Саланың қысқаша сипаттамасы
Қазақстан Республикасында қатты тұрмыстық қалдықтарды кешенді басқару жүйесін ендіру
21
жергілікті жылыту көзі, сондықтан қанаттандырарлықтай жылу берілісті
қамтамасыз ету үшін қайта өңделетін шикізатты әбден ұсақтату керек.
1-кесте ҚТҚ қайта өңдеу технологияларын салыстырмалы талдау
Салыстыру
көрсеткіші
Полигонда ҚТҚ көму
технологиясы
Стокерлік пеште t 750-
900
0
С кезінде жоғары
температуралық қайта
өңдеу (Корея
Республикасы)
Ротациялық пеште t 750-
900
0
кезінде жанатын
ҚТҚ жағу (Германия)
Қайта өңдеу әдісі
Көму
Жоғары температуралық
термиялық өңдеу
Жағу
Әмбебаптылығы
Әмбебап
ҚТҚ жанатын бөлігін ғана
кәдеге жарату
ҚТҚ жанатын бөлігін
ғана кәдеге жарату
Талап
етілетін
алаңдар
Шамамен 60 га (20 жылға)
Шамамен 25 га
Шамамен 25 га
Экологиялық
қауіпсіздік
Технологияны
ұстанбағанда,
атмосфераның,
топырақтың және жер асты
суларының жоғары ластану
тәуекелі.
Жағымсыз иісті газдардың
пайда болуының жоғары
дәрежесі.
Рекультивация бойынша іс-
шаралар талап етіледі
Ксенобиотиктердің пайда
болу қаупі (оның ішінде
диоксин). Бақылау үшін
жабдық керек.
Күл мен шлакты көму
(немесе уақытша сақтау)
бойынша іс-шаралар талап
етіледі.
Ксенобиотиктердің пайда
болу қаупі (оның ішінде
диоксин). Бақылау үшін
жабдық керек.
Күл мен шлакты көму
(немесе уақытша сақтау)
бойынша
іс-шаралар
талап етіледі.
Екінші
реттік
қалдықтар
Қалдықсыз
Күл
Шлак
Күл
Шлак
ҚТҚ
залалсыздандыру
Залалсыздандыру бойынша
операцияар жоқ
Пеште t 750-900
0
С
кезінде
Пеште t 750-900
0
С
кезінде
Қайта
өңдеуден
кейін
ҚТҚ
көлемін қысқарту
Көлемі бойынша – 15%-ға
Массасы бойынша – 0%
Көлемі бойынша – 90%-ға
Массасы бойынша –65%-
ға
Көлемі бойынша – 90%-
ға
Массасы бойынша –65%-
ға
Тауарлық өнімді
алу
Тауарлық
өнімнің
жоқ
болуы
Қыздырылған бу түрінде
жылу энергиясын алу
Жылу
немесе
электр
энергиясын алу
Капиталдық
шығындар
1 ҚТҚ тоннасына 157 АҚШ
доллары
1 ҚТҚ тоннасына 514
АҚШ доллары
1 ҚТҚ тоннасына 641
АҚШ доллары
Ендіру
туралы
ақпарат
Әлемде
және
ТМД
елдерінде кең таралған
Шетелде кең таралған
Шетелде кең таралған
Дереккөз: Бейсембинова Г.Б., «Өскемен қаласының үлгісінде қатты тұрмыстық қалдықтарды кәдеге жарату
бойынша зауытты салу үшін жерді кешенді бағалау» магистрлік диссертациясына автореферат
Саланың қысқаша сипаттамасы
Қазақстан Республикасында қатты тұрмыстық қалдықтарды кешенді басқару жүйесін ендіру
22
1.5 ҚАЗАҚСТАНДА ҚАЛДЫҚТАРМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУДІҢ
НОРМАТИВТІК-ҚҰҚЫҚТЫҚ БАЗАСЫ
Қоршаған ортаны қорғау Қазақстандағы ең өткір мәселелердің бірі болып
келеді, ал өндірістік қалдықтарды кәдеге жарату ең күрделі мәселелердің бірі.
Қалдықтардың көп бөлігі түсті және қара металдарды, сирек кездесетін және
тарқаған элементтерді қосымша өңдіріп алу үшін әлеуетті шикізат болып
табылады. Өнеркәсіптік қалдықтардың жыл сайын жиналу есебінен едәуір жер
аумақтары шегеріліп тасталуда.
Қалдықтарды көму және кәдеге жарату мәселесін шешу көп аспектілі
әлеуметтік сипатқа ие, осы үрдісте ерекше рөлді мемлекеттік-құқықтық механизм
ойнайды. Өкінішке орай, терең талдау кезінде осы мәселелердің реттелмеуінің
жеке фактілері және республикада өндірістік және тұтынушылық қалдықтарды
кәдеге жарату бойынша басқару жүйесінің жоқтығы анықталуда.
Қазақстан Республикасына қалдықтарды қайта өңдеу, көму немесе кәдеге
жарату үшін әкелу тек Үкіметтің арнайы рұқсаты бойынша іске асырылады,
пайдаланғаннан кейін залалсыздандыру немесе кәдеге жарату технологиясы жоқ
өнімдерді импорттауға тыйым салынады.
Қалдықтардың жіктемесі оларды кәдеге жарату, сақтау және көму
тәсілдеріне әсер етеді. Заңнамада өндірістік және коммуналдық-тұрмыстық
қалдықтарды мемлекеттік есепке алуды өткізу туралы ереже бекітілген, бірақ ол
толығымен реттелмеген – қалдықтардың кей түрлері ескеріледі және түрлі
мемлекеттік және мемлекеттік емес құрылымдармен тіркеледі, бұл өндірістік
және тұтынушылық қалдықтармен жұмыс істеу бойынша жағдайға толық
объективті баға беруге мүмкіндік бермейді. Сондықтан заңнамада қалдықтармен
жұмыс жасау бойынша жауапкершілік артылатын органдардың құзыреті мен
өкілеттіліктері нақты жазылуы керек.
Өндірістік және тұтынушылық қалдықтарды кәдеге жарату бойынша
қызметті халықаралық реттеу, Қазақстан Республикасының аумағында зиянды
улы өндірістік және тұтынушылық қалдықтарды көму немесе сақтау үшін әкелу
туралы мәселе маңызды болып табылады. Қауіпті қалдықтармен жұмыс істеу
нәтижелері үшін Қазақстанның және көршілес мемлекеттердің жауапкершілігін
қайта қарастыру керек.
Қалдықтармен жұмыс істеуге қалдықтарды қоймалау, оларды кәдеге
жарату, көму, тағы да оларды тасымалдау, азаматтық құқық ережелерін қолдануға
болатын сату-сатып алу және тағы да басқа шарттар жатады. Өндірістік
қалдықтар – бұл жеке меншік болып табылады, сәйкесінше оларда тауар бола
алады.
Қазіргі уақытта тұрмыстық қалдықтармен жұмыс істеу мәселесі заманауи
қалалардың өткір мәселелерінің бірі болып табылады. Осы мәселені шешуге
қатысты жергілікті биліктің негізгі шаралары көмуге жататын қалдықтардың
көлемін азайтуға, қалдықтарды қайта өңдеуге және оларды екінші реттік
шикізатқа айналдыруға бағытталуы керек. Аталған шаралардың тиімділігі, ең
алдымен, мемлекеттік реттеу дәрежесіне тәуелді, сонымен қатар қалдықтармен
жұмыс істеудің ағымдағы нормативтік-құқықтық базасына тәуелді болады.
Достарыңызбен бөлісу: |
