қосу мен азайту амалдарының анықтамаларын;
6) екі векторды қосудың үшбұрыш және параллелограмм ережелерін;
7) үшбұрыш, параллелограмм және көпбұрыш ережелерін қолдану аймағын;
8) векторлардың айырымын салудың әртүрлі тәсілдерін;
9) векторларды қосу амалының қасиеттерін;
10) векторды санға көбейтудің анықтамасын;
11) векторлардың коллинеарлық критерийін;
12) векторды санға көбейтудің қасиеттерін;
13) векторды екі коллинеар емес векторлар бойынша жіктеу туралы теореманы;
14) вектордың координаталарының анықтамасын;
15) вектордың координаталарын оның ұштарының координаталары бойынша табу ережесін;
16) координаталары берілген векторлардың теңдігін;
17) координаталары берілген векторларға амалдар қолдану туралы теореманы;
18) коллинеар векторлардың координаталары арасындағы байланысты;
19) вектордың ұзындығын есептеу формуласын;
20) екі вектордың арасындағы бұрыштың анықтамасын;
21) вектордың координаталарын оның ұзындығы және осы вектормен Ох осі арасындағы бұрышы арқылы өрнектелуін;
22) векторлардың скалярлық көбейтіндісінің анықтамасын және қасиеттерін;
23) координаталары берілген векторлардың скалярлық көбейтіндісін;
24) векторлардың арасындағы бұрыштың косинусының формуласын;
25) векторлардың перпендикулярлық шартын;
26) тікбұрышты координаталар жүйесінде түзудің әртүрлі берілу тәсілдерін;
27) түзудің бұрыштық коэффициентінің анықтамасын;
28) түзудің бұрыштық коэффициентінің геометриялық мағынасын;
29) түзулердің параллельдік және перпендикулярлық шарттарын;
30) екі нүктемен, нүкте және бұрыштық коэффициентімен берілген түзудің теңдеулерін;
31) жазықтықтағы қозғалыстың және оның дербес түрлерінің параллель (көшіру, осьтік және центрлік симметриялар, бұру) анықтамаларын;
32) фигуралардың теңдігі туралы теореманың тұжырымдамасын;
33) гомотетияның анықтамасын және оның қасиеттерін;
34) ұқсастық түрлендірудің және ұқсас фигуралардың анықтамасын;
35) ұқсас фигуралардың қасиеттерін;
36) ұқсастық түрлендірудің қасиеттерінің тұжырымдамасын;
37) үшбұрыштар ұқсастығының белгілерін;
38) ұқсас фигуралардың аудандарының арасындағы байланысты;
39) дөңес көпбұрыштың анықтамасын;
40) дөңес n-бұрыштың бұрыштарының қосындысы туралы теореманы;
41) іштей сызылған бұрыштың өлшемі туралы теореманы;
42) шеңберге іштей және сырттай сызылған төртбұрыштардың қасиеттерін және белгілерін;
43) дұрыс көпбұрыштың анықтамасын;
44) дұрыс көпбұрыштардың қасиеттерін;
45) дұрыс көпбұрышқа іштей және сырттай сызылған шеңберлердің бар болуы туралы теореманы;
46) іштей және сырттай сызылған шеңберлердің радиустарын дұрыс көпбұрыштың қабырғасы арқылы өрнектейтін формулаларды;
47) дұрыс көпбұрыштың ауданын оның периметрі мен оған іштей сызылған шеңбердің радиусы арқылы өрнектейтін формуланы;
48) дұрыс көпбұрыштың ауданын оған сырттай сызылған шеңбердің радиусы арқылы өрнектейтін формуланы;
49) кейбір дұрыс көпбұрыштарды салуды;
50) косинустар теоремасын;
51) синустар теоремасын;
52) үшбұрыштың бұрыштарының косинустарын оның қабырғалары арқылы өрнектейтін формуланы;
53) бұрыштың (доғаның) градустық және радиандық өлшемдерінің арасындағы байланысты;
54) доға ұзындығының оның градустық және радиандық өлшемдері арқылы өрнектелуін;
55) p санының үтірден кейін екі таңбаға дейінгі дәлдікпен алынған жуық мәнін;
56) шеңбердің ұзындығын оның радиусы және диаметрі арқылы өрнектейтін формулаларды;
57) доға ұзындығының формуласын;
58) бұрыштың градустық өлшемін радианға көшіру ережесін;
59) бұрыштың радиандық өлшемін градусқа көшіру ережесін;
60) дөңгелектің және сектордың аудандарының формулаларын;
61) сегменттің ауданын есептеу ережесін;
62) стереометрия аксиомаларын және олардың қарапайым салдарларын;
63) түзулердің, түзу мен жазықтықтың, екі жазықтықтың өзара орналасуының түрлерін;
64) кеңістіктегі параллель түзулердің қасиеттерін;
65) параллель жазықтықтардың анықтамасын;
66) түзу мен жазықтықтың параллельдігінің анықтамасын;
67) түзу мен жазықтықтың арасындағы бұрыштың анықтамасын;
68) түзулердің, түзу мен жазықтықтың перпендикулярлығының анықтамасын.
53. 9-сынып геометрия курсын оқу нәтижесінде, оқушылар келесі біліктерді меңгеруі тиіс:
1) қоршаған әлемдегі заттарды суреттеуде геометриялық тілді пайдалану;
2) талдау жүргізу, салыстыру, жалпылау, нақтылау, аналогияны қолдану, ой қорыта білу;
3) сызу құралдарымен жұмыс істеу;
4) жазық және кеңістіктік геометриялық фигураларды кескіндеу;
5) есептің шарты бойынша сызбаларды орындау;
6) фигураларды түрлендіру;
7) сызбалардан геометриялық фигураларды танып білу, олардың өзара орналасуын ажырата білу;
8) қоршаған әлемдегі геометриялық фигураларды танып білу;
9) дөңес және дөңес емес көпбұрыштарды ажырата білу;
10) векторларға амалдар қолдану, вектордың ұзындығын және координаталарын, векторлардың арасындағы бұрышты есептеу;
11) геометриялық шамалардың (ұзындықтар, бұрыштар, аудандар) мәндерін есептеу;
12) фигуралардың оқып игерілген қасиеттеріне және олардың арасындағы қатынастарға сүйеніп және қосымша салуларды, алгебралық және тригонометриялық аппаратты, симметрия түсінігін қолдана отырып, геометриялық есептерді шешу;
13) жазық және кеңістіктік фигураларды ажырата білу;
14) векторларды суретте кескіндеу және белгілеу немесе жазылудан вектордың басы мен ұшын ажырата білу;
15) жазықтықтағы екі және бірнеше векторлардың қосындысын табу;
16) суретте екі вектордың қосындысы мен айырымын геометриялық түрде кескіндей білу;
17) векторлардың қосындысын табу үшін үшбұрыш, параллелограм және көпбұрыштар ережелерін қолдану;
18) вектордың санға көбейтіндісін табу;
19) коллинеар векторларды ажырата білу;
20) векторды екі коллинеар емес векторлар бойынша жіктеу;
21) векторлардың жіктелуін суретте кескіндеу;
22) векторды екі коллинеар емес векторлар бойынша жіктеуге арналған есептерді шешу;
23) вектордың координаталарын оның басы мен ұшының координаталары бойынша табу;
24) бірнеше векторлардың қосындысының (айырымының) және вектордың санға көбейтіндісінің координаталарын табу;
25) есептерді шешуде координаталары берілген векторлардың теңдігі мен коллинеарлық шарттарын пайдалану;
26) координаталары бойынша вектордың ұзындығын табу;
27) векторлардың скалярлық көбейтіндісін табу;
28) координаталары берілген векторлардың скалярлық көбейтіндісін табу;
29) векторлардың арасындағы бұрыштың косинусын табу;
30) есептеуге және дәлелдеуге арналған есептерді шешуде векторлардың скалярлық көбейтіндісін пайдалану;
31) екі нүктемен, нүкте және бұрыштық коэффициентімен берілген түзудің теңдеулерін табу;
32) түзудің бұрыштық коэффициентін табу;
33) геометриялық есептерді шешуде түзулердің параллельдік және перпендикулярлық шарттарын пайдалану;
34) осьтік және центрлік симметриялар, параллель көшіру, бұру кезіндегі фигуралардың бейнелерін салу;
35) гомотетия кезіндегі әртүрлі фигуралардың бейнелерін салу;
36) ұқсас үшбұрыштардың сәйкес элементтерін табу;
37) үшбұрыштардың ұқсастық коэффициентін табу;
38) есептерді шешуде үшбұрыштар ұқсастығының белгілерін пайдалану;
39) ұқсас фигуралардың аудандарының арасындағы қатынасты қолдану;
40) дұрыс көпбұрыштың төбесіндегі бұрыштарды табу;
41) дөңес n-бұрыштың бұрыштарының қосындысын және дұрыс n-бұрыштың бұрыштарын, бұрыштарының қосындысы бойынша дұрыс көпбұрыштың қабырғаларының санын табу;
42) центрлік және іштей сызылған бұрыштарды суретте кескіндей және таба білу;
43) есептерді шешуде центрлік және іштей сызылған бұрыштардың қасиеттерін қолдану;
44) дұрыс көпбұрыштың қабырғасын және ауданын оған іштей және сырттай сызылған шеңберлердің радиустары арқылы өрнектеу;
45) үшбұрыштың элементтерін табу үшін синустар және косинустар теоремаларын қолдану;
46) геометриялық есептерді шешуде тригонометрияны қолдану;
47) шеңбердің ұзындығын және доғаның ұзындығын табу;
48) доғаның және бұрыштың градустық өлшемін радианға және керісінше көшіруді орындау;
49) дөңгелектің ауданын радиусы және диаметрі бойынша табу;
50) центрлік бұрышы градуспен немесе радианмен өлшенген сектордың ауданын, сегменттің ауданын табу;
51) негізгі кеңістіктік фигураларды кескіндеу;
52) түзулердің және жазықтықтардың өзара орналасуын сызбаларда көрнекі түрде бейнелеу;
53) призманың, пирмиданың, цилиндрдің, конустың, шардың кескіндерін салу.
54. Тұлғалық нәтижелер:
1) мемлекеттік тілді және өз ана тілін білуі, қазақ халқының және Қазақстанда өмір сүріп жатқан басқа да ұлыстардың тарихына, мәдениетіне, салт-дәстүріне және басқа құндылықтарына құрметпен қарауы тиіс;
2) адамдармен қарым-қатынаста жоғары мәдениеттілік танытуы, этикалық нормаларды сақтай білуі тиіс;
3) өздігінен білім алу, өзін-өзі дамыту және өз мүмкіндігін жүзеге асыру қабілеттілігі болуы тиіс;
4) оқу және танып білу ынтасының қалыптасуы тиіс;
5) математикалық оқу қызметінің үдерісіне және нәтижесіне бақылау жасай білуі тиіс;
6) білім беру, қоғамдық пайдалы, оқу-зерттеушілік, шығармашылық және басқа да қызмет түрлерінде құрдастарымен, үлкен және кіші жастағылармен қарым-қатынас жасау мен ынтымақтастықта болуда коммуникативтік дағдыларды меңгеруі тиіс.
55. Жүйелі-әрекеттік нәтижелер:
1) индукциялық және дедукциялық ойлау тәсілдерін қолдануы, геометриялық есептерді шешудің әртүрлі жолдарын көре білуі тиіс;
2) геометриялық шамаларды табуға байланысты (қажеттілігіне қарай анықтамалықтарды және техникалық құралдарды пайдаланып) практикалық есептерді құрастыра және шығара білуі тиіс;
3) жазық геометриялық фигуралардың қасиеттері туралы ғылыми ақпараттарды жинақтай, талдай, өңдей және пайдалана білуі тиіс;
4) компьютерлік программалардың көмегімен жазық және кеңістіктік фигуралардың қасиеттерін зерттеуде тәжірибе жинақтауы тиіс.
Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына
34-қосымша
Достарыңызбен бөлісу: |