Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 331/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІІ БӨЛІМ.  Қазақ әдебиеттану ғылымының қалыптасу жолдары отырған бір орталықтандырылған  отыршылдық-әкімшілік жүйе көр- кем әдебиеттегі кейбір рухани босаң- сулар мен ғылыми-зерттеушілік ой- пікірдегі тың ізденістерді дер кезінде  байқап үлгерді. Түрлі басқосулар  мен жиындар, ғылыми талқылаулар  ұйымдастырып, ауыздықтап қоюға  шұғыл шаралар қолданды. Оларда  К. Маркстің «Жеке ұлттардың руха- ни ісінің жемістері жалпының игілі- гіне айналады. Ұлттық сыңаржақтық  пен томаға-тұйықтық бірте-бірте  мүмкін болмайтын болады, сөйтіп  толып жатқан ұлттық және жергілікті  әдебиеттен бүкіл дүниежүзілік бір  әдебиет құрылады» деген «көреген- дік» пікірі басшылыққа алына бас- тады. Мысалға 1960 жылғы 11-12  қаңтарда Мәскеуде өткен ұлттар  әдебиетінің өзара байланысы мен  бір-біріне әсері мәселесіне арналған  жиынды атауға болады. «Осында сөз  алған бірқатар мәскеулік шешендер  кеңес әдебиетінде ұлттық сипаттың,  ұлттық айырмашылықтың тезірек  жойылуы – «қоғамдағы антогонистік  элементтердің тамырына балта шаба- тынын даурыға айтты».  Конференция туралы пікірімізді  дәл осылайша аяқтасақ, өткен та- рихтағы қол жеткізген барлық та- быстарды жоққа шығаруға, болмаса  жаңаша сипаттағы «тұрпайы социоло- гизмге» бой алдыру болып шығар еді.  Сондықтан қазақ әдебиеттануында  кеңестік дәуірде маркстік-лениндік  әдіснаманың толық үстемдік ал- ған 1960 жылдардан басталатын  ен дігі кезеңіндегі ұлттық ғылыми- зерттеушілік ой-пікір үшін басты  бағыт-бағдар мен нысана болып табы- латын және сол уақыт үшін жаңалық  болып есептелген жетістіктерін де  атап көрсету керек. Тарих қашан да  болсын тарих болып қалады. Оны  жамап-жасқауды уақыт ешқашан да  көтермейді, шындық жеңіп шыға- тынын бүгінгі күн өзі дәлелдеп те  отыр. Осыған сай ақиқатын айтар  болсақ, конференцияның ғылыми- зерттеушілік ой-пікірдің жаңа ізде- ністері үшін нақты көтерген мәсе- лелері төмендегіше болады. • фольклортануда жеке жанрлар  тарихын, поэтикасын, басқа халық- тар фольклорымен байланысын, ке- ңестік дәуірдегі халық творчество- сын ғылыми тереңдете зерттеу; • «тұрпайы социологизм» әсері- нен шеттетілген және бұрын жарық  көре қоймаған халық ауыз әдебиеті  үлгілерін басып шығару; • қазақ әдебиетін теориялық тұр- ғыда зерттеуге көбірек назар ауда- ру, көркемдік әдіс, дәстүр мен жа- ңашылдық, жанрлық даму және қа- лыптасу жолы, стиль мен көркемдік  шеберлік мәселелеріне сай тексеру; • қазақ әдебиетінің социалистік  мазмұны мен ұлттық сипатын, идея- лық-творчестволық  мәселе лерін,  со циалистік реализмнің принцип те- ріне сай өсу жолын жаңа талапта қа- растыру; Ре по зи то ри й Ка рГ У 351 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз