И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004

мұндағы г — О пүктесінен күш түсірілетін нүктеге жүр- 
гізілген радиус-вектор. Осы анықтаманы түсіндіретін 
88-сурет өзіне қатысты инерция моменті алынатын 
О
нүктесі және f векторы сурет жазықтығында жатады де­
ген ұйғарыммен орындалған. Сонда 
г 
векторы да осы 
жазықтықта орналасады, ал /v\. векторы сурет жазық- 
тығына перпендикуляр және бізден әрі қарай бағыттал- 
ған. г.\ векторы іштей сызылған кресі бар дөңгелектеп 
кесінделген.1
(36.1) 
анықтамасынан М векторының аксиаль вектор 
екендігі шығады. Оның бағыты, күш бағытында О ыүкте- 
сінен айпалатын айналыс пен М векторы оц бұрандалы 
система кұрайтындай етіп, тацдап алынған.
М векторыпыц модулы мынаған тең:
M = rf
sin 
a = lf,
(36.2)
О
-.fr
мұпдағы a — г және 1 векторлары бағытыныц арасында- 
ғы бұрыш, ал / = r s i n a — нүктесінен өн бойымен күш 
эсер ететін түзуге түсірілгеп перпендикулярдың ұзынды-
ғы (88-суретті қараңыздар). Бұл 
ұзындық к ү ш т і ң О н ү к т е 
с і н е қ а т ы с т ы и і н і деп ата- 
ч* лады.
Күш моменті мен опыц моду- 
лына арналған (36.1) және (36.2) 
формулаларына басқаша гүр бе- 
руге болады. Бұл үшін 
f 
күш век- 
89-сурет. 
торын екі құраушыға: г-мен кол-
линеарлы і 
г
қүраушысына және 
r -ге перпендикуляр Іүқұраушысына жіктейік (89-су{^т). 
Егер центрі 
О
нүктесінде болатып г радиусты пк-цбсрді 
көзге елестетсек, онда Б қүраушысы жанама бойымен

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: