Изучение социального самочувствия граждан и его влияние на политические настроения

Саланың қысқаша сипаттамасы 
Қазақстан Республикасында қатты тұрмыстық қалдықтарды кешенді басқару жүйесін ендіру      
23 
Қазақстан  Республикасында  қатты  тұрмыстық  қалдықтарды  жинауды, 
кәдеге  жаратуды  және  қайта  өңдеуді  реттейтін  негізгі  заңдарға  және  заң 
актілеріне келесі құқықтық құжаттар жатады: 
  Қазақстан  Республикасының  2007  жылғы  9  қаңтарындағы  №212 
Экологиялық кодексі (2018 жылдың 5 қазанындағы өзгертулермен)
 3
; 
  Қазақстан  Республикасы  Үкіметінің  2013  жылғы  31  шілдедегі  №750 
«Қазақстан  Республикасының  «жасыл  экономикаға»  көшуі 
жөніндегі  тұжырымдаманы  іске  асыру  жөніндегі  2013-2020 
жылдарға арналған іс-шаралар жоспарын бекіту туралы» қаулысы
4
 
  Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2018 жылғы 23 
сәуіріндегі  №187  «Өндірістік  және  тұтыну  қалдықтарын  жинауға, 
пайдалануға,  қолдануға,  залалсыздандыруға,  тасымалдауға, 
сақтауға 
және 
ккөмуге 
қойылатын 
санитариялық-
эпидемиологиялық  талаптар»  санитариялық  қағидаларын  бекіту 
туралы бұйрығы
5
 
  Қазақстан  Республикасы  Қоршаған  ортаны  қорғау  министрінің  2007 
жылғы 31 мамырындағы №169-П «Қалдықтар сыныптамасын бекіту 
туралы» бұйрығы
6
 
  Қазақстан  Республикасы  Қоршаған  ортаны  қорғау  министрінің  м.а. 
2007  жылғы  2  тамызындағы  №244-п  «Әр  түрлі  сыныптағы 
полигондарға  орналастыруға  арналған  қалдықтардың  тізбесін 
бекіту туралы» бұйрығы
7
 
  Қазақстан  Республикасы  Энергетика  министрінің  2014  жылғы  25 
қарашасындағы  №145  «Коммуналдық  қалдықтардың  түзілу  және 
жинақталу  нормаларын  есептеудің  үлгілік  қағидаларын  бекіту 
туралы» бұйрығы
8
 
  2016  жылғы  1  қыркүйегіндегі  №404  «Тұрмыстық  қатты 
қалдықтарды  жинауға,  әкетуге,  кәдеге  жаратуға  Қазақстан 
Республикасы  Энергетика  министрінің,  қайта  өңдеуге  және  көмуге 
арналған тарифті есептеу әдістемесін бекіту туралы» бұйрығы
9
 
  Қазақстан  Республикасы  Қоршаған  ортаны  қорғау  министрінің    2012 
жылғы  16  сәуіріндегі  №110-ө  «Қоршаған  ортаға  эмиссиялардың 
нормативтерін айқындау әдістемесін бекіту туралы» бұйрығы
10
 
  Қазақстан  Республикасы  Энергетика  министрінің    2015  жылғы  20 
наурызындағы  №229  «Сот  шешіммен  республикалық  меншікке 
                                           
3
 Құжатқа сілтеме - https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30085593#pos=541;-35 
4
 
Құжатқа сілтеме  - http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1300000750 
5
 
Құжатқа сілтеме - http://adilet.zan.kz/rus/docs/V1800017242
 
6
 
Құжатқа сілтеме - adilet.zan.kz/rus/docs/V070004775_
 
7
 
Құжатқа сілтеме - http://adilet.zan.kz/rus/docs/V070004897_
 
8
 
Құжатқа сілтеме - http://adilet.zan.kz/rus/docs/V1400010030
 
9
 
Құжатқа сілтеме - http://adilet.zan.kz/rus/docs/V1600014285
 
10
 
Құжатқа сілтеме - http://adilet.zan.kz/rus/docs/V1200007664
 

Саланың қысқаша сипаттамасы 
Қазақстан Республикасында қатты тұрмыстық қалдықтарды кешенді басқару жүйесін ендіру      
24 
түсті  деп  танылған  иесіз  қауіпті  қалдықтарды  басқару 
қағидаларын бекіту туралы» бұйрығы
11
 
  «Қатты тұрмыстық қалдықтар үшін полигондарды құру және күту 
бойынша  санитарлық  ережелер»  №  3.01.016.97  (Қазақстан 
Республикасының  Бас  санитарлық  дәрігерімен  1997  жылдың  29 
сәуірінде бекітілді)
12
 
Аталған  барлық  стандарттар  қалдықтарды  өнеркәсіптік  айналымға  тарту, 
осы  қызметті  реттеу  үшін  қажетті  заманауи  стандарттау  және  метрология 
тәсілдері  мен  құралдарын  пайдалану,  оның  ішінде  паспорттау,  тіркеу, 
сертификаттау,  лицензиялау,  сонымен  қатар  қауіпті  және  тауарлық  (инертті) 
сипаттамаларын сәйкестендіру, кодтау, жіктеу, ақпараттық қамту, анықтау сияқты 
тәсілдерді  пайдалану  арқылы  ресурстарды  үнемдеу  мәселесін  шешуге 
бағытталған. 
Дегенмен,  қалдықтар  саласындағы  БҰҰДБ  жобасының  заң  бойынша 
сарапшысы ТӨТО менеджері В. Батура, з.ғ.д., профессор Э. Мухамеджанов, з.ғ.к, 
доцент Л. Еркинбаева осы мәселені кешенді шешуге қалдықтармен жұмыс жасау 
саласында  барлық  нормативтік-құқықтық  базаны  дамыту  кезінде  ғана  мүмкін 
екендігіне сенімді. 
Олардың пікірінше, қазіргі уақытта қалдықтармен жұмыс істеу – бұл мұқият 
зерттеуді  және  кешенді  құқықтық  реттеуді  талап  ететін  өткір  мәселелердің  бірі. 
Осы саладағы ағымдағы заңнама осы күннің талаптарына әлі де сәйкес келмейді. 
Қазіргі  уақытта  қалдықтар  саласында  қарым-қатынасты  реттейтін  нормативтік-
құқықтық актілер де мінсіз емес және сәйкес түзетуді талап етеді. Олардың басты 
кемшілігі  –  қалдықтармен  жұмыс  істеу  мәселесімен  байланысты  сұрақтарды 
регламенттей  алмайтындығы.  Тәжірибеде  осы  нормативтік-құқықтық  актілерді 
пайдалану өзара қарама-қайшылықтарға ие.  
Қалдықтардың  мәселесі  қоршаған  ортаға  зиян  тигізумен  тікелей 
байланысты  екендігін  ескерсек,  оны  бастапқыдағы  құқықтық  шешімі  экология 
мәселесіне арналған нормативтік-құқықтық актіде болуы керек. 
Қазақстан 
Республикасының 
«жасыл 
экономикаға» 
көшу 
тұжырымдамасында (бұдан әрі-Тұжырымдама) анықталған қалдықтармен жұмыс 
жасау  саласындағы  Қазақстанның  саясаты  қалдықтарды  жекелеп  жинауға, 
инвестицияларды, оның ішінде мемлекеттік-жекешелік әріптестікті  тарту арқылы 
екінші реттік  шикізаттан  өнімді  алу  арқылы  қалдықтарды қайта өңдеу  секторын 
дамытуға  бағытталған.  Тұжырымдамамен  қалдықтарды  қайта  өңдеу  үлесін  2030 
жылға  қарай  40%  дейін,  2050  жылға  қарай  50%  дейін  жеткізуді  көздейтін 
нысаналы индикаторлар анықталған.  
Тұжырымдамада  белгіленген  нысаналы  индикаторларға  жету,  ҚТҚ  жинау, 
тасымалдау,  қайта  өңдеу,  кәдеге  жарату  мен  жайғастыру,  сонымен  қатар  екінші 
ретті шикізат нарығының жұмысын жүйелендіру және реттеу үшін қалдықтарды 
басқару  бойынша  қызметті  реттейтін  нормативтік-құқықтық  құжаттарға 
өзгерістер енгізілді. 
                                           
11
 Құжатқа сілтеме - http://adilet.zan.kz/rus/docs/V1500011475 
12
 
Құжатқа сілтеме - https://online.zakon.kz/document/?doc_id=1044426#pos=0;0