И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004

деуі екендігі белгілі. Сонымен, тербёлістер бірін-бірі кү- 
шейтетін немесе әлсірететін нүктелердің геометриялык. 
орны гиперболалар үйірін береді (
2 0 1
-сурет 
а\ —
сс
2
=
0 
жағдаГіына сай келеді. Тұтас сызықтар мен тербелістер- 
дің бірін-бірі күшейтетін орындары, пунктир сызықтар- 
мен тербслістердің бірін-бірі әлсірететін орындары көр- 
сетілген)
Толкындар өз жолында кездескен бөгетті орап өтеді. 
Бұл қүбылыс д и ф р а к ц и я деп аталады. Дифракция- 
ның пайда болуы 
t
уақыт мезетіндегі белгілі фронттын 
хү 
орны бойынша / +
уақыт мезетіидегі
толқын фронтын салу тәеілі тағайын- 
Оул 
далатын Гюйгенс принципінің көмегі-
мен түсіндіруге болады. Гюйгенс прин- 
mini бойынша 
толқындық қозғалыс 
жететін әрбір нүкте екінші реттік тол- 
қындар кызметін атқарады; бұл тсл- 
қындардың ораушысы толкын фронты 
Гдқі 
ның келесі мезетіндегі калпын берсді
) г у \
(
20 2
-сурет, орта біркелкі емес деп
j—^
J
ұйгарылады — суреттің төменгі. жа-
г
ғындағы толқындардыц жылдамдығы
жоғарғы жағындағыдан 
үлксн бо- 
202;сурет. 
лады). 
v
Тесігі бар жазық бөгетке оған параллель толқып 
фронты түссін, бөліп алынған тесігі бар учаскенің әрбір
203-сурет.
нүктесі біртекті жәпс іпотропты ортада сфералық бола- 
тып екінші рсттік толқын кездсрініц центрі қызметіп 
атқарады. Ёкінші реттік толкындардыц ораушысын қү- 
рып, біз тесіктіц артыпда толқын бөгеттің шетін орап, 
геометриялық көлеңке аймағына (суретте бүл аймақтыц 
Шекарасы пупктирмен көрсстілген) снетініне көз жег- 
кіземіз.
282

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: