Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 349/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІІ БӨЛІМ.  Қазақ әдебиеттану ғылымының қалыптасу жолдары аяқтап, 1970 жылдардан бастап  даму кезеңiне қадам басқан қазақ  әде биеттануының алдына заман ал- ға тартқан күрделi де, көкейкестi  мәселелердi шешуге жұмыла кiрiстi.  Ол ғалым С. Қирабаев жазғандай:  «1956-1966 жылдар аралығындағы  он жыл ішінде жүз елуден астам сын  және зерттеу кітаптарының жарық  көргенін айтудың өзі жеткілікті.  Мұндай өнімділік бұрынғы әдебиет  даму кезеңдерінің ешбірінде бол- ған емес. Қазақ әдебиеті сыны мен  әдебиеттану ғылымының осы дә уірде  қарқында дамуы, ең алдымен қо- ғамдық ой-пікірде еркіндік тууымен  байланысты болды» [81, 3]. Шынын- да да «жылымық жылдары» аталып  жүрген осы кезеңде ұлттық ғылыми- зерттеушілік ой-пікір өз тарихын дағы  «пролеткультшылдық», «тұрпайы со- циологизм» секілді қате теория лар  ықпалында жіберген кемшілік терін  енді батыл түрде түзетуге бет алды.  Оның негізгі қадамдарі осы қазақ  әдебиеттануының даму дәуірі атап  отырған кезеңде жүзеге асты. 1970-1980 жылдары ғылыми- зерттеу жұмыстарының темiрқазы- ғына толық айналған маркстiк- лениндiк әдiснама ықпалында бол са  да ұлттық әдебиеттi тарихи, тео- риялық тұрғыдан тексеру жұ мыс- тарында табысты қадамдар жасала  бастады. Әдебиеттiң тарихи кур- сының мәселелерiне және жеке да- рындар туралы көптеген моногра- фиялар, ғылыми-зерттеу еңбектер,  мақалалар жарық көрдi. Осыған сай  жекелеген жанр түрлерiнiң қазақ  әдебиетiнде өсiп-өркендеу жолда- ры да монографиялық тұрғыда жан- жақты сөз болып теориялық мәнде  нақты ғылыми тұжырымдар жасауға  қол жеттi. Әдебиет теориясының  кеңес дәуiрiне тән жалпы қисын- қа ғидаларына сай жазылса да ұлт- тық әдеби-теориялық ой-пiкiрдiң  қалыптасуына үлес болып қосылған  еңбектер көбейе түстi. Ұттық по- эзия, проза, драматургияның, әде- биет сынының туу, өсу-өркендеу,  қалыптасу жолдарының тарихы  ғылыми сипатта кеңiнен қарас ты- рылды. Олардың iшкi жанрлық  түрлерi, атап айтқанда лирика, по- эма, роман повесть, әңгiме, трагедия,  комедия, юмор мен сатиралар ар- найы зерттеу нысанасына түстi. Бұл  жылдардағы ұлттық әдебиеттанудың  жан-жақты өркендеуiне Б. Кенжеба- ев, М. Қаратаев, Х. Сүйiнiшәлиев, С. Қирабаев, М. Дүйсенов, Т. Кәкiшев,  Р. Бердiбаев, З. Қабдолов, М. Базар- баев, Т. Нұртазин, З. Ахметов, С. Ор- далиев, Н. Ғабдуллин, Т. Қожекеев,  Ө. Нарымбетов, М. Мырзахметов,  Х. Әбдiбаев, Ш. Сәтбаева, Р. Нұр- ғалиев және т.б. көптеген әдебиетшi,  сыншы дарындар зор үлес қосты. Бұл  ғалымдардың ғылыми-зерттеу ең- бектерiн тiзбелей кәрсетуге, басты- бастыларына жекелей тоқталуға бо- лар едi. Бiрақ бiрiншiден ол көп орын  Ре по зи то ри й Ка рГ У 370 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз