Информатика сабағында оқушылардын шығармашылық қабілеттерін дамытудағы деңгейлік тапсырмалардын маңызы

Жаңақала ауылы

Жаңақала жалпы орта білім беретін мектебі

Джумагильдина Гульнар Сембайқызы

информатика пәнінің мұғалімі

Информатика сабағында оқушылардын шығармашылық қабілеттерін дамытудағы деңгейлік тапсырмалардын маңызы.
Қазіргі оқу процесін ұйымдастыру, оқушының жан-жақты дамуына, ақыл-ой мен ойлау тәсілдеріне үйрету, талдау жасау, салыстыру, байқау мүмкіндіктеріне баулу және содан қорытынды шағаруға үйретуге бағытталған. Оқушының жеке тұлғасын, оның рухани әлемін, қабілеті мен ынтасын дамыту бүгінгі таңдағы негізгі мәселенің бірі. Оның себебі оқушы өз бетімен ізденіп жұмыс істеуге, өз бетінше алған білімін тәжірибеде, өмірде пайдалануды үйренуі. Сол үшін оқушының өзіне сенімін арттыру, шығармашылығын дамыту мақсатында мұғалімнің сабағы әр түрлі, жан-жақты болуы керек.

Сабақ мазмұнының теориялық-практикалық құндылығы жоғары болған сайын оқушыларды оқыту мен тәрбиелеу өте тиімді жүргізіледі. Сабақ құрылымы көп түрлі оқыту әдістерімен, мұғалімнің дайындығы, ізденісі жоғары деңгейде болуы қажет. Оқушының пәнге қызығушылығын арттыру – мұғалімнің өз еңбегін ұтымды ұйымдастыра отырып, оқушыларды шығармашылыққа іздеуін қалыптастыру, оқушыларға сұрақ қою, эксперементтік тапсырмаларды шештіру, ой таласын жасау, танымдық ойындар ұйымдастыру арқылы іске асады.

Оқушы өз бетімен жұмыс істеуін әртүрлі деңгейде ұйымдастыруға болады. Өз бетімен жұмыстың тапсырмаларын құрастырғанда оның қиындық дәрежесі оқушының оқу мүмкіншілігіне қарай әзірленеді.

Өз іс тәжірибемде сабақ беру үрдісінде мынадай факторларға сүйенемін:

• 
  оқушыларды өз бетінше жұмыс істеуге үйрету;
  
• 
  оқушылармен жекелей, жұптық, топпен жұмыстар жүргізу;
  
• 
  оқушылардың шығармашылық қызметін дамыту.
  

Сыныптар бойынша, әр тақырыпқа арналаған деңгейлік практикалық, тест тапсырмалары, қағаз және электрондық түрінде жинақталды, оларды үнемі сабақтарымда пайдаланамын. Мысалы, жылда 7 сынып оқушыларына, биыл 5-6 сынып оқушыларына «Қауіпсіздік және тәртіп ережелерін» өткен кезде, оқушыларға карточкаларға жазылған ережелерді беріп, оларды «Болады» және «Болмайды» деген жазулары бар екі конвертке бөліп салындар деген тапсырма берілгенде, оқушылар осы ережелерді жылдам есте сақтайды. «Paint» тақырыбын өткенде оқушыларға жобалық жұмыс беремін, оқушылар жобаларын қызықты орындайды, қорғайды. «Word», «Excel» тақырыптары бойынша кестелер салуда, суреттер кірістіруде, есептеулер жүргізуде, диаграммалар құруда деңгейлік тапсырмалар өте тиімді. Мысалы, «Word» мәтіндік редакторы бойынша тапсырмалар:

1. Төменде берілген мәтінді мына көрсетілген әрекеттер бойынша теріп, жаз.

а) қазақша әріпті теру қарпін таңда;

ә) қаріптің өлшемін 14-ке тең деп ал;

б) оң жағынан тегісте;

в) «7 сынып» деген файлға сақта

Адам баласының жүріп өткен жолдарына назар салсақ, көз алдымызға қоғамды басқаратын халық елестейді. Сол халықтың басты мақсаты ақылды да саналы, тәртіпті де еңбексүйгіш ұрпақ тәрбиелеу. Әрбір халық өз ұрпағының қайырымды да адал, әділ де ержүрек, үлкенді құрметтеп, кішіге қамқор, ар-ұяты мол кішіпейіл болып өскенін қалайды. Соның ішінде қазақ халқы да өз ұрпағын тәрбиелеуде талай ғасыр бойы жасап келе жатқан әдет-ғұрпына, салт-дәстүріне арқа сүйейді.
ІІ деңгей

Кестеде келтірілген әрекеттерді орындағанда пайдаланатын арнаулы белгілерді көрсет. Келтірілген әрекеттерді орындауға болатындай мәтінді ойлап тауып тер. Оны «7 сынып» деген файлға сақтап, қағаз бетіне басып шығар.

Редактор терезесінде төмендегі жұмбақты теріп жаз. Жұмбақтың шешуін тауып, сол шешімнің бейнесін Paint графикалық редактор терезесінде бейнеле. Буфердің көмегімен оны мәтіндік редактор терезесіндегі жазылған жұмбақтың жанына орналастырып, «7 сынып» файылына сақтап қой.

Ши басында табақ,

Іші толмаған тамақ.

Ешкім пісірген жоқ,

Ешкім түсірген жоқ.

Кестені толтырыңдар:

Кестені толтырыңдар:

Кестені толтырыңдар:

Бір айда тозуы = бір жылда тозуы/12

1. 0 мен 20 сандарының қосындысын есептейтін бағдарлама құру.

2. 0 мен 20 аралығында сандарды монитор бетіне шығаратын бағдарлама

құру.
ІІ деңгей

1. 1-ден 9-ға дейін сандардың көбейтіндісін есептейтін бағдарлама құру.

2. 10 мен 50 сандар аралығындағы жұп сандарды монитор бетіне шығаратын

бағдарлама құру.
ІІІ деңгей

1. 
   9 санына көбейту кестесін шығаратын бағдарлама құру.
   
2. 
   Жұмысшы 1 сағатта 25 деталь жасайды, содан кейінгі 1 сағат сайын 3 детальға көбейді. 8 сағатта шығарылатын детальдар саның есептейтін бағдарлама құру.
   

Жоғары сынып оқушылары

«Power Point» тақырыбы бойынша зертханалық тапсырмалар:
І деңгей

1. Power Point программасын іске қосу.

2. Бос презентация опциясын таңдау.

3. Берілген тақырып бойынша презентация слайдын құру.

1. 
   Құрылған презентация слайдына анимациялық эффектілер қосу.
   
2. 
   Презентация слайдын автоматты түрде жарнамалауға өзгерту.
   
3. 
   Презентация мәтінін кез-келген түске безендіру, мәтін өлшемін 16-ға өзгерту.
   

1. 
   Презентация слайдына жаңа фон үлгісін қолдану.
   
2. 
   Презентация слайдындағы суретке Қайта бояу (перекрасить) батырмасы арқылы оның түсін өзгертіп, құю әрекеттерін пайдалану.
   
3. 
   Презентация слайдына Слайд ауысы (переход слайда) тәсілін қолдану.
   
4. 
   Презентациялық слайдты енгізілген өзгерістерімен бірге экранға жарнамалау.
   

Көптеген тақырыптар бойынша оқушылар жобалар құрып, қорғайды. Жоба қорғау да жеке, жұптық, топтық болып бөлінеді және оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға бағытталған жеке жұмыстын бір түрі.