Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 438/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

V БӨЛІМ.   Әдеби сын тарихы және ғылыми мектептер болса біздің әдебиеттануда ғылыми  мектептердің қалыптасуы туралы  пікірлердің айтылуына себепкер бол- ды. Алайда бізде ғылыми мектептер  ұғымын саналы түрде демесек те  білместікпен немесе пендешілікпен  шатастырушылық орын алып отыр.  Академик ғалымның жетекшілігі- мен қорғап, ғылыми атақ алғандар- дың барлығы бірдей сол адамның  ғылыми мектебінің шәкірттері деп  танушылық бар. Шынына келген- де, бұл – қате тұжырым. Себебі ол  әлемдік әдебиеттану ғылымында- ғы ғылыми мектептердің қалыптасу  үрдісі мен үдерісіне қайшы келеді.  Себебі тек белгілі бір ғана бағыт- тағы ғылыми мектеп қалыптастыру  үшін көкейкесті және кешенді мақ- сатта ғана зерттелетін проблемалар  қамтылуы керек. Яғни, сол ұлттық  әдебиеттану үшін ортақ мақсат- мүд дедегі, бір ғана бағыттағы зерт- теулердің кеңдігі, биіктігі, терең- дігі танылатын болса ғана ғылыми  мектептің дәрежесіне жете алады.  Бұл – ғылыми мектептердің туып- қалыптасуы үшін басты шарт. Ме- рейтойлық баяндамалар мен ма- қа лаларда асыра бағалап, көпірте  мақтау ұлттық ғылыми-зерттеушілік  ой-пікірдің кеңінен зерттеп бағалаған  тұжырымы емес. З. Қабдолов «Арна» (1988) атты  еңбегінде проф. Т. Кәкішұлының  ғылыми мектебі туралы: «Сынның  туу, қалыптасу тарихын зерттеуге  Т. Кәкішев өзінің саналы ғұмырын  түгел арнап келеді. Сарыла ізденіп,  жалпы жұртқа беймәлім көл-көсір  көп материалды түп-төркінінен қо- парып, қағып-сілкіп, ақтарып-төң- керіп, екшеп-сұрыптап, даму тари- хына арна болар өзек жасап, оның  кемерін кейде сарғыш, кейде көгілдір  (кейде лайсаң, кейде таза) толқын- мен толтыруы және сол толқынды  көп жағдайда бір өзі білек сыбана  жалынан сүйреп, сонау жылап аққан  жіңішке бастауынан мынау сарқып  құяр кең сағасына қарай жылжытып  әкеле жатуы – айтарлықтай үлкен  еңбек», – деген сипаттағы алғашқы  ойды түйіндей жазған болатын.  З. Қабдолов алғашқы екі ғылыми  мектептің өкілдері деп елімізге таны- мал біршама әдебиетшілерді атаса,  Т. Кәкішевтің ғылыми мектебіне кел- генде ізбасарлары ретінде ешкімді  атай қоймаған. Ал бұл турасында  Т. Кәкішұлы өзінің «Толғам» (2004)  атты кітабында: «Дандай Ысқа- қов «Қазақ сынының ғылыми негіз- дері, Жандос Смағұлов «Қазақ әде- биеттану ғылымының қалыптасу  жол дары» деген тақырыпта менің  ғы лыми жетекшілігіммен докторлық  дис сертациялар қорғаулары, атақты  сыншылар жөнінде еңбектер жазы- луы, ізденістер жасалуы ғылыми  мектептің іргесін бекіте түсері хақ»  деп қарапайым қалпынан таймаған  [94, 10]. Сондықтан оны толықтыруға  Ре по зи то ри й Ка рГ У 460 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз